Munyń syryn ataqty kompazıtor bylaı dep túsindirgen edi. «Shyn máninde, 1930 jyly 1 tamyzda dúnıege keliptim. Soǵys sozylyp ketse armıaǵa alyp kete me dep, meniń jasymdy kishireıtip jibergen ǵoı. Óıtkeni ol kezde 1926-27 jyldary týylǵandardy soǵyska ala bastaǵan. Ony keıin bildim, kenje aǵamnan kansha surasam da aıtpaı qoıǵan. Óz oıymsha, týystarym «soǵystan eshkim qaıtpasa tuqymsyz qalmyz ba» dep oılaǵan bolýy keerk» deıdi Erekeń óz esteliginde
Erekeńniń ómir jol taqtaıdaı tegis bolady dep eshkim aıta almasy anyq. 1932 jyldaǵy asharshylyq jyldary anasy Erkeǵalıdy arqalap júrip ósirdi. Sol bir zqlmat jaıynda «1934 jyly asharshylyq bitti. Sonda men jolda balasyn qushaqtap elip jatqan qazaqtyń áıelderin kórdim, áli esimde» deıdi.
Erkeńiniń ákem aqyn bolǵan. Al 13-inshi atasy Orman degen kisige qatysty bir ańyz bar. Orman atasy uıyqtap jatqanda túsinde aq shalmaly adamdar kelip aıan beripti: «Oreke, mal alasyń ba, óleń alasyn ba?» dep suraǵanda, tentek shal: «Maldy ne qylaıyn, boq-boq bolyp malǵa malynyp júremin be, berseń óleńińdi ber» depti.
Sodan beri Erkeǵalı Rahmadıevtiń tuqymda ne bir aqyn ánshiler ómirge kelgen ǵoı. Biraq Erekeńniń úsh balasynyń bireýi de mýzykaǵa barmaǵan. Ortanshy qyzym rejıserlikke túsken. Al ulym – músinshi. Ánshi bolmasa da Erekeńniń ul-qyzdary ónerdiń aınalasynda eńbek etip keledi.
Keńes ókimeti kezinde Erekeń «Qudaısyzdar koǵamǵa» múshe qylyp kabyldaıdy. Bala Erkeǵalı úıge kelse, ákesi namaz oqyp otyrdy.
– Aǵa, men «Qudaısyzdar koǵamyna» múshe boldym, – dep kitapshasyn kórsetedi. Biraq ákesi namazdan basyn almaı, úndemeı otyrdy. Sodan bir ýaqytta namaz oqyp bolyp, keregege jaınamazyn ildi, sosyn kamshyny aldy da:
– Balam, ne dedin jańa? – degende Erekeń maqtanyshpen «Kudaısyzdar qoǵamyna» múshe bolyp keldim» deıdi. Sodan ákesi kıiz úıdiń esigin jaýyp, shyqpyrtyp sabaıdy. Ary qashyp, beri qashyp, bir ýaqytta áıteýir kutylypqutylady.
Erteninde meni mektepke jetektep alyp bardy. Ol ýaqytta bári rýlas, aýyldas, qandas bolatyn. Mekteptiń dırektory da ózimizdiń eldiń azamaty bolý kerek. Ákem oǵan: «Meniń molda ekenimdi bilesiń, balamdy ózime qarsy qoıǵanyń ne, endi bul mektepte oqymaıdy» dep alyp ketti.
Bir aı boıy meni úıge qamap qoıdy. Sosyn Lepsiden raıkomnyń birinshi hatshysy kelip ákemnen keshirim surady, «bilmestik jasaǵan eken, balany oqýdan qaldyrmanyz» dedi. Sodan mektepke qaıta bardym, – deıdi Erekeń. .
Muqan Tólebaevtyń týǵan jeri – Úlgi kolhozy. Ekeýmiz bir aýdannanbyz, kórshiles eki kolhozdanbyz. Jasyraq kezimde qaljyndasqym kelgende «Keńes ókimetinde eki birdeı «Halyq ártisi» shyqqan aýdan túgil, oblys joq» deıtinmin. Sol Úlgiden kelip oqımyz, kolhoz úsh shaqyrymdaı jerde, kıetin kıim joq. Soǵystyń kezi. Ústimizde teri shalbar, teri ton, saldyr-gúldir júremiz. Ákemniń tete inisi bar edi, men solardyń qolynda turdym, ákem koı baǵyp ketti. Sol úıdegi sheshem tańǵy saǵat altyda turady da, ár qaltama bir ýystan júgeri salyp beredi, «myna kaltańdaǵyny barǵansha je, al myna qal tandaǵyny qaıtqanda jeısiń, áıtpese qarnyń ashyp qalady» deıtin. Sol mektepke jetkenshe bir saǵattan artyq ýaqyt ótip ketedi.
Bireýler ishken-jegenine baqytty bolady, bireýler jumysta baqytty bolady. Al maǵan qaı jerde júrsem de, qazaqtyń balalary amandasyp jatady. Ártúrli adamdar bar, ártúrli minez-qulyq bar, shyndyǵym sol, eshkimge qıanat jasaǵanym joq. Taza eńbegimmen, taza talantymmen jetetin jerime jettim. Osy ózim úshin naǵyz qundylyq dep oılaımyn.
1957 jyly konservatorıany bitirdim, onyń aldynda mýzykalyk ýchılıshede oqyǵam. Latıf Hamıdı sabaq beretin, sol kisi meni Brýsılovskııge ertip bardy.
«Bul talantty bala, ádeıi ertip keldim, osydan birdeńe shyǵady, sen klasyna al» dedi. Olar qurdas, zamandas bolatyn, Brýsılovskıı de 1905 jyly týǵan. 1932 jyly Lenıngradtan konservatorıa bitirip kelgen. 1937 jylǵy jaǵdaıda qazaqtar shetinen aqyn bolyp, olardy túnde kelip tutqyndap alyp ketip jatty.
Sol kezderde kún bata Brýsılovskııdiń úıine jınalamyz, túnimen sonda bolyp, tańerteń úıge qaıtamyz. Bizdi Qudaı, Qudaıdan keıin Brýsılovskıı alyp qaldy ǵoı deıtinbiz. Onyń qazaqqa istegen jamanshylyǵy jok. Brýsılovskıı bolmasa, bizde opera bolar ma edi, bolmas pa edi. Áli kúnge deıin oılaımyn, nege ol «Qyz Jibekti» jazdy, 80 án jınap, «Er-Tarǵyndy» jazdy.
Ózi oryssha tárbıelengen adam, Rımskıı-Korsakov, Shostakovıchpen bir ýaqytta bitirgen. Kelip alyp, operany Eýropadaǵydaı, orystardaǵydaı jazdyrtam dese, bizge opera sińbes pe edi, kaıter edi? Mysaly, ózbekter men tájikterde sol jyldary opera múldem quryp ketti.
Bizdin topyraqtan alǵash shyqqan halyq ártisi Kúlásh Baıseıitova ol kezde 24 jasta edi. Kúlekeń keremet ánshiligimen birge uly aktrısa bolatyn. Kúláshtiń Kúláshtigi sonda tur. Qyz Jibekti somdaǵanda tastan qulaıtyny bar, sondagy jylaǵanyn estigende zalda otyrǵandar qosa eńkildep jylaıtyn.
Bir kúni jumyska erterek kelip, klastardy tekserip júrsem, bir bala tur eken. «Men Atyraýdan oqýǵa kelip edim, dombyramen kúı oınaımyn» deıdi. Sodan Fakúltettiń dekany Kósh Muhıtovty, Ǵabıdolla Dastanovty, Batıma Balǵaevany shaqyrttym, jańaǵy bala dombyrany keremet tartyp berdi. «Obalyna kalmandar, sonaý jaqtan kelgen bala eken, erteń elge jaqsy azamat bolyp, ónerin tanytady» dep keteıin dep turǵan jerinen alyp qaldym. Keıin sol Qarshyǵa Ahmedárovpen maqtanbaǵan qazaq bolmaǵan shyǵar.
