Tótenshe jaǵdaı ár el úshin aıtyp kelmeıtin apat ekeni anyq. Degenmen bul saladaǵy qyzmetkerlerdiń eńbegi eren. Olar kún saıyn ártúrli jaǵdaıǵa tap bolady. Alaıda olar tez arada sheshim qabyldaý, osylaısha, adam ómirin qutqarý, tótenshe jaǵdaıdyń aldyn alý, onyń órship ketýine jol bermeý sekildi mańyzdy jumystardy birinshi orynǵa qoıady. Sondyqtan da tótenshe jaǵdaı qyzmetkeriniń boıynda batyldyq pen batyrlyq, jaýaptylyq bolýy shart. Bul qasıetter kez kelgen tótenshe jaǵdaı qyzmetkeriniń ómirlik ustanymyna aınalǵan desek te artyq bolmas.

Tótenshe jaǵdaı qyzmetkeriniń árbir kúni aınalasyndaǵy azamattardy saqtandyrý, oqys jaǵdaılardyń aldyn alý, der kezinde kómekke umtylýmen ótedi. Sonyń ishinde qutqarý jumystaryn erekshe atap ótýge bolady. Osy oraıda Aqmola oblysy Tótenshe jaǵdaılar departamenti Jaqsy aýdany Jaqsy kentiniń №13 órt sóndirý bóliminde órtsóndirýshi-qutqarýshysy Saılaýbek Qajymuratovpen suhbattasyp, bul mamandyqqa qalaı kelgenin, qyzmettiń qıyndyǵy qandaı ekenin suradyq.

Bıyl 9 aqpanǵa qaraǵan túni Aqmola oblysy Tersaqan aýylynyń ákimi Jaqsy aýdanyna qarasty qutqarýshylardyń kómegine júginýge májbúr bolǵan edi. Óıtkeni 11 jastaǵy balany tez arada aýrýhanaǵa aparý qajet boldy. Al 7 aqpannan bastap 9 aqpanǵa deıin respýblıkalyq jáne de oblystyq mańyzy bar birneshe tasjoldardyń aýmaqtary jabylyp qalǵan bolatyn. Soǵan oraı kólik quraldarynyń qozǵalysyna shekteý de engizildi. Al Aqmola oblysy Tótenshe jaǵdaı departamentine qarasty Jaqsy aýdanynyń qutqarýshylary tún ishinde «Oral» kóligimen 120 shaqyrymǵa jýyq joldy eńserip, shuǵyl ota qajet balany aýdandyq aýrýhanaǵa aman-esen jetkizgen edi. Bul qutqarýshylardyń qatarynda Saılaýbek Qajymuratov ta bar. Ol azamattarǵa qystyń sýyǵynda, qolaısyz ári sýyq aýa raıynda aýyr da alys joldarǵa shyqpaýǵa keńes berip, tótenshe jaǵdaılardyń únemi aldyn alyp júretin qutqarýshylardyń qatarynda.

Aıta keteıik, Saılaýbek Qajymuratov bıyl aqpanda jolda qalyp qoıǵan Ózbekstan azamattaryn qutqarýǵa jumystaryna da qatysqan bolatyn. Jolda 64 jolaýshy qalǵan, onyń ishinde on jetisi bala bolǵan. Oqıǵa ornyna dereý jetken Saılaýbek Qajymuratov áriptesi Aıaz Maqashevpen birge jolda qalǵandardy jylytý pýnktine deıin aman-esen jetkizgen.

– Saılaýbek, ózińiz týraly azdy-kem aqparat bere alasyz ba?

–  1990 jyly Aqmola oblysy Jaqsy aýdany Qıma aýylynda dúnıege keldim. Otbasynda toǵyz aǵaıyndymyz, men kenjesimin. Úılengenmin, búginde ózim de tórt uldyń ákesimin. Al negizgi mamandyǵym – zańger. Kókshetaý qalasyndaǵy Abaı Myrzahmetov atyndaǵy zań ýnıversıtetin 2022 jyly támamdadym.

– Al tótenshe jaǵdaılar qyzmetine qalaı keldińiz? Burynnan josparyńyz, bala kezden armanyńyz boldy ma?

– Tótenshe jaǵdaılar qyzmetine alǵashynda kelemin dep oılamadym. Basynda Qorǵanys mınıstrligine kelisimshart boıynsha qyzmetke turamyn dep sheshim qabyldaǵanmyn. Biraq ol kezde jasym otyzǵa taıap qalǵan soń meni qabyldamady. Bir jyldaı júrip qaldym. Ártúrli jerde jumys istedim.

Keıin tanystarymnan estip, tótenshe jaǵdaılar qyzmetine qabyldaý bolyp jatqanyn bildim. Sondyqtan otbasymmen aqyldasyp, sheshim qabyldadym. 2020 jyly qajet qujattardy jınap, medısınalyq komısıadan óttim. Dene shynyqtyrý boıynsha qajet normatıvterdi tapsyryp, osy qyzmetke jaramdy dep eseptelip, Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń buıryǵymen aldymen Býrabaı aýdany Zelenyı Bor kentiniń №9 mamandandyrylǵan órt sóndirý bóliminde qyzmetimdi bastadym.

Keıin 2021 jylǵy mamyr aıynan bastap qazirgi ýaqytqa deıin Jaqsy aýdany Jaqsy kentiniń №13 órt sóndirý bóliminde órtsóndirýshi-qutqarýshy qyzmetinde jumys istep kelemin. Shyny kerek, osy mamandyqty armandadym dep ótirik aıtpaı-aq qoıaıyn. Biraq osy mamandyqty tańdaǵanyma esh ókinbeımin. Óz mamandyǵymdy, qyzmetimdi maqtan etemin dep aıta alamyn.

– Tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý degendi qalaı túsinýge bolady? Osy saladaǵy maman retinde ne aıtasyz?

– Tótenshe jaǵdaıdyń aldyn alý degenimiz – aldyn ala iske asyrylatyn ári kez kelgen tótenshe jaǵdaılardyń bolý qaýpin meılinshe tómendetýge, sondaı-aq, halyqtyń, azamattardyń deniniń saýlyǵyn, basynyń amandyǵyn saqtaýǵa, odan bólek qandaı da bir materıaldyq shyǵyndardyń mólsherin azaıtýǵa baǵyttalatyn jumystar.

– Túsinikti, al sizderge tótenshe jaǵdaı boıynsha shaqyrtý túskende eń birinshi qandaı oı keledi? Qorqynysh bola ma?

– Tótenshe jaǵdaı kezinde shaqyrtý túskende eń birinshi oıǵa keletini, árıne, ol – adam ómiriniń qaýipsizdigi. Órtsóndirýshilerdiń eń birinshi maqsaty men mindeti de sol – adam ómirin saqtap qalý.

– Qandaı iri apattarǵa, oqıǵalarǵa qatystyńyz? Atap aıta alasyz ba?

– Men bul salada úsh jyldan asa ýaqyt qyzmet atqaryp kelemin. Shyny kerek, iri oqıǵalarǵa áli qatyspadym. Biraq ondaı iri tótenshe jaǵdaılar elimizde bolmasa eken deımin. Máselen, kórshi baýyrlas Túrkıa memleketinde bolǵan oqıǵa jantúrshigerlik jaıt qoı, qanshama adamnyń ómirin alyp ketti. Sondyqtan ondaı oqıǵalar bizde elde bolmasyn. Áli ózimdi jas mamanmyn desem de bolady.

– Tótenshe jaǵdaılar kezinde azamattar ne isteýi kerek? Mańyzdy keńester bere alasyz ba?

– Tótenshe jaǵdaı kezinde azamattar mindetti túrde sabyr saqtaýy kerek. Órt bolǵan kezde tez arada 101 nómirine habarlasyp, bolǵan oqıǵany baıandaýy qajet. Al qaýipti jaǵdaılar bolyp jatsa, nysannyń ishindegi múlikti qutqaramyn dep oǵan ýaqyt nemese kúsh jumsaýdyń qajeti joq.

Eń bastysy kez kelgen tásil arqyly ózderin jáne jaqyn adamdaryn qutqarýǵa tyrysyp, tótenshe jaǵdaı bolyp jatqan jerden tez arada shyǵýǵa tyrysý qajet.

Al qatty aıazda, boranda eń aldymen aýa raıy boljamdaryna mán berýi qajet. Sonymen qatar, uıaly telefondarǵa keletin 112-niń arnaıy habarlamalaryna nazar aýdarǵan jón. Alys jolǵa shyǵyp jatsa, kólikti teksergen jón. Kerek jabdyqtardy salyp, aldyn ala jolǵa daıyndyq júrgizýi kerek. Oǵan qosa jyly kıim, janarmaıdy barynsha quıyp alǵan jón. Aýa raıy buzylǵan jaǵdaıda alys jolǵa balalarmen shyqpaǵandary durys bolady.

– Bul mamandyqty tańdaǵanyńyzǵa ókingen kezińiz boldy ma? Balalaryńyz osy salany tańdaımyn dese, qarsy bolmaısyz ba?

– Men úshin órtsóndirýshi bolý – úlken maqtanysh. Otbasym da menimen maqtanady dep oılaımyn. Uldarym da ósip keledi. Solarǵa úlgili áke bolǵym keledi. Bolashaqta uldarymnyń biri osy mamandyqty tańdasa, men qarsy bolmas edim.

Bul salada júrgennen keıin qorqynysh bolmaıdy emes, bolady. Qorqynysh bolýy kerek. Qoryqpaıtyn adam bolmaıdy. Janyp jatqan bólmege kirgende kez kelgen oqıǵaǵa daıyn bolýyń kerek. Sondyqtan qorqynysh sezimi ár adammen birge júredi. Alaıda biz qutqarýshy bolǵannan keıin, qorqynyshymyzdy jeńe bilgennen keıin osy salada jumys istep kele jatyrmyz.

– Degenmen bul jumysty tastap, basqa salaǵa ketemin degen oılar bolmady ma?

– Shyny kerek, bul saladan ketemin degen oılar bolmady emes, boldy. Oǵan sebep óte kóp. Keıin ýaqyt kele mundaı oılardan aryldym. Men óz isimniń mamanymyn, men qutqarýshymyn, maǵan óz isim unaıdy. Sol sebepti bul mamandyqtan eshqaıda ketpeımin.

– Tótenshe jaǵdaılar qyzmetkeri qandaı bolýy kerek? Minez, qasıet, qabilet jaǵynan ózin qalaı shyńdaýy qajet?

– Bul saladaǵy qyzmetkerlerdiń boıynda myna qasıetter bolýy tıis dep oılaımyn. Birinshiden, kúshti júıke júıesi bolýy qajet. Eptilik, fızıkalyq kúsh bolýy kerek. Adamdarǵa kómektesýge degen umtylys bolýy qajet. Batyldyq, jaqsy reaksıa bolýy qajet jáne kómektese bilýi kerek. Aqyldylyq, tártip jáne jaýapkershilikti óz moınyna ala bilýi de mańyzdy. Basqa da osyndaı qasıetter bolýy kerek dep oılaımyn jáne óz isin, jumysyn jaqsy kórýi kerek. Sonda ǵana óz isiniń sheberi, myqty mamany bolady.