2024 jylǵy Jer sharyndaǵy elder qaryzynyń jahandyq kólemi 100 trln dollardan (álemdik JİÓ-niń 93%) asýy múmkin, dep málimdeıdi Halyqaralyq valúta qory (HVQ). Bul týrady qordyń Fiscal Monitor baıandamasynda aıtylady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Ol orta merzimdi perspektıvada ósimin jalǵastyryp, 2030 jylǵa qaraı JİÓ-niń 100%-na deıin kóterilýi múmkin.
Mundaı jaǵdaıda eń qolaısyz senarı boıynsha álemdik qaryz keshendi boljamda kórsetilgen kórsetkishten 20 paıyz pýnktke bir-aq kóterilip, 2026 jyly JİÓ-niń 115% - na jetýi múmkin.
"Qaryzdy turaqtandyrý (nemese qysqartý) qazirgi ýaqytta josparlanǵannan da áldeqaıda mańyzdy fıskaldyq túzetýlerdi qajet etedi. Qazir fıskaldyq býferlerdi qalpyna keltirý úshin ońtaıly kezeń ári ony keıinge qaldyrý qymbatqa túsedi", delingen baıandamada.
HVQ AQSH, Ulybrıtanıa, Brazılıa, Fransıa, Italıa jáne Ońtústik Afrıka sıaqty elderdiń memlekettik qaryzy óse beredi dep sanaıdy.
"Qaryz elderdiń shamamen úshten ekisinde turaqtanady nemese qysqarady dep boljanǵanymen, ol pandemıaǵa deıin boljanǵan deńgeıden aıtarlyqtaı joǵary bolyp qalady", delingen habarlamada.
Sonymen qatar, turaqtaný kútilmeıtin elderge álemdik qaryzdyń jartysynan kóbi jatady, olar álemdik JİÓ-niń shamamen úshten ekisin quraıdy.
"Jasyl energetıkaǵa" kóshý, halyqtyń qartaıýy jáne qaýipsizdik máselelerin sheshýge arnalǵan memlekettik shyǵyndar aldaǵy jyldary fıskaldyq qysymdy kúsheıtýi múmkin", - deıdi qor sarapshylary.
HVQ dırektorynyń fıskaldyq máseleler jónindegi orynbasary Era Dabla-Norrıs Úkimetterge tártipti qalpyna keltiretin ýaqyt keldi dep sanaıdy.
"Barlyq memleketke qaryz táýekelderin azaıtý úshin strategıalyq betburys qajet", - deıdi ol.
Aıta ketsek, Ulttyq banktiń 2024 jylǵy 1 shildedegi málimetinshe, Qazaqstan Respýblıkasynyń syrtqy boryshynyń kólemi 2024 jyldyń basynan bastap jylda 3,0 mlrd. AQSH dollaryna ulǵaıyp, 166,7 mlrd dollardy qurady.
Ekonomıkalyq saıasat ınstıtýty 2025-2026 jyldarda úsh daǵdarystyń nyshany bilinetinin eskertedi. Sonyń biri – syrtqy borysh boıynsha. 2025-2026 jyldarda jeke kompanıalardyń halyqaralyq uıymdar aldyndaǵy boryshyn óteýi osy kezeńge saı keledi. Al jeke kompanıalardyń syrtqa qaryzy shamamen 101 mlrd dollardy quraıdy.
