2019 جىلى فورۋم جۇمىسىنا الەمنىڭ 74 ەلىنەن دەلەگاتتار قاتىستى. ولاردىڭ سانى 5 600 ادامعا جەتتى، سونداي-اق 460 سپيكەر بولدى. سونىمەن قاتار، بۇل وقيعانى بايانداۋعا الەمنىڭ 30 ەلىنەن 381 جۋرناليست كەلدى. فورۋم ءبىر ۋاقىتتا 6 ءتۇرلى جەردە وتكىزىلدى. ولار: كونگرەسس سەنتر، Hilton، احقو، Astana Hub، St. Regis Astana، Rixos President Astana.
فورۋمنىڭ 12 جىلدىق تاريحىندا العاش رەت قازاقستان ءۇشىن جاڭا تالقىلاۋ فورماتتارى-قارجى مينيسترلەرى مەن ەلدەردىڭ ورتالىق بانكتەرىنىڭ باسقارۋشىلارى ءۇشىن حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ قاتىسۋىمەن دوڭگەلەك ۇستەل، بۇۇ تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى بويىنشا ءبىرىنشى قازاقستاندىق فورۋم وتكىزىلدى. ستۋدەنتتەر مەن جاستار ءۇشىن استانا ەكونوميكالىق فورۋمىندا AEF Talks فورماتى قاراستىرىلدى. بۇل فورمات اشىق كوپشىلىك لەكسيالاردى، نوبەل يەگەرلەرىمەن جانە ساياسي قايراتكەرلەرمەن كەزدەسۋلەردى قامتيدى. سونداي-اق، بيىل باسپا ءسوز ورتالىعىندا one on one پىكىرتالاس فورماتى پايدا بولدى.
فورۋمنىڭ ءبىرىنشى كۇنى پلەنارلىق وتىرىستى اەف-تىڭ يدەيالىق ىنتالاندىرۋشىسى، قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اشتى. ول وڭىرلىك جانە جاھاندىق سىن-قاتەرلەردى ەڭسەرۋ ۇدەرىسىندەگى فورۋمنىڭ ماڭىزدى ءرولىن اتاپ ءوتتى.
"وتكەن جىلدارى وسى جەردە تالقىلانعان ۇسىنىستار مەن يدەيالار كوپ جاعدايدا قازاقستانعا جاھاندىق سىن-قاتەرلەرگە دەر كەزىندە جاۋاپ بەرۋگە جانە قيىندىقتاردى ءساتتى ەڭسەرۋگە كومەكتەستى. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، دامۋدىڭ قازاقستاندىق مودەلى بارلىق جاعدايلار مەن بولجامدارعا قاراماستان، ءوزىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن تيىمدىلىگىن دالەلدەدى. ءبىز ءورشىل ماقسات قويدىق، ءبىز ولارعا قول جەتكىزدىك"، – دەدى ەلباسى.
حۆق-نىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى كريستين لاگارد ءوز ءسوزىن بەلگىلى قازاقستاندىق اقىن اباي قۇنانبايەۆتىڭ: «اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باس» دەگەن سوزىنەن باستادى. ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل دانالىق كاۆكاز جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىندە ينكليۋزيۆتى وسۋگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءتيىمدى شارالاردى ازىرلەۋدىڭ كىلتى بولۋى مۇمكىن. لاگارد قازاقستان مەن وسى ايماقتىڭ باسقا دا ەلدەرى ودان ءارى دامۋ ءۇشىن زور الەۋەتكە يە دەپ ەسەپتەيدى.
ارمەنيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ارمەن ساركيسيان جاڭا جۇيەنى قۇرۋعا شاقىردى. ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل قۇرىلىسقا تەك مەملەكەت باسشىلارى عانا ەمەس، بارلىق ادامدار قاتىسۋى ءتيىس: «اپاتتان اۋلاق بولىڭىز، دۇنيەگە كەلگەن بالالار ءۇشىن الەمدى جوبالاڭىز. ولار مۇلدەم باسقا الەمدە ءومىر سۇرەدى. ءبىز قۇرعىمىز كەلەتىن جۇيە، ءىرى ەلدەر اراسىنداعى باسەكەلەستىكتى عانا ەمەس، وزگەرمەلى الەمنىڭ نەگىزگى قيىندىقتارىن دا باستان كەشىرەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن»، – دەپ مالىمدەدى ارمەنيا پرەزيدەنتى.
بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىمەن بەلگىلى، رەسەي سبەربانكىنىڭ پرەزيدەنتى مەن باسقارما ءتوراعاسىگەرمان گرەفبىلاي دەدى: "ءبىز بارلىعىمىزوقۋشىمىز. ءبىز ماحاتما گاندي ءپرينسيپىن باسشىلىققا الۋعا تىرىسامىز. «ەرتەڭگى كۇنىڭىز ءومىرىڭىزدىڭ سوڭعى كۇنىڭىزدەي ءومىر ءسۇرىڭىز. ماڭگى ءومىر سۇرەتىندەي ءبىلىم الىڭىز».
سونداي-اق فورۋم اياسىندا كەلەسى پىكىرلەر ايتىلدى:
دجەففري ساكس: «قازاقستان بەيبىتشىلىككە ۇمتىلۋ سالاسىنداعى كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى»؛
ارميدا سالسيا اليشاحبانا: «قازاقستان تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ەلەۋلى الەۋەتكە يە»؛
حۋان مانۋەل سانتوس: «سوڭعى بىرنەشە جىلدا تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ ىلگەرىلەۋى تىم ەرەكشە بولدى، ءبىراق بۇل جەتكىلىكسىز»؛
ستەنلي فيشەر: «ونىمدىلىكتى بولجاۋ وتە قيىن. ءبىز جاي عانا قولىمىزدان كەلەتىن نارسەنىڭ ءبارىن جاسايمىز».
بۇدان باسقا، ءداستۇرلى اەف ماڭىزدى كەلىسىمدەر مەن مەموراندۋمدار جاساۋ الاڭىنا اينالدى. GEAR (Kazakhstan Global Investment Roundtable) اياسىندا جالپى سوماسى 8،7 ملرد دوللار بولاتىن 43 كەلىسىمگە قول قويىلدى.
اتاپ ايتقاندا، گاز حيمياسى سالاسىندا ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمدىگى مەن سينگاپۋرلىق "Westgasoil" كومپانياسى اراسىندا مەتانول مەن ولەفين ءوندىرۋ جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.جوبانى ىسكە اسىرۋ حيميا ونىمدەرىن ءوندىرۋدى وقشاۋلاۋعا جانە تۇتاستاي العاندا ەلدىڭ گاز-حيميا كەشەنىن دامىتۋ ارقىلى ەكسپورتقا باعدارلانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
Yıldirim Holding (تۇركيا) جانە جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمدىگى ەكسپورتتى دامىتۋ ماقساتىندا جامبىل وبلىسىندا كالسييلەنگەن سودا ءوندىرۋ بويىنشا زاۋىت سالۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى. زاۋىتتىڭ جوبالىق قۋاتى جىلىنا 400 مىڭ توننانى قۇرايدى.
جىلىجاي كەشەندەرىنىڭ قۇرىلىسى بويىنشا جوبا، سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتقا باعىتتالۋىنا ارنالعان جوبا شەڭبەرىندە ءتيىستى كەلىسىمگە "KAZAKH INVEST "ۇك" اق مەن «ەكو-كۋلتۋرا» ءاوح رەسەيلىك ينۆەستورى اراسىندا قول قويىلدى. سونداي-اق، تاماق ونەركاسىبى سالاسىندا پاۆلودار وبلىسى اكىمدىگى مەن Beijing NAALE GROUP (قحر) اراسىندا قانت زاۋىتىن سالۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى.
"YDA Holding" (تۇركيا) كولىك جانە لوگيستيكا سالاسىندا تۇركىستان وبلىسى اكىمدىگىمەن حالىقارالىق اۋەجايدى سالۋ جانە پايدالانۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. بۇل قۇرىلىسى باسىنان باستالاتىن،قازاقستان تاريحىنداعى العاشقى اۋەجاي. كولىك سالاسىنداعى تاعى ءبىر جوبا اقتوبە قالاسىنداعى حالىقارالىق اۋەجاي بازاسىندا لوگيستيكالىق حاب قۇرۋ بولىپ تابىلادى، ءتيىستى كەلىسىمگە "KAZAKH INVEST "ۇك" اق مەن "اەون" كورپوراسياسى (رەسەي) اراسىندا قول قويىلدى.
تمك سالاسىندا "Canarax Trading LLC" كومپانياسى (ءباا) مەن پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمدىگى اراسىندا جوبالىق قۋاتتىڭ جىلىنا 165 مىڭ تونناعا دەيىن ءوسۋ پەرسپەكتيۆاسىمەن تەحنيكالىق كرەمنيي ءوندىرۋ بويىنشا ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزىلدى. ءبىرىنشى كەزەڭدە 30 مىڭ توننا ءونىم شىعارۋ جوسپارلانۋدا. زاۋىت ونىمدەرى مەتالل قورىتپالارىن، ورگانيكالىق قوسىلىستاردى، ەلەكترونيكا مەن كۇن ەنەرگەتيكاسىن ءوندىرۋ ءۇشىن پايدالانىلاتىن بولادى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا "Shanghai Construction Group" (قحر)-مەن شىمكەنت قالاسىندا سىيىمدىلىعى 1000 توسەك-ورىن كوپ بەيىندى كلينيكا قۇرىلىسى بويىنشا كەلىسىمگە قول قويىلدى. جاڭا تەحنولوگيالار مەن جابدىقتارمەن جابدىقتالعان كلينيكا مەديسينالىق قىزمەتتەردىڭ تولىق سپەكترىن كورسەتەدى جانە ورتالىق ازيادا جالعىز پروتوندىق تەراپيا ورتالىعى بولادى دەپ جوسپارلانۋدا.
سونىمەن قاتار، ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ءۇش وڭىردە: نۇر – سۇلتان، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىندا سينگاپۋرلىق Kinder World ينۆەستورىمەن «ءبىلىم بەرۋ مەتروپوليتەنىنىڭ قۇرىلىسى-بالاباقشا، مەكتەپ، كوللەدج، ۋنيۆەرسيتەت» جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا جول كارتاسىنا قول قويىلدى. تاياۋ جىلدارى حالىقارالىق دەڭگەيدەگى مەكتەپتەر، سونداي-اق قازاقستان استاناسىنداعى كوللەدج جانە ءبىلىم بەرۋ كامپۋسىنىڭ جەلىسى سالىناتىن بولادى.
سونىمەن قاتار، اقپارات ورتالىقتارى قۇرىلىسى جانە قازاقستان اۋماعىندا 5G جوبالارىن ەنگىزۋ سياقتى جوبالار بويىنشا ۋاعدالاستىقتارعا قول جەتكىزىلدى.سونداي-اق ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسياسى (ەەك) مەن بۇۇ-نىڭ ازيا مەن تىنىق مۇحيتقا ارنالعان ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك كوميسسياسى (بۇۇ اتمەاك) اراسىندا ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى. قۇجاتقا ەەك القاسىنىڭ مۇشەسى تيمۋر جاقسىلىقوۆ پەن بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى، بۇۇ اتمەاك اتقارۋشى حاتشىسى ارميدا اليشاحبانا قول قويدى.
فورۋمنىڭ ناتيجەلىلىگى مەن بەدەلدىلىگىن الەمدىك ب ا ق دا اتاپ ءوتتى. Euronews تەلەارناسى اەف الەمدىك ەكونوميكا مەن قارجى جۇيەسىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە دامىتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ ءۇشىن ەڭ ىقپالدى حالىقارالىق الاڭداردىڭ ءبىرى دەپ اتادى. Bloomberg حالىقارالىق اگەنتتىگى سونداي-اق اەف ورتالىق ازياداعى باستى پىكىرتالاس الاڭى دەپ سانايدى: «11 جىل ىشىندە استانا ەكونوميكالىق فورۋمى (اەف) الەمدىك ەكونوميكا مەن قارجى جۇيەسىن جەتىلدىرۋ جانە دامىتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاۋعا ارنالعان ەڭ بەدەلدى حالىقارالىق پلاتفورمالاردىڭ ءبىرى رەتىندە مارتەبەگە يە بولدى.».
فورۋمنىڭ شەتەلدىك قوناقتارى اەف ۇيىمىنىڭ جوعارى دەڭگەيىن اتاپ ءوتتى. ولارعا ىڭعايلى ناۆيگاسيا، دامىعان ينفراقۇرىلىم، پىكىرتالاستاردىڭ قىزىقتى فورماتتارى، پلەنارلىق سەسسيانىڭ اشىق اشىلۋى جانە زالدىڭ ەرەكشە بەزەندىرىلۋى ەرەكشە ۇنادى. كوپتەگەن قاتىسۋشىلار «اەف-تا رەسميلىك ەمەس، قارىم-قاتىناس باعالاندى» دەگەن پىكىرىمەن ءبولىستى. بۇل كونفەرەنسيا قىزىقتى مونولوگتاردى ناتيجەلى، جاندى ديالوگتارعا اۋىستىرعان ءىس-شارا بولدى، بۇل استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنىڭ تۇجىرىمداماسىنا تولىق جاۋاپ بەرەدى.
بيىل «استانا EXPO-2017» اق ۇلتتىق كومپانياسىمەن ۇيىمداستىرىلعان اەف-2019 وسىنداي ناتيجەلەرمەن اياقتالدى. كەلەسى فورۋم 2020 جىلى جارقىن بولۋى كۇتىلۋدە.
