Elimiz byltyr kóptegen mańyzdy is-sharalardy, eleýli oqıǵalardy, túrli qıyndyqtardybastan keshirdi. Dástúrge aınalǵandaı QR Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev «Ana tili» gazetine kezekti suhbatyn berdi. Memleket basshysy suhbat barysynda: «Ótken jyl ońaı bolǵan joq, tipti kúrdeli jyl boldy deýge keledi. Qazaqstanǵa syrtqy faktorlardyń salqyny tıdi, tabıǵı apaty da josparlarymyzǵa áser etti. Alaıda, biz ahýaldy baqylaýda ustap qana qoımaı, jan-jaqty reformalarymyzdy jalǵastyra aldyq. Osylaısha, jasampazdyq strategıasy odan ári júzege asyrylyp jatyr», - dep málimdedi. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń suhbatynda aıtylǵan mańyzdy máselelerge qatysty sarapshylar óz oı-pikirlerimen bólisti.
QR Prezıdenti janyndaǵy QSZI Óńirlermen jumys jónindegi bólim basshysynyń mindetin atqarýshy Ámına Úrpekovanyń aıtýynsha, el Prezıdenti ekinshi jyl qatarynan jyldy baǵdarlamalyq suhbat arqyly qorytyndylap otyr. Bul elimizdiń qoǵamdyq-saıası ómirindegi mańyzdy dástúrge aınalyp keledi. Bundaı format damýdyń strategıalyq baǵyttaryn belgileýge, jetistikterdi atap ótip, bolashaqqa arnalǵan josparlardy belgileýge múmkindik beredi.
«Suhbat qarapaıym azamattarmen qatar sarapshylar qaýymdastyǵyna da eldiń damý traektorıasyn naqty túsinýge, senim men turaqtylyq sezimin nyǵaıtýǵa múmkindik beredi. Negizinde, bul Memleket basshysynyń atqarylǵan jumystardy qorytyndylaıtyn, aǵymdaǵy jaǵdaıdy barabar qabyldaýyn kórsetetin esep berýdiń bir kezeńi ispetti. Sonymen birge ol negizgi áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası jáne eń bastysy, qundylyq-ıdeologıalyq baǵyttardy qamtıtyn bolashaq damýdyń tirek núktelerin belgileıdi», - dedi Ámına Úrpekova.
Suhbattyń mazmunyna toqtalǵan sarapshy, ınfraqurylymdy jańǵyrtý, ónerkásip pen aýyl sharýashylyǵyn damytý, áleýmettik tólemderdi arttyrý, sondaı-aq bilim, ǵylym jáne mádenıetti qoldaý sıaqty birneshe mańyzdy jaıttardy atap ótti.
«Prezıdent memleketti nyǵaıtý úshin tereń reformalar júrgizý, ekonomıkalyq damý men áleýmettik baǵdarlamalar arqyly árbir qazaqstandyqtyń ál-aýqatyn qamtamasyz etý, zańdylyq pen quqyqtyq tártipti nyǵaıtý sıaqty el damýynyń negizgi qaǵıdattaryna erekshe toqtalyp otyr. Ekologıalyq dúnıetanymdy qalyptastyrýǵa, jastardy otansúıgishtik pen jasampazdyq rýhynda tárbıeleýge, sondaı-aq birlik pen ádilettilik qundylyqtaryn nasıhattaýǵa erekshe kóńil bólingen. Mańyzdy baǵyttardyń biri – sıfrlandyrý jáne ınovasıalardy engizý bolmaq. Bolashaq progrestiń negizi retinde qarastyrylatyn jasandy ıntellektti damytýǵa erekshe kóńil bólinedi. Jahandyq tehnologıalyq trendterdi eskeretin bolsaq, bul baǵyt ýaqtyly kóterilgen másele bolmaq. Sarapshylardyń JI sheshimderi qarjydan medısınaǵa deıingi negizgi salalardy ózgertedi dep boljaıdy. İri kompanıalar qazirdiń ózinde jumysyn ońtaılandyrý úshin JI keńesshilerin belsendi túrde engizýde. Densaýlyq saqtaý salasynda JI aýrýlardy erte dıagnostıkalaý jáne robototehnıka arqyly medısınalyq kadrlardyń tapshylyǵymen kúresý úshin qoldanylatyn bolady», - dedi Ámına Úrpekova.
Onyń aıtýynsha, suhbatta el ómirindegi, mańyzdy taqyryptar kóterilgen. Atalmysh suhbatelimizdiń odan ári damýynyń mańyzdy baǵdaryna aınalady dep esepteıdi sarapshy.
«Nvidia jáne Apple sıaqty iri kompanıalar til úlgilerin ınterpretasıalaýǵa arnalǵan sheshimderdi engizý jáne ımmersıvti tehnologıalardy damytý arqyly naryqtaǵy pozısıalaryn nyǵaıtýda. Osy oraıda Alem.AI halyqaralyq jasandy ıntellekt ortalyǵynyń ashylýy jáne KazLLM qazaq tiliniń úlken tildik modeliniń birinshi nusqasynyń jasalýy oryndy boldy. Osylaısha, Prezıdenttiń baǵdarlamalyq suhbaty atqarylǵan jumystardyń esebi ǵana emes, elimizdiń odan ári damýynyń mańyzdy baǵdaryna aınalady. Basymdyqtardyń naqtylyǵy, reformalar men ınovasıalarǵa basa nazar aýdarý jáne negizgi qundylyqtarǵa kóńil bólý turaqty ósýdiń berik negizin quraıdy», - dedi Ámına Úrpekova.
Aıta ketelik, «Ana tili» gazetine bergen suhbatynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev ekonomıka baǵytyna jaýapty shendilerge onsha kóńili tolmaıtynyn aıtqan bolatyn. Ekonomıs Maqsat Halyq osy maqalaǵa qatysty óz paıymdaýlaryn jetkizdi.
«Prezıdent óz suhbatynda ekonomıka baǵytyna jaýapty bolyp otyrǵan shendilerge onsha kóńili tolmaıtynyn aıtty. Menińshe, osy pikirmen tolyq kelisýge bolady. Iaǵnı qaı óńirde ne isteý kerek ekenin, qandaı ekonomıkalyq baǵyttarǵa bet burý kerek ekenin, sol boıynsha bilikti mamandar tartý qajettigin meńzep otyr.
Memleket basshysy kóńil aýdarǵan ekinshi másele - 4 paıyzdyq ósimniń azdyq etetini. Byltyr el ekonomıkasynyń ósimi 5 paıyzdan astam bolǵan. Bıyl ósim 4 paıyz ǵana boldy. Buny eshkim jaqsy dep aıta almaıdy. Prezıdenttiń 2029 jylǵa deıin qoıǵan jalpy ishki ónimdi 450 mlrd dollarǵa deıin jetkizý mejesin mysalǵa alsaq mundaı ósimmen belgilengen maqsatqa jete almaıtynymyz anyq. Demek, ósimge jumys isteýimiz qajet. Endi ekinshi másele – ósimmen qatar, halyqtyń áleýmettik jaǵdaıy da jaqsarýy tiıs. Ómir súrý sapasy artýy kerek, tólem qabileti, jumyspen qamtamasyz etilý kórsetkishteri jǵarylaýy qajet. Mine osynyń bári sheshilýi tıis óte ózekti máseleler. Bizde, ókinishke qaraı, ekonomıkalyq ósim bolǵanymen, halyqtyń ómir súrý sapasy men áleýmettik jaǵdaıy jaqsaryp jatqan joq. Qarapaıym halyqtyń tabysy máz emes, kúnkórisi kerisinshe nasharlap ketti. Osy úderister bir-birine qarama-qaıshy bolyp tur. Sondyqtan eger ekonomıkalyq ósim bolsa, halyqtyń áleýmettik jaǵdaıy da durystalýy tıis. Mine, dál osy qazirgi Úkimettiń aldyna qoıylatyn negizgi talap bolýy tıis dep esepteımin», - dep atap ótti Maqsat Halyq.
QSZI Abaı oblysy boıynsha ókili, Óńirlermen jumys jónindegi bóliminiń bas sarapshysy Berik Qadyrovtyń paıymdaýynsha, Prezıdent suhbatyn mazmunyn shartty túrde úsh negizgi baǵytqa bólýge bolady.
«Birinshiden, memleket basshysy 2024 jyldyń qorytyndylaryn jasap, elimizdiń jetken basty jetistikterimen bólisti. Ekinshiden, aldaǵy ýaqytta atqarylýy qajet negizgi máseleler men baǵyttardy aıqyndady. Úshinshiden, qoǵamda rezonans týdyrǵan oqıǵalar men ártúrli pikirlerge qatysty óz oıyn bildirip, naqty ustanymyn aıqyndady.
Prezıdentiniń osyndaı formattaǵy kezdesýleri elimizdi damytýǵa qatysty sharalardyń mán-mańyzyn barlyq azamattarymyzdyń tereń túsinýine múmkindik beredi dep oılaımyn. Suhbat barysynda elimizde júıeli ekonomıkalyq reformalar, saıası sheshimder men ınfraqurylymdyq, áleýmettik jobalardyń júzege asý barysy, nátıjeleri talqylandy»- dedi sarapshy.
Berik Qadyrovtyń pikirinshe, mańyzdy bastamalar aımaqtarda da óz nátıjesin kórsetýde. Ásirese, Prezıdent memlekettik qoldaýdyń arqasynda shaǵyn jáne orta bıznestiń el ekonomıkasyndaǵy úlesiniń turaqty túrde artyp kele jatqanyn atap ótti.
«Mysaly, Abaı oblysy boıynsha aıtsaq 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha shaǵyn jáne orta bıznes sýbektileriniń sany 54 380-ge jetip, olarda 103 952 adam jumyspen qamtylǵan. Ótken jylmen salystyrǵanda, mashına jasaý salasy 16%-ǵa, tamaq ónimderin óndirý 4%-ǵa, bólshek taýar aınalymy 12%-ǵa, kóterme saýda 9%-ǵa ósken. Sonymen qatar, memleket basshysy jastardyń ekonomıkalyq damýdaǵy erekshe rólin atap ótip, olardyń belsendi, bilimdi, tártipti jáne eńbekqor bolýyn qalaıtynyn jetkizdi. Jastardy qoldaý úshin barlyq qajetti jaǵdaılar jasalyp jatqany da aıtyldy», - dedi sarapshy.
Suhbat barysynda qozǵalǵan taǵy bir mańyzdy másele – sıfrlandyrý.
«Birikken Ulttar Uıymynyń reıtıńinde Qazaqstan E-government kórsetkishi boıynsha álemde 24-shi orynǵa ıe bolǵany – aıtarlyqtaı jetistik, biraq oǵan toqmeıilsip, arqany keńge salýǵa bolmaıtyndyǵyndyǵyna toqtaldy. Bul baǵytta elimizde úlken jobalar iske asyrylyp jatqany belgili, sonyń ishinde Semeı qalasynda da «Aqyldy» qalalardy damytýǵa arnalǵan Jol kartasy aıasynda 27 joba josparlanǵan (17 bazalyq jáne 10 qosymsha joba), biraq memleket basshysynyń meńzep otyrǵany tek san emes, ıaǵnı sıfrlyq ekojúıeni qalyptastyrýda sapaǵa, ásirese memlekettik tildegi kontentter mazmunyna basymdyq berýdi eskertti», - deıdi Berik Qadyrov.
Memleket basshysynyń bul suhbaty aldaǵy ýaqytta jan-jaqty saralanyp atqarýshy bılik tarapynan naqty qorytyndylar jasalyp, tıisti sheshimder qabyldaýǵa negiz bolmaq. Sonymen birge, qoǵamda durys túsinik qalyptasyp, ortaq maqsatqa umtylýǵa septigin tıgizedi dep sanaıdy mamandar.
