نازاربايەۆ: «الەمدە 375 ميلليون ادام ماماندىعىن وزگەرتۋگە ءماجبۇر بولادى»

Dalanews 16 مام. 2019 11:49 864

XII استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنىڭ پلەنارلىق وتىرىسى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن ءوتتى. 16-17 مامىر ارالىعىندا ءوتءىپ جاتقان فورۋمنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى «ىنتالاندىرۋشى ءوسۋ، ادامدار، قالالار، ەكونوميكالار» دەپ اتالادى.  

ءوز سوزىندە نۇرسۇلتان نازاربايەۆ فورۋمنىڭ ماڭىزدىلىعىمەن قوسا، اەف الاڭىندا وسى كۇندەرى تالقىلاناتىن نەگىزگى ماسەلەلەردى اتاپ ءوتتى. اسىرەسە، اقش پەن رەسەي اراسىنداعى سانكسيالانعان قاراما-قارسىلىق ايقىن بولىپ تۇر دەپ سانايدى.

سونىمەن قاتار، ەلباسى سيفرلىك ترانسفورماسيا ءبىزدىڭ تانىس جانە ۇيرەنشىكتى ەكونوميكامىزدىڭ بەت-الپەتىن وزگەرتۋدە، ال ءموبيلدى جانە شىعارماشىلىققا يكەمدى ادامي كاپيتال – ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورى بولىپ تابىلادى دەپ مالىمدەدى.

– 2030 جىلعا قاراي دۇنيەجۇزى بويىنشا شامامەن 375 ميلليون ادام ءوز ماماندىعىن وزگەرتۋگە جانە قايتا دايارلانۋدان وتۋگە مۇقتاج بولادى، – دەدى قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى.

ەلباسىمىز سونداي-اق 2050 جىلعا قاراي ون ادامنىڭ جەتەۋى قالا تۇرعىندارى بولادى دەپ بولجام بەردى. «سوندىقتان قازىرگى تاڭنىڭ وزىنەن باستاپ ينۆەستيسيا مەملەكەتتەرگە ەمەس، قالالارعا كەلۋدە»، – دەدى نازاربايەۆ.

قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ حالىقارالىق ەكونوميكاداعى ءوسىپ كەلە جاتقان ءرولى تۋرالى ايتا كەلە، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وتكەن جىلى Global Challenges Summit وتكىزىلگەنىن ەسكە سالدى. وسى فورۋمنىڭ الاڭىندا بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ قولداۋىمەن داعدارىسقا قارسى ەكى كونفەرەنسيا وتكىزىلىپ، سولاردىڭ نەگىزىنەن دامىعان ۇسىنىستار قازاقستانعا جاھاندىق قاۋىپ-قاتەرلەرگە ۋاقىتىلى جاۋاپ قايتارۋعا جانە قيىندىقتاردى ءساتتى جەڭۋىنە كومەكتەستى.

ەلباسىمىزبەن قاتار پلەنارلىق وتىرىستا، حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى كريستين لاگارد، ارمەنيا پرەزيدەنتى ارمەن سارگسيان، گرۋزيا پرەمەر-مينيسترى مامۋكا باحتادزە، جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ ۆيسە-پرەمەرى حان چجەن، سبەربانكتىڭ پرەزيدەنتى گەرمان گرەف، Nokia كورپوراسياسىنىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ريستو سيلاسماا، 2018ء-ىنشى جىلعى ەكونوميكا سالاسىنداعى نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، 2016-2018 جىلدارداعى دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ باس ەكونوميستى پول رومەر باس قوستى. Euronews ءتىلشىسى ستەفان گروبە مودەراتور ءرولىن اتقارعان.

حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى كريستين لاگارد ءوزىنىڭ بۇرىنعى قازاقستانعا جاساعان ساپارى تۋرالى ەستەلىكتەرىمەن ءبولىستى. “سول ساپار بارىسىندا كوپتەگەن ادامدار بەلگىلى اقىن ابايدىڭ سوزدەرىن مىسالعا كەلتىردى. وسى جىلدار بويى ەسىمدە كالعان سوزدەرىنىڭ ءبىرى: «اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باس”. Oسى ايماقتىڭ پەرسپەكتيۆالارىن جانە ونىڭ الدىندا تۇرعان ماسەلەلەردى تالقىلاۋ ءۇشىن بۇل ءسوزدىڭ كونسەپسياسىن نەگىز رەتىندە العىم كەلەدى »، - دەدى ول.

لاگاردتىڭ ايتۋىنشا، اعىمداعى جانە 2020 جىلعا قاراي بۇكىل كاۆكاز جانە ورتالىق ازيا ايماعىنداعى ءوسىم قارقىنى 4،1 پايىز دەڭگەيىنە دەيىن ءوسىپ ساقتالادى. بۇعان قاراماستان بۇل كورسەتكىش وسى ءوڭىر ءۇشىن ۇزاق مەرزىمدى الەۋەتتى دەڭگەيدەن الدەقايدا تومەن. بۇعان قوسا، ەۋروپا مەن ازيانىڭ دامىپ كەلە جاتقان نارىقتىق ەلدەرىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنە تەڭ دارەجەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن وسىنداي قارقىن تىم تومەن.

– الدىمىزدا تۇرگان مىندەت انىق. ءوسۋ قارقىنىن جوعارىراق تۇراقتى دەڭگەيگە كوتەرۋ كەرەك. وسى ماقساتقا اسىقپاي، ءبىراق سەنىمدى تۇردە ۇمتىلۋىمىز قاجەت. ول ءۇشىن بىزگە ىشكى ساياساتتىڭ ناقتى شارالارى، ەكونوميكالىق ديۆەرسيفيكاسيا جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى بەلسەندىرۋ قاجەت. جانە، ەڭ باستىسى، ايەلدەردىڭ، جاستاردىڭ، الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن جانە اۋىل ازاماتتارىنىڭ بولاشاعىن جاقسارتۋ ءۇشىن ينكليۋزيۆتى جانە تۇراقتى دامۋدى قامتاماسسىز ەتۋ  كەرەك، – دەدى كريستين لاگارد

فورۋمعا قاتىسۋشىلار بۇگىنگى كۇنى وتە باي باعدارلاماعا يە ەكەندىگىن ايتادى. بۇگىنگى تاڭدا جاھاندىق ەكونوميكاداعى جاڭا نورما - ساۋدا-ساتتىق سوعىستارى جانە پروتەكسيونيزم، جاھاندىق ىنتىماقتاستىق جۇيەسىندەگى قۇلدىراۋ ءقاۋپى، دامۋشى ەلدەردىڭ جوعارى تابىستى ءبىرقاتار ەلدەردىڭ قاتارىنا كوشۋى سياقتى تاقىرىپتار تالقىلانادى.

بۇدان باسقا، فورۋم بارىسىندا  ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ بيزنەستىڭ پەرسپەكتيۆالارىن تالقىلاۋ سەسسياسى، "ەگەمەندىكتىڭ ينتەگراسياسىنا 25 جىل" اتتى پانەلدىك سەسسيا جانە Big Data Conference جوسپارلانىپ وتىر.

اەف-2019 بويىنشا العاشقى كۇنىنىڭ باستى تاقىرىپتارىنىڭ قاتارىندا ادامي كاپيتالدىڭ دامۋى، “جاسىل” مادينيەتىنىڭ وسۋىنە ارنالعان يننوۆاسيالىق ەكوجۇيەلەردى قۇرۋ جانە حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ (حەۇ) ەڭبەك تۋرالى كەلەشەككە ارنالعان جاھاندىق كوميسسياسىنىڭ بايانداماسىن تالقىلاۋدى اتاپ وتۋگە بولادى.

سونىمەن قاتار، اەف Talks اتتى جاستار ءۇشىن اشىق دارىستەر مەن ءبىرقاتار ماڭىزدى كەزدەسۋلەر بولادى. ونىڭ ىشىندە قارجى مينيسترلەرى مەن كاۆكاز جانە ورتالىق ازيا، موڭعوليا جانە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ورتالىق بانكتەرىنىڭ باسشىلارىنىڭ دوڭگەلەك ۇستەلدەرى بولادى. قاتىسۋشىلار ينكليۋزيۆتىك دامۋ بويىنشا ساياسات شارالارىن تالقىلايدى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، فورۋم الەمنىڭ 74 ەلىنەن 5،5 مىڭ دەلەگات قارسى الىپ جاتىر. بۇگىنگە شەتەلدىك جانە قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تاراپىنان اككرەديتتەلگەندەردىڭ ادامدار سانى الەمنىڭ 30 ەلىنەن 710 وكىلدەن اسىپ ءتۇستى.

فورۋم بۇرىن-سوڭدى بولماعان اۋقىمدى كورسەتىپ جاتىر. ەكى كۇن ىشىندە 50-دەن استام سەانستار مەن ءىس-شارالار وتكىزىلەدى. بۇل اەف-تىڭ 12 جىلدىق تاريحىنداعى رەكوردتىق كورسەتكىشتەر بولىپ تابىلادى. بۇدان باسقا، وسى جىلى ستۋدەنتتەر مەن جاستار العاش رەت اەف Talks سەسسياسىنا تەگىن قاتىسۋعا جانە نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتتارى مەن مەملەكەتتىك ساياساتكەرلەردى قارسى الۋعا مۇمكىندىك الا الادى. اەف 2019 بويىنشا بۇدان بۇرىن قازاقستاندا ءالى ىسكە اسىرىلماعان بىرنەشە جاڭا فورماتتار پايدا بولدى. سونداي-اق، العاش رەت حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ قاتىسۋىمەن  قارجى مينيسترلەرى مەن ەلدەردىڭ ورتالىق بانكتەرىنىڭ گۋبەرناتورلارى ءۇشىن دوڭگەلەك ۇستەل جانە بۇۇ-نىڭ ورنىقتى دامۋ ماقساتتارىنا ارنالعان ءبىرىنشى قازاقستاندىق فورۋمى وتكىزىلەدى.

ءداستۇر بويىنشا استانا ەكونوميكالىق فورۋمى كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەردى شەشىپ، جوعارى تريبۋنالاردان ايتىلعان قۇندى ۇسىنىستاردى دامىتۋعا جانە ولاردىڭ تيiءمدى ىسكە اسىرىلۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار