Abaı oblysynyń ákimi Berik Ýálıdiń mańyzdy qyzmetke taǵaıyndalǵanyna 3 aı toldy. Atalǵan merzim ishinde óńir basshysy óńirdegi birqatar eldi-mekenderdi aralap, oı qorytyndylady. Búginde óńirdiń jaǵdaıymen tolyq tanyspaı jatyp, sharýa sheshý múmkin emes. Úsh aılyq esep berý jınalysynda Berik Ýálı myrza Abaı oblysyndaǵy 68 aýyldy aralap, ondaǵy qarapaıym halyqpen tildeskenin alǵa tartty.
– Men taǵaıyndalǵan kúnnen bastap barlyq aýdan, qalalardyń 68 eldi mekenin, onyń ishinde 16 shalǵaı aýyldaryn araladym. Sondaı-aq, buryn aýdan ortalyqtary bolǵan Shar qalasynda, Barshatas, Taskesken jáne Qaınar aýyldarynda bolyp, turǵyndardyń tynys tirshiligimen, iri kásiporyndardyń, sharýa qojalyqtarynyń jumysymen jáne olardyń ózekti máselelerimen jaqyn tanystym. Óńirdiń naqty jaǵdaıy týraly Prezıdentke baıandadym, – dedi Berik Ýálı.
Sóz joq, Berik Ýálı Prezıdentke jaqyn tulǵa. Onyń medıa salasyndaǵy uzaq jyldyq tájirıbesi men memlekettik ıdeologıany jetkizý mashyǵy – óńirdi basqarýda oǵan erekshe kúsh beredi. Abaı oblysyna kelisimen-aq, ol burynǵy formattaǵy kabınettik basqarýdan góri, jergilikti halyqpen tikeleı sóılesýdi tańdady. Ákimniń «68 eldi mekendi araladym» degeninen óńirdegi memlekettik basqarýdy jańa talappen mobılızasıalaǵanyn ańǵarǵandaı boldyq. Endi Abaı oblysy ákimi eldiń ishki júıesin shynaıy kózben kórip, basqaratyn bolady.
Shar qalasy, Barshatas, Taskesken, Qaınar sıaqty buryn aýdan ortalyǵy bolǵan eldi mekenderdiń búgingi tynys-tirshiligi – oblystyń naǵyz "perıferıalyq bolmysy" edi. Bul aýyldarda ınfraqurylym álsiz, kásipkerlik baıaý, al jastardyń kóshi údeı túsýde. Mundaı shetkeri eldi mekenderdi aralaý – sımvolıkalyq akt. Budan oblysty basqarý tek qalada emes, júıe aýyldan bastalýy kerek degen Berik Ýálı myrzanyń ustanym baıqadyq.
Osy rette Berik Ýálıdiń Prezıdentke esep berýi de standartty hattama emes. Bul – ortalyq pen óńir arasyndaǵy vertıkaldy emes, gorızontaldy dıalog qurýdaǵy talpynys. Iaǵnı, jergilikti bılik naqty ahýaldy joǵary bılikke jetkizý arqyly aımaqtyq shyndyqty saıası sheshim qabyldaý prosesine engizýge tyrysýda.
Alaıda, ákimniń el aralaýyn PR-aksıa retinde qabyldaýǵa bolmaıdy. Onyń mánin – postkeńestik aımaqtyq basqarýdyń ishinde qalǵan qurylymdyq daǵdarysty sezinýden keıin týyndaǵan áreket dep qabyldaǵan jón. Áıtpese oblys ákimi PR-aksıaǵa sýsap otyrǵan adam emes. Qazirgi tańda oblys ákimderiniń róli – tek baqylaýshy emes, sheńberi tarylǵan, biraq jaýapkershiligi artqan basqarýshyǵa aınaldy.
Abaı oblysy ulttyń tarıhı-mádenı ózegine aınalǵan ólke. Abaı, Shákárim, Muhtar týǵan topyraq. Demek, bul aımaqqa ákim bolýda Prezıdent Berik Ýálıge tek ákimshilik-sharýashylyq mindetti ǵana emes, memlekettik ıdeologıany kóterý mısıasyn da júktegenin bilemiz. Memleket basshysy ákimderge talap qoıǵanda halyqpen ashyq jumys isteý, der kezinde sheshim qabyldaý, bastamashyl bolýdy udaıy talap etedi. Bul turǵydan alǵanda Abaı oblysynyń ákimi osy talaptardyń údesinen shyqty dep esepteımiz.
Berik Ýálıdiń úsh aılyq esebi sımvolıkalyq qadam. Biraq bul qadamnan keıin naqty jobalar, qarjy tartý, ınfraqurylymdyq qaıta qurý, kadrlyq ózgerister men áleýmettik ózgerister qyzý qarqynmen jalǵasatyny anyq. Óńir basshysy búgingi halyqpen kezdesýinde 2028 jylǵa deıin oblysta 8 myń jumys orny ashylatynyn jarıalady. Muny aımaqtyń áleýmettik-ekonomıkalyq qaýipsizdigin nyǵaıtýdyń strategıasy desek bolady. Osy maqsatta 2,7 trıllıon teńge qarajat bólinip, 29 ınvestısıalyq joba iske asyrylmaq. Máselen, «SemAz» JSHS-niń óndiristik qýaty keńeıtilip, tehnıka shyǵaratyn jelisi jańartylatyn ákimniń óz aýyznan estidik. Muny bizder ishki ındýstrıalyq múmkindikti arttyrýmen qatar, ulttyq mashına jasaý salasyna serpin berý dep qabyldadyq.
Sonymen qatar «Kazpolıgraf» JSHS jylyna 40 mıllıon dana qaǵaz ben karton ónimin óndiretin zaýyt iske qospaqshy. Ákimdik bul jobaǵa 6 mıllıard teńge bólip otyr. Buǵan qosa, «Ýnıversal SM» JSHS jylyna 500 tonna aǵash óńdeıtin zaýyt salýdy josparlaýda. Bul Berik Ýálıdiń óńirlik ekojúıeni ındýstrıalyq sıklǵa túsirýdegi mańyzdy áreketi dep baǵalaımyz.
Berik Ýálı ákim bolǵan úsh aıda 40-tan astam sheteldik ınvestorlarmen kezdesken. Bul kórsetkishti estigende, eski júıege úırenip qalǵan keıbir sheneýnikter shoshyp qalýy múmkin. Sebebi Qazaqstandaǵy kóptegen óńirde ákimder ınvestordy kórý bylaı tursyn, qol alysyp, sóılespegenin de bidemiz. Al Abaı oblysyndaǵy ákimshilik qurylym aýysqaly beri bul ınerttilik pen ınersıadan arylyp jatyr. Bul – pasıvti aımaqtan belsendi óńirge ótýdiń belgisi.
Búginde oblystyq ákimdik Qytaı jáne Reseımen saýda baılanysyn damytýdy strategıalyq baǵyt retinde usynyp otyr. Geosaıası ornalasýy turǵysynan alǵanda, Abaı oblysy eki alyp derjavanyń arasynda turǵan ekonomıkalyq tranzıttik beldeý. Bul baılanys tek ımport-eksport aıasynda emes, ınfraqurylym, logıstıka, óńdeý ónerkásibi men bilim almasý salalarynda da jańa múmkindikter usyna alady. Osy rette Berik Ýálıdiń qurǵaq tranzıtten qun tizbegine ótý paradıgmasyn ustanǵany kópshiliktiń kóńilinen shyqqany anyq.
Sondaı-aq, oblysta "SMART CITY SEMEY" jobasy bastaldy. Bul – bir ǵana sıfrlandyrý emes, qalalyq ýrbanıstıka men adamı kapıtaldyń toǵysýy. Bul joba aıasynda Semeıde jańa yqsham aýdan salynady. Ákimniń sózinen uqqanymyz bul irkes-tirkes úıler emes – josparlanǵan ómir salty, sıfrlyq ınfraqurylym, ekologıalyq tepe-teńdik, áleýmettik qaýipsizdik elementteri eskerilgen keshen bolatynyn baıqadyq. Semeı qalasy mundaı ıgilikke óte laıyqta dep esepteımiz.
Berik Ýálıdiń alǵashqy úsh aıdaǵy qyzmetin PR nemese kórinistik belsendilik dep sıpattaýǵa bolmaıdy. Onyń negizgi baǵyty – aımaqtyq basqarýdy jańa mazmunmen toltyrý. Abaı oblysy – tarıhı ǵana emes, sımvolıkalyq ólke. Munda jasalǵan árbir qadam – memleketti basqarý mádenıetiniń jalpy sapasyna áser etedi. Qazirgi zamanda óńirler tek búdjet alýshy emes, ınvestısıa tartyp, jumys oryndaryn quryp, óz saıasatyn júrgize alatyn sýbekt bolýy tıis. Abaı oblysy osy jolda qadam jasap jatyr.
Eger Berik Ýálı bastaǵan bastamalar saıası turaqtylyqpen, ekonomıkalyq resýrspen jáne adamı kapıtalmen úılesetin bolsa, Abaı oblysy – Qazaqstandaǵy aımaqtyq damý modelderiniń jańa etalonyna aınalatyna senim mol. Bul jol ońaı emes, biraq úsh aıdaǵy oń dınamıka – úmit týdyrady. Óıtkeni óńirdi tek basqarý emes, ózgertý, ilgeriletý, jańǵyrtý – búgingi ákimniń basty mısıasyna aınalǵanyna kózimiz jetti. Abaı oblysy úshin bul tarıhı múmkindik.
Nurlan JUMAHAN
