بۇگىندە قازاقستان ءوزىنىڭ گۋمانيستىك، دەموكراتيالىق جانە تولەرانتتى سيپاتىمەن ەرەكشەلەنەدى. سونىڭ ايقىن ءبىر كورىنىسى – ۇلتارالىق تاتۋلىق پەن كەلىسىمدى ساقتاۋدى الدىنا ماقسات ەتىپ قويعان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ قۇرىلۋى. مۇنداي مەملەكەتتىك ورگاننىڭ قاجەتتىلىگىن تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ كوردى. ول وسى يدەيانىڭ باستاماشىسى بولىپ، ونىڭ قالىپتاسۋىنا جان-جاقتى ۇلەس قوسقانىن مويىنداۋعا ءتيىسپىز.
1992 جىلى جەلتوقساندا ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ مەرەيتويىنا ارنالعان قازاقستان حالقىنىڭ ءبىرىنشى فورۋمى تاريحي تۇرعىدان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ نەگىزىن قالادى. قوعامدىق ينستيتۋت 1995 جىلى 1 ناۋرىزدا سول كەزدەگى مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن پرەزيدەنت جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگان رەتىندە ىرگە قالادى. اسسامبلەيانىڭ باستى ماقساتى – قازاقستاننىڭ وركەندەۋىنە ىقپال ەتۋ، سونىمەن قاتار ءپاتريوتيزمدى، ازاماتتىق بىرەگەيلىكتى، باسەكەگە قابىلەتتى ۇلتتى دامىتۋ جانە ەلىمىزدە ۇلتارالىق كەلىسىمدى ورناتۋ. ونىڭ مارتەبەسى مەن الەۋمەتتىك جاعدايى ساياسي، قۇقىقتىق جانە زاڭدىق تۇرعىدان ۋاقىت وتە كەلە قالىپتاستى. وسى ورايدا 2008 جىلعى 20 قازاندا ارنايى قابىلدانعان «قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى تۋرالى» زاڭدى جانە پارلامەنت ماجىلىسىنە اسسامبلەيادان وكىلدەردى (توعىز دەپۋتات) سايلاۋدىڭ ەرەكشە مارتەبەسىن اتاپ وتۋگە بولادى.
ءار ۇلتتىڭ جەكە ەرەكشەلىكتەرى، سول ۇلتتىڭ بىرلىگىن تانۋ، قابىلداۋ مادەني قۇندىلىقتار جۇيەسىن، تاريحى مەن ءتىلىن ەركىن دامىتۋ ارقىلى جۇزەگە اسادى. بۇگىندە ەلىمىزدە 130-دان استام ۇلت وكىلى بار، ولار انا ءتىلىن ۇيرەنۋگە، باسپاسوزگە، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك الدى، ولار وزدەرىنىڭ ءسالت-داستۇرى مەن ادەت-عۇرپىن وسى كۇنگە دەيىن ساقتاي وتىرىپ، ۇلتتىق مەرەكەلەرىن ەركىن تويلاي الادى.
استاناداعى بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى ەسىگىن ايقارا اشتى، مۇندا قوعام قايراتكەرلەرى ءجيى جينالىپ، ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرى باس قوسىپ تۇرادى. اسسامبلەيانىڭ ناقتى مىندەتى قۇقىقتىق نەگىزدە جۇيەلەنگەن. ايتالىق:
- ەتنوسارالىق قاتىناستار سالاسىندا مەملەكەتتىك ورگاندارمەن جانە ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىمەن ءتيىمدى ءوزارا ءىس-قيمىلدى قامتاماسىز ەتەدى ءارى قوعامدا ەتنوسارالىق كەلىسىم مەن تولەرانتتىلىقتى نىعايتا ءتۇسۋ ءۇشىن قولايلى جاعداي جاسايدى؛
- حالىق بىرلىگىن نىعايتۋ، قازاقستاندىق قوعامنىڭ ىرگەلى قۇندىلىقتارى بويىنشا قوعامدىق كەلىسىمدى قولداۋ مەن دامىتۋ؛
- ەكسترەميزم مەن راديكاليزمنىڭ كورىنىستەرىنە جانە ادام مەن ونىڭ قۇقىقتارىنا، بوستاندىقتارىنا قول سۇعۋعا باعىتتالعان ارەكەتتەرگە قارسى تۇرۋدا مەملەكەتتىك ورگاندارعا جاردەمدەسۋ؛
- دەموكراتيالىق نورمالار نەگىزىندە ازاماتتاردىڭ ساياسي جانە قۇقىقتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
بۇگىنگە دەيىن اسسامبلەيا وزىنە جۇكتەلگەن سەنىم مەن مىندەتتى جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقارىپ كەلەدى. ۇيىمنىڭ بەلسەندى مۇشەلەرىنىڭ اراسىندا پاتريوتتىق رۋحتى ىستەرىمەن دالەلدەپ جۇرگەن ازاماتتار دا جەتەرلىك. ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى مەملەكەت ىسىنە، عىلىمعا، ادەبيەتكە، بىلىمگە، ونەرگە، سپورتقا، بيزنەسكە كەڭىنەن اتسالىسىپ ءجۇر.
قازاقستان حالقى، ونى قۇراۋشى قازاق ۇلتى قاشاندا ادامگەرشىلىككە تولى قاسيەتتەرىمەن ەرەكشەلەندى
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرا وتىرىپ، قازاق حالقىنىڭ رۋحاني بولمىسى قاشاندا ادامگەرشىلىگىمەن، ىشكى تۇتاستىعىمەن ەرەكشەلەنەتىنىن انىق ايتتى.
«قازىرگى ۇرپاقتىڭ اتا-بابادان قالعان وسىناۋ ۇلى قاسيەتتەن ايىرىلۋعا قاقىسى جوق. سوندىقتان قازاقتىڭ زيالى قاۋىمىن، رۋحانيات قايراتكەرلەرىن، ءاربىر قازاقتى ۇلاعاتتى وتكەننىڭ مۇراسىن ۇمىتپاۋعا شاقىرامىن. ءبىز ۇرپاعىمىزدى وزگە ىقپالدان قورعايمىز، قاتەلەسكەندەردى اقىلعا شاقىرامىز، ولاردى كەزدەيسوق قادامداردان ساقتاندىرۋىمىز كەرەك»، - دەدى تۇڭعىش پرەزيدەنت.
تاۋەلسىزدىكتى جاريالاۋدىڭ باستاپقى كەزەڭىندە وتارلاۋدى ەڭسەرگەن قازاق حالقى ءوز جەرلەستەرىن تاعدىردىڭ تالكەگىنە قالدىرعان جوق. ۇلتتىق باۋىرلاستىققا تاربيەلەۋ، اسسامبلەيانىڭ بىرەگەي ينستيتۋسيونالدىق قۇرىلىم رەتىندە اشىلۋى، مەملەكەتتىك دەڭگەيدە وزگە حالىقتاردىڭ دامۋىنا جان-جاقتى جاعداي جاساۋ – الەمدە تەڭدەسى جوق تاجىريبە ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون.
قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى قۇرىلعان كۇننەن باستاپ وراسان زور الەۋەتتى جيناقتاپ، حالىق ديپلوماتياسى ينستيتۋتىنىڭ ۇلگىسىنە بەيىمدەلىپ، دامۋدىڭ ۇزاق جولىن ءجۇرىپ ءوتتى. ەلىمىزدەگى 100-دەن استام ەتنوستىڭ باسىن بىرىكتىرگەن بىرەگەي قۇرىلىم تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، رەسپۋبليكانىڭ دامۋىندا ماڭىزدى ءرول اتقاردى.
قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى قازاقستاننىڭ ۇلتارالىق قاتىناستار سالاسىنداعى ساياساتىنىڭ تابىستىلىعىن بۇكىل الەمگە پاش ەتۋدە.
جالپى، اسسامبلەيا جۇمىسىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدە ەتنوسارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمنىڭ بىرەگەي ۇلگىسى، ءاربىر ازاماتتىڭ ءوز قۇقىقتارىن تولىق پايدالانىپ، ەركىندىكتى سەزىنە الۋى ءۇشىن ەرەكشە سەنىم، ىنتىماقتاستىق جانە ءوزارا تۇسىنىستىك اتموسفەراسى قالىپتاستى. ءاربىر قازاقستاندىققا ۇلتى مەن دىنىنە قاراماستان كونستيتۋسيامەن كەپىلدىك بەرىلگەن.
رەسپۋبليكادا قازاقستاننىڭ بارلىق ەتنوستارىنىڭ مادەنيەتىن، ءتىلىن، ءسالت-داستۇرىن دامىتۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى جاعدايلار جاسالعان. اسسامبلەيا قىزمەتى قازاقستاننىڭ ۇلتارالىق قاتىناستار ماسەلەلەرىن ءتيىمدى شەشەتىن مەملەكەت رەتىندەگى حالىقارالىق بەدەلىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتۋدە. ءالى دە وسى قىزمەتىنەن، مۇددەسىنەن تايمايتىنى انىق.
