تاۋەلءسىز ساراپشى، ەكونوميست باۋىرجان ىسقاقوۆ ۇكىمەت بانك سەكتورىنا نەلىكتەن ىقپال ەتە الماي وتىرعانىن ايتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"بىزدەگى ۇكىمەتتىڭ بانك سەكتورىنا ىقپال ەتە الماي وتىرعانىنىڭ باستى سەبەبى نارىقتىق ەكونوميكا قاتىناسىندا بولعاندىقتان، ۇلتتىق بانكتەن باسقا بارلىق بانكتىڭ اكسيونەرلىك، كوممەرسيالىق قۇرىلىمدار بولۋىندا. ياعني ولاردىڭ نەگىزگى ماقساتى - تابىس تابۋ، ال مەملەكەت بۇل جەردە رەتتەۋشى عانا رولگە يە، ياعني ۇكىمەت ۇسىنىس جاساي الادى، ءبىراق نارىقتىق جاعدايدا ونى تىكەلەي ماجبۇرلەي المايدى"، - دەيدى ساراپشى.
قارجى مامانىنىڭ پىكىرىنشە، ۇلتتىق بانك پەن قارجى اگەنتتىكتەرىنىڭ دە تەتىكتەرى شەكتەۋلى، ولار تەك قارجىلىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋمەن اينالىسادى.
"مىسالى يپوتەكالىق پايىزدى ءتۇسىرۋدى ۇكىمەت ۇسىنعانمەن، ونى ورىنداۋعا بانكتەر مىندەتتى ەمەس، سەبەبى ولار تاۋەكەل مەن قارجى رەسۋرستارىن وزدەرى ەسەپتەيدى. سونىمەن قاتار، ءىرى بانكتەر نارىقتى ءبولىپ العان، ياعني ولار بىر-بىرىمەن باسەكەلەسپەيدى، وسىلايشا ولار ءوز تالاپتارىن دا قويا الادى. سونىڭ كەسىرىنەن يپوتەكا پايىزىن مەملەكەت تومەندەتكىسى كەلسە دە، بانكتەر بۇعان قارسىلىق بىلدىرەدى. بۇل شىن مانىندە ۇكىمەتتىڭ قارجىلىق ينستيتۋتتار الدىنداعى ىقپالى شەكتەۋلى ەكەنىن كورسەتىپ وتىر"، - دەيدى باۋىرجان ىسقاقوۆ.
سونىمەن قاتار، ساراپشى شەتەلدىك بانكتەر قازاقستان نارىعىنا كىرۋگە نەگە تەجەلىپ وتىرعانىن ايتتى.
"بىرىنشىدەن، رەتتەۋشى تالاپتاردىڭ كۇردەلىگى، ياعني قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسى مەن قارجىلىق ەسەپ بەرۋ تالاپتارى شەتەلدىك بانكتەرگە بەيىمدەلمەگەن. ياعني بۇل، ارينە، بيۋروكراتيالىق توسقاۋىل دەپ ايتۋعا بولادى. ەكىنشىدەن، ىشكى بانكتەردىڭ ءلوببيى دەپ ايتۋعا بولادى، ياعني جەرگىلىكتى بانكتەر شەتەلدىك كاپيتالدان قورقادى، سەبەبى ولار نارىقتاعى ءوز ۇلەسىن جوعالتىپ الۋى مۇمكىن. وسى سەبەپپەن تىكەلەي نەمەسە جاناما تۇردە شەكتەۋلەر جاسالىپ جاتقانىن دا كورۋگە بولادى. سونىمەن قاتار، ساياسي جانە ەكونوميكالىق تۇراقسىزدىققا بايلانىستى. ياعني كەيبىر شەتەلدىك بانكتەر ءۇشىن قازاقستان نارىعى ءالى دە تاۋەكەلى جوعارى دەپ ەسەپتەۋگە بولادى. نارىققا جاڭا ويىنشىلار كىرمەگەندىكتەن، قازىرگى بانكتەر باسەكەدەن قورىقپايدى جانە جوعارى پايىزدىق ساياساتتى دا جالعاستىرىپ وتىر"، - دەيدى ول.
بۇعان دەيىنگى داعدارىستاردا مەملەكەتتىڭ بانكتەرگە كومەگى قالاي اقتالدى؟ ساراپشى بۇل ساۋالعا بىلاي جاۋاپ بەردى.
"2008، 2015 جىلدارداعى داعدارىستاردا مەملەكەت حالىقتىڭ اقشاسىنا، ياعني ۇلتتىق قوردان جانە بيۋدجەتتەن بانكتەرگە تىكەلەي نەمەسە جاناما تۇردە قولداۋ كورسەتتى. كەيبىر بانكتەر سول كومەكتەن كەيىن قايتا قۇلاپ جابىلدى نەمەسە بىرىكتىرىلدى. ەسەسىنە حالىققا نەسيە بەرۋ پايىزى تومەندەگەن جوق، كەرىسىنشە ارتتى. قارجى سالاسىندا بانكتەردە "ءوزىنىڭ قاتەسىنە مەملەكەت جاۋاپ بەرەدى" دەگەن سەنىم دە پايدا بولعانى بەلگىلى. كومەك العان بانكتەر ءالى دە جوعارى پايىزبەن نەسيە ۇسىنىپ وتىر. قازاقستانداعى بانك سەكتورى نارىقتىق، ءبىراق الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىككە ءالسىز جۇيە رەتىندە قالىپتاسىپ وتىر. ۇكىمەتتىڭ ىقپال ەتۋ تەتىكتەرى دە شەكتەۋلى. شىنايى باسەكەلەستىك ورتاسى قالىپتاسۋى كەرەك. سوندا عانا شەتەلدىك بانكتەرگە جول اشىلادى. مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي نەسيەلەۋ سەكتورىن كۇشەيتۋگە بايلانىستى ساياساتى كۇشەيەدى. سونىمەن قاتار، بانكتەردىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگىن زاڭمەن ناقتىلاۋ دەگەن سياقتى جۇمىستار دا جاسالۋى كەرەك دەپ ويلايمىن".
ەسكە سالايىق، بۇعان دەيىن مەملەكەت يپوتەكا مولشەرلەمەسىن 20%-عا تۇسىرمەك بولعانى، ءبىراق بانكتەر مۇنى قابىلداماي، 25%-عا قايتا كوتەرگەنى ايتىلدى. Dalanews.kzء-تىڭ وسى باعىتتاعى ساۋالدارىنا تانىمال ەكونوميست ساراپشى ءلاززات جانمولدايەۆا جاۋاپ قاتتى.
