Bul jaǵdaıda barlyǵymyz bilikti zańger mamandaryna júginemiz. Sondyqtan, árbir uıymda mindetti túrde quqyqtyq qamtamasyz etý boıynsha qurylym nemese arnaıy zańger mamany bolady. Olar sol uıymnyń zańdy múddelerin qorǵaýdy qamtamasyz etedi.
Zań salasynyń mamany, QR Din isteri jáne azamattyq qoǵam mınıstrligi Din isteri komıtetiniń Quqyqtyq qamtamasyz etý basqarmasy bas sarapshysy, zań Phd-doktory Gýzal Galıakbarovamen osy salanyń ereksheligi jóninde áńgimelestik.
Gýzal Ǵazınurqyzy, suhbat berýge keliskeńińiz úshin alǵysymyzdy bildiremiz. Alǵashqy sizge qoıatyn suraǵymyz ózińiz jaıly aıtyp ótseńiz? Qandaı óńirde dúnıege keldińiz?
Men Aqtóbe oblysy Oıyl aýdanynda dúnıege keldim. Tarıhqa kóz júgirtsek, bul óńirdegi Oıyl ózeniniń mańy arqyly Uly Jibek joly kesip ótetin. Áli kúnge deıin Uly Jibek Joly boıyndaǵy saýda-sattyq nysandarynyń eskertkishteri saqtalǵan. Sondyqtan Oıyl óńiri tarıhı jerlerdiń qataryna jatady.
Týǵan jerimniń tabıǵaty– kóz tamsandyrady. Aqtóbe óńiriniń tabıǵaty erekshe sulý men úshin. Munda Qazaqstanǵa áıgili kóptegen kórikti jerler bar. Balalyq shaǵymnyń eń qyzyqty ári áserli sátteri osy jerde ótti. Men týǵan jerge degen saǵynyshymdy sózben jetkize almaımyn. Júregimdegi ystyq mahabbatymdy osy suhbatqa syıǵyza almas edim.
Balalyq kezińizde qandaı armandaryńyz boldy? Kóp armandadyńyz ba? Jáne sol armandaryńyzǵa jetý úshin aldyńyzǵa maqsat qoıa bildińiz be?
Ata-anam Aqtóbe qalasynda turady. Mektepti, alǵashqy joǵary bilimdi Aqtóbede tamamdadym.Maqtanǵanym emes atestatymda «tórt» degen baǵa bolǵan joq.
Synyp jetekshimiz «armandaryń týraly» shyǵarma jazyp kelińder degen kezde, men armanshyl bala qıalmen ádildik jolynda kúresetin «sot» bolsam dep armandadym.
Tipti synyp jetekshimniń aıtýynsha jyl saıyn jazylǵan shyǵarmalarda basqa oqýshylardyń armany jıi ózgeretin bolsa, meniń armanym múlde ózgermegen eken.Ár jyl saıynǵy shyǵarmamda boıjetken soń «sot» bolamyn dep jazdym.
Iá, arman adamdy alǵa jeteleıdi. Qazaqta «armansyz adam– qanatsyz quspen teń»- degen maqal bar. Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe memlekettik ýnıversıtetine«Zańger» mamandyǵyna oqýǵa túskenim de sol armannyń jeteleýi bolar.Ýnıversıtette men túrli debattarǵa, pikir-saıystarǵa, ǵylymı konferensıalarǵa qatysatynmyn. Shynymdy aıtsam, ǵylymǵa degen qushtarlyǵym stýdenttik kezimnen bastap, baıqala bastady. Sondyqtan bolar, ǵylymı maqalalar jazýǵa qyzyǵýshylyq tanyta bastadym.Osy ǵylym jolyn jalǵastyrý maqsatynda Astanaǵa kelip,L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetine «Zańtaný» mamandyǵy boıynsha magıstratýrýǵa tústim, sosyn ózimniń qalaýymmen oqýdy doktorantýrada jalǵastyrýdy sheshtim. Oqyp júrgen kezimde shetel ýnıversıtetteri men halyqaralyq uıymdarda konferensıalarǵa qatysyp, ǵylymı-zertteý tájirıbelerinen óttim. Olardyń ishinde, Gazı ýnıversıteti (Túrkıa), UBIS ýnıversıteti (Shveısarıa), Tartý ýnıversıeti (Estonıa), Birikken Ulttar Uıymynyń Jenevadaǵy keńsesi(Shveısarıa), Halyqaralyq eńbek jáne Dúnıejúzilik saýda uıymdary (Shveısarıa), jáne t.b.
Ótken jyly «Phd doktory» ǵylymı dárejesin ıelendim.
Mamandyǵyńyz «zańger». Osy salanyń qoǵam ómirindegi róli qandaı dep oılaısyz? (óz pikirińiz) Jalpy qazirgi zamandaǵy zańgerler qandaı prınsıpte jumys isteýleri kerek?
Zań –qoǵamdaǵy óte ózekti sala. Negizi zańtaný óte erekshe orny bar mamandyq dep oılaımyn. Kópshilikelimizde zańgerler kóp dep aıtyp jatady, biraq, meniń oıymsha,sapaly zańgerler az. Árbir bolashaq zańger ýnıversıtte oqyp júrgen kezinen-aq sapaly jumys isteımin dep aldyna maqsat qoıý kerek. Jan-jaqty bolý kerek.
Óıtkeni zańger mamandyǵy tek qana zańdy oqýmen shektelmeıdi, zań qoǵamdyq qatynastardyń barlyq salalarynda bar. Sondyqtan eń bastysy tájirıbege aralasý kerek.
Jalpy zańdy bilý zańgerlerge qatysty emes, bárimizge qatysty. Zańdy kez-kelgen mamandyq ıeleri bilýleri tıis. Árbir adam óz quqyǵyn qorǵaý úshin zańnamalyq turǵyda saýatty bolýy kerek. Biz quqyqtyq memlekette turǵandyqtan zań salasynyń qoǵamdaǵy orny, deńgeıi joǵary dep oılaımyn. Sondyqtan osy salanyń qyr-syryn tanyp kele jatqan bolashaq zańgerlerge únemi jan-jaqtylyq tanytyp, izdeniste bolýǵa keńes beremin.
Belgili zańgerlerden kimdi úlgi tutasyz? Osy saladaǵy ustazdaryńyz jaıly aıtyp berseńiz.
Úlgi tutatyn ustazdarym kóp. Olardyń qatarynda Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetinde maǵan sabaq bergen, zań ǵylymdarynyń kandıdaty Svetlana Baqytqyzy Jarkenova, magıstratýra men doktorantýrada oqyǵan kezde ǵylymı jetekshim bolǵan, Qazaqstan men Orta Azıadaǵy alǵashqy áıel – zań ǵylymdarynyń doktory, profesor Eńlik Nurǵalıqyzy Nurǵalıeva, fakúltetimizde jumys jasap bastaǵanymda jumysberýshi ǵana emes, sonymen qatar, jaqsy tálimger bola bilgen Sholpan Valerııqyzy Tlepına sıaqty úlken ómirge jol siltegen ustazdarym bar. Olardy men úlgi tutamyn. Áli kúnge deıin olardyń oqyǵan dáristeri, ózekti keńesteri meniń esimde.
Gýzal, memlekettik qyzmetke kelýińizge ne sebep boldy? Bireýler aıtyp jatady, memlekettik qyzmette ne isteımiz, kúni-túni jumystan kóz ashpaısyń, esep, qujat bastan asady-dep, biraq siz úshin memlekettik qyzmettiń mańyzdylyǵy qandaı?
Birneshe jyl ýnıversıtette Zań fakúltetinde sabaq berip, 2017 jyldyń basynda Din isteri jáne azamattyq qoǵam mınıstrliginiń Din isteri komıtetine qyzmetke ornalastym. Qazirgi ýaqytta Quqyqtyq qamtamasyz etý basqarmasynyń bas sarapshysymyn.
Buryndary ýnıversıtette eńbek etip júrgenimde naqty memlekettiń damýyna óz úlesimdi qosqym keledidep oılanatynmyn. Araǵa ýaqyt salyp, bul oıymda júzege asty.
Memlekettik qyzmetti tańdaýymnyń sebebi, meniń oıymsha, elimizdiń kez-kelgen azamaty týǵan eldiń damýyna óziniń aıtarlyqtaı úlesin qosýy tıis. Aldaǵy ýaqytta memlekettiń gúldenýine óz úlesimdi qosqym keledi.
Árıne, bilim berý salasyda memlekettik qyzmet salasy da el úshin mańyzdy baǵyt bolyp tabylady. Joǵary oqý ornynda ǵylymnyń damýyna úles qosatyn bolsaq, memlekettik qyzmette –memlekettik mańyzdy is-sharalarǵa tikeleı atsalysamyz. Memlekettik qyzmet pen jaýapkershilik egiz uǵym. Adamdy jaqsy isterge jeteleıtin jaýapkershilik dep bilemin. Árbir iske jaýapty qaraǵanda ǵana belgili bir nátıjege qol jetkizemiz. Mine memlekettik qyzmetke osy jaýapkershilikti sezine otyryp keldim.
Qazir Mınıstrliktiń Din isteri komıtetinde quqyqtyq baǵytta jumys isteısiz? Memlekettik organdaǵy jumysyńyz jaıly aıtyp ketseńiz. Qazirgi ýaqytta qandaı jobalarmen aınalysyp jatyrsyz?
Biz komıtettiń qyzmetine qatysty normatıvtik quqyqtyq aktilerdi jáne t.b quqyqtyq qujattardy ázirleımiz. Basqarmanyń quzyretine qatysty jeke jáne zańdy tulǵalardyń ótinishterin qarastyramyz, sot prosesterinde mekememizdiń múddelerin qorǵaımyz. Sondaı-aq qazirgi ýaqytta «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine dinı qyzmet jáne dinı birlestikter máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zań jobasyn ázirleý jumystaryna da qatysyp jatyrmyz.
Gýzal, sizge qoıatyn kelesi suraǵym, jumysqa qatysty emes, jalpy bos ýaqytyńyzda ne isteısiz? Hobbıińiz bar ma?
Qazir bos ýaqytymda aǵylshyn tilin bilý deńgeıimdi jetildirýdemin. Klasıkalyq ádebıetterdi oqyǵandy unatamyn. Sondaı-aq bos ýaqytymda ǵylymı maqalalar jazamyn. Shynymdy aıtsam, bos ýaqytym bola bermeıdi(kúldi). Bir sózben aıtqanda, meniń basty hobbıim biliktiligimdi shyńdaý.
Alda qandaı josparlaryńyz bar?
Negizi qazaqtyń árbir sóziniń astynda úlken mán-maǵyna jatyr. «Eńbek adamnyń kórki, Adam zamannyń kórki»-deıdi halqymyz.
Sondyqtan bastysy aıanbaı eńbek etip, árdaıym alǵa qaraı umtylysta bolý kerekpiz. Sonda ǵana progres bolady.
Ózge elderdiń tilin meńgerip, jan-jaqty bolýymyz kerek. Aldaǵy ýaqytta óz salamnyń belgili bir mamany bolǵym keledi. Árıne bolashaqta josparlarym, armandarym kóp.Sondyqtan bári ýaqyttyń enshisinde dep oılaımyn. Armanǵa jetkizetin eńbek. Oǵan jetý úshin aıanbaı eńbek etemiz. Eń bastysy olardyń kóbi oryndalyp keledi.
– Gýzal, Suhbatyńyzǵa rahmet!
Suhbattasqan, Qýandyq Tanabas
