Nesıe sanynyń kóbeıýimen birge, ony qaıtara almaı, sot oryndaýshylarynyń talaby boıynsha esep-shottary buǵattalyp jatqan azamattardyń da sany artýda. Mundaı keleńsiz jaǵdaılardyń basym bóligi elimizdegi qarjylyq saýattylyq deńgeıiniń tómendiginen oryn alyp otyr. Nesıeniń barlyq sharttarymen aldyn-ala tanyspaı, bank menejerinen tolyq keńes almaı, qaryz kelisim-shartyna qol qoıa salýdyń sońy túrli túsinispeýshilikterge aparyp soǵa bastady.
Kókeıkesti osy taqyrypta azamattarǵa durys baǵdar berý úshin Dalanews.kz portaly «Karjylyq keńesshi» aıdarynyń tusaýyn kesip, jeke qarjy menejmenti, aqshany jınaý men paıdalaný, nesıe túrlerine arnalǵan maqalalar serıasyn jarıalaıtyn bolady.
Búgin Bank VTB (Qazaqstan) baspasóz-qyzmetiniń kómegimen, nesıe alarda nege nazar aýdarý kerektigin tolyqtaı talqylaıtyn bolamyz.
Sharttarǵa nazar aýdaramyz
Kredıtti rásimdemes buryn qaryzdyń barlyq negizgi sharttarymen aldyn-ala tanysyp alý óte mańyzdy. Birinshi kezekte nesıeniń jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesine (JTSM) nazar aýdarý qajet.
JTSM ónim sharttarynda kózdelgen komısıanyń barlyq túrlerin qamtıdy. Tıisinshe, JTSM neǵurlym joǵary bolsa, klıentke kredıt soǵurlym qymbatqa túsedi.
JSTM týraly biz maqala barysynda tolyq talqylaıtyn bolamyz.
Oǵan qosa, nazar aýdarýyńyz tıis mańyzdy sharttarǵa nesıeniń somasy, merzimi jáne óteý túri kiredi.
Anýıtet nemese saralanǵan tólem. Óteý túrin tańdaýdan qatelespeımiz
Kredıttik ótinim bergen kezde klıent kredıtti óteýdiń ózine neǵurlym qolaıly ádisin – saralanǵan nemese anýıtettik ádisin tańdaýǵa quqyly. Ár ádis óziniń artyqshylyqtaryna ıe.
- 1. Saralanǵan tólem (dıfferensıaldy)
Saralanǵan tólemder kezinde negizgi boryshtyń somasy nesıeniń ortaq merzimine teńdeı bólinedi. Al syıaqy negizgi boryshtyń qaldyǵyna esepteledi. Nátıjesinde, aı saıyn tólem somasy kemip otyrady. Tıisinshe, klıenttiń ár aıǵa tólemderi ár túrli bolmaq. Alaıda, óteýdiń osy ádisinde banktiń klıenttiń tólem qabilettiligine óte joǵary talap qoıatynyn eskergenińiz jón. Sebebi, basynda tólenetin soma úlken. Oǵan qaraǵanda anýıtetti tólem túriniń talaptary jumsaqtaý bolyp keledi.
- 2. Anýıtet
Anýıtettik ádis klıentke birdeı tólem qabilettiligimen, kredıttiń maksımaldy ruqsat etilgen somasyn alýǵa múmkindik beredi. Onyń basty sebebi - aı saıynǵy tólem negizgi qaryzdyń qaldyǵyna syıaqy esepteletin teń mólsherde bólinedi. Sáıkesinshe, aı saıynǵy tólem mólsheri saralanǵan tólem ádisine qaraǵanda azdaý bolady jáne nesıeniń barlyq merziminde ózgermeıdi. Siz aı saıyn kredıttiń sońyna deıin belgili bir somany ótep otyrasyz.
Anýıtettik tólem kestesinde qaryz alýshyǵa belgilengen tólem mólsherin este saqtaý ońaıyraq, bul merzimin ótkizip alý táýekelin azaıtady. Bank tájirıbesine kóz júgirtsek, kóbine klıentter osy anýıtet túrin tańdaıdy, sebebi tólem somasy azdaý jáne kredıttiń maksımaldy somasyn alýǵa jaqsy múmkindik bar.
Nomınaldy stavkaǵa emes, JTSM-ǵa nazar aýdaramyz
Zańǵa sáıkes JTSM esebine klıenttiń negizgi borysh pen syıaqy boıynsha tólemderi enedi. Oǵan banktik qaryz shartynda kózdelgen kredıtti berýmen jáne oǵan qyzmet kórsetýmen baılanysty komısıalar men ózge de tólemder, sondaı-aq banktik qaryz shartyn jasasý kúnine belgili tólem mólsherleri men merzimderi kirýi tıis. Sondyqtan JTSM máni árqashan syıaqynyń nomınaldy mólsherlemesinen joǵary bolady, óıtkeni nomınaldy mólsherleme – bul negizgi boryshtyń qaldyǵyna esepteletin kredıt boıynsha syıaqy mólsherlemesi.
Bul rette, bank jarnamasyn qarastyrǵan kezde nesıeniń nomınaldy stavkasyna emes, JTSM-ǵa qarap, ózińizdiń naqty negizgi qaryzdyń ústinen tóleıtin somańyz ben basqa da shyǵyndaryńyzdy esepteı alasyzdar.
Dalanews.kz qarjy keńesshisi sizdiń jeke aqsha menejmentińizdi jaqsartýǵa arnalǵan. Qarjylyq saýattylyq sizdi alaıaqtardan qorǵap, nesıeni barynsha jeńil sharttarmen alýǵa jáne aqshańyzdy tıimdi jumsaýǵa jol ashady.
