ۇلتتىڭ ۇلى ۇستازى

Dalanews 25 ءساۋ. 2022 05:45 764

قازاق  ۇلتىنىڭ  كەمەلدەنۋى جولىندا قانشاما الاش ازاماتتارىمىز، قانشا وقىمىستى عۇلاما عالىمدارىمىز، قايراتكەرلەرىمىز جاساعان جاقسىلىعى مەن ەڭبەكتەرى ءۇشىن وڭ باعاسىن الا الماي، كەرىسىنشە سولاقاي ساياساتتىڭ ارقاسىندا  حالىق جاۋى اتانىپ ولە-ولگەنشە ءجابىر كورىپ جازالاندى. ارينە ولاردىڭ تيتتەيدە بولسا ءبىر كۇناسى مەن جىبەرگەن قاتەلىكتەرى بولسا عوي شىركىن!

بويلارىندا وتانعا، ەلگە، جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرى  جوعارى، وتانشىلدىقپەن رۋحتانىپ، بارلىعىن ءوز قارا قامى ەمەس كەلەشەك ۇرپاق قامى ءۇشىن قانىن توگىپ، جان بەرىستى. وسىنداي رۋحتى تۇلعالاردىڭ، ءبىلىمدى، پاراساتتى بابالارىمىزدىڭ ەڭبەگىن وقىپ، قاستەرلەپ-قادىرلەۋ ءاربىر ءيسى قازاقتىڭ پارىزى. بىلە بىلسەك ءبىز سولاردىڭ الدىندا باسىمىزدى ءيىپ، تاعزىم ەتۋىمىز كەرەك. قاراپ تۇرساڭىز قازاقتىڭ ماڭدايىنا شوقتىعى بيىك نەبىر اسىل ازاماتتاردى بەردى. سولاردى باعالاپ باعاسىن بەرەر ۇرپاقتارى بار بولعاي!

ءبىر باسىندا سونشاما تاۋسىلمايتىن ءبىلىم مەن ءىلىمى كوپ، رۋحاني مادەنيەتتىلىكتىڭ مايەگىنە اينالعان ءمىردىڭ وعىنداي وقشاۋلانىپ دارا جاراتىلعان دارىندى ۇلى تۇلعالاردىڭ ءبىرى ول - احمەت بايتۇرسىن ۇلى. كىتاپ بەتىن اشقان سايىن ءبىلىم دەگەن تۇڭعيىققا كىرەتىنىڭ بەلگىلى. سول سياقتى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ الەمى دە ەرەكشە جانە وتە تەرەڭ. ۇرپاق  تاعدىرىنا بەي-جاي قاراي سالاتىن سالعىرت ادام ساناتىنان ەمەس. كەرىسىنشە بار عۇمىرى مەن ەڭبەكتەرىن سول جولدا سارپ ەتكىزىپ، جارقىراعان جاسامپازدىققا ۇمتىلدى. وركەنيەتتى ۇلتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن ارماندادى. بۇگىندە ۇلىنىڭ ەڭبەكتەرىن قانشاما زيالى قاۋىم وكىلدەرى زەرتتەپ-زەردەلەۋمەن كەلەدى.

قازاقتىڭ قازاق بولىپ قالىپتاسۋىنا  قازىرگى تىلمەن ايتقان وزىندىك ءىرى تىڭ باستامالارىمەن باستاپ، تۇجىرىمدى ءتۇرلى باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋدا ايانباي تەر توگىپ ەڭبەك ەتكەن ۇلى تۇلعا، قوعام قايراتكەرى، اقىننىڭ تۋعانىنا بيىل 150 جىل. قازاق باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ايتقان ءسوزى بار: "انا سۇتىمەن سىڭىرگەن انا ءتىلىمىزدى بىلمەۋ-بارلىق اتا-بابالارىمىزدى، بۇكىل تاريحىمىزدى ۇمىتۋ دەگەندى بىلدىرەدى"-دەمەكشى ناعىز حالىق جاناشىرى، اسىرەسە ءتىل جاناشىرى بولىپ عانا قويماي جان-جاقتى تالانتتى دا قابىلەتتى بولدى.

قازاق تاريحىندا تەرەڭ ءىز جانە وشپەستەي سان عاسىرلىق مول مۇراسىمەن قالعان قوعام قايراتكەرىن كەلەشەك ۇرپاققا ناسيحاتتاۋدا جانە جىل سايىن ۇيىمداستىرىلاتىن رەسپۋبليكالىق "ءبىر ەل-بىر كىتاپ" اكسياسى اياسىندا بيىل اقىننىڭ شىعارماشىلىعى تاڭدالدى. وسىعان وراي الماتى وبلىسى كىتاپحانالارىندا دا تاريحي ماعىناسى تەرەڭ ءتۇرلى مادەني ءىس-شارالار وتۋدە. ساكەن سەيفۋللين اتىنداعى الماتى وبلىستىق امبەباپ كىتاپحاناسىندا «الاشتىڭ نارى احمەت» ەسكە الۋ كەشى، "الىپپەنى ايالاعان احمەت" رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك شاراسى ەلىمىزدىڭ تۇكپەر-تۇكپىرىنەن 20-عا جۋىق ادام قاتىسىپ، ءتۇرلى تاقىرىپتا بايانداما جاساپ، ماعلۇماتتار بەرىلسە، سونداي-اق اقىننىڭ ناقىل سوزدەرى بويىنشا «وي اعىنى» اتتى ايلىق سايىستارى ۇيىمداستىرىلىپ وتۋدە. سونىمەن قاتار اقسۋ اۋدانى، قىزىلاعاش اۋىلدىق كىتاپحاناسىندا  "ءداۋىردىڭ جارىق جۇلدىزى – احمەت بايتۇرسىن ۇلى" ەسكە الۋ كەشى، جامبىل اۋدانى، اقتەرەك اۋىلدىق كىتاپحاناسىندا"ۇلتتىڭ ۇلى ۇستازى" اتتى ادەبي تانىمدىق كەش، بالعابەك قىدىربەك ۇلى اۋىلدىق كىتاپحاناسىندا "ۇلى دالا تۇلعاسى" دوڭگەلەك ۇستەل، ىلە اۋداندىق كىتاپحاناسىندا «ۇلتتىق ادەبيەتىمىزدىڭ التىن دىڭگەگى» مەكتەپ وقۋشىلارى مەن كوپشىلىك وقىرمانداردىڭ قاتىسۋىمەن دوڭگەلەك ۇستەل، ەسكەلدى اۋدانى، اقىن سارا اۋىلدىق كىتاپحاناسىندا «ءتىل – ءبىلىمىنىڭ اتاسى» تۇلعاتانۋ ساعاتى، قاراتال اۋداندىق كىتاپحاناسىندا  «احمەت بايتۇرسىن ۇلى–ۇلت ۇستازى» دوڭگەلەك ۇستەل، قاراساي اۋدانى، №6 بولىمشەسى ۇمتىل اۋىلدىق كىتاپحاناسىندا "دارا تۇلعا" دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. ءاربىر وقىرماننىڭ ساناسىنا ۇلتىمىزدىڭ نامىسشىل، رۋحتى ۇلى، قايمىقپاس قايراتكەردىڭ ءاربىر جاساعان ەڭبەكتەرى تۋرالى اقپارات بەرىپ، ەلجاندىلىق نامىسىن وياتۋدا كىتاپحانا قىزمەتكەرلەرى ايانباي قىزمەت كورسەتۋدە.

ۇلتىنىڭ ۇلى ۇستازىنا اينالۋى دا ۇلكەن تاريح. ۇلتى ءۇشىن كۇرەسكەن نامىسشىل قايراتكەردىڭ جاسامپازدىق جولىنداعى سان عاسىرلىق تاريحي ءمانىن جوعالتپايتىن ۇلى ىستەرى ەشقاشان ەسكىرمەيدى. ءسوز سوڭىندا وسىنداي ۇلى تۇلعانى ۇلىقتاپ ۇرپاقتان-ۇرپاققا اماناتتاۋ ءبىزدىڭ پارىز.  ۇلتىم دەپ سوققان ءاربىر قازاقتىڭ جۇرەگىندە  جانە پاراساتتى دا ءبىلىمدى ۇرپاعى تۇرعاندا ەسىمى ماڭگى ساقتالارى ءسوزسىز.

 

لاۋرا جاپساربايەۆا، ساكەن سەيفۋللين اتىنداعى الماتى وبلىستىق كىتاپحانا قىزمەتكەرى

الماتى وبلىسى، تالدىقورعان قالاسى

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار