ءار ەلدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىندە حالىقتىڭ جانى، جۇرەگى، رۋحاني قۇندىلىعى ءھام دۇنيەسى بار. مەملەكەتتىك تۋ، ەلتاڭبا جانە ءانۇران ازاماتتاردىڭ وتانسۇيگىشتىگى مەن ۇلتتىق بىرەگەيلىگىن نىعايتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. سول سەبەپتەن دە ەلىمىزدە مەملەكەتتىك رامىزدەرگە ۇقىپتىلىق پەن قۇرمەتپەن قاراۋدى ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ءتۇرلى شارالار قابىلدانىپ جاتىر.
جاس مەملەكەتتىڭ ءوز رامىزدەرىن قورعاۋ ءۇشىن قولعا العان العاشقى شارالارى – زاڭنامالىق دەۋگە نەگىز بار. ەلدىڭ بارلىق ازاماتتارى مەن قوناقتارى تۋدى، ەلتاڭبانى جانە ءانۇراندى پايدالانۋ مەن قورعاۋدى رەتتەيتىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» زاڭىنا سايكەس، مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋگە مىندەتتى. بۇل زاڭدا مەملەكەتتىك رامىزدەردى قالاي جانە قايدا قولدانۋعا بولاتىنى قاتاڭ ناقتىلانىپ، ولاردى قۇرمەتتەمەگەنى ءۇشىن قانداي جازا قولدانىلاتىنى قاراستىرىلعان.
بىرەۋدى بىردەن ءبىر نارسەنى جاقسى كورۋگە نەمەسە قۇرمەتتەۋگە ماجبۇرلەۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنى دە امبەگە ايان. سوندىقتان دا مەملەكەتتىك رامىزدەرگە دەگەن ىستىق سەزىم، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پاتريوتتىق تاربيە جۇمىسىنىڭ ماڭىزدى بولىگى بولىپ سانالادى. قازاقستاننىڭ مەكتەپتەرى مەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا مەملەكەتتىك رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەتتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان ساباقتار مەن ءىس-شارالار ءجيى وتكىزىلۋدە.
مەملەكەتتىك رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەت سەزىمىن وياتۋدىڭ تاعى ءبىر شاراسى – مادەني شارالار. ەلىمىزدە تۋدى كوتەرۋگە ارنالعان رەسمي راسىمدەر جۇيەلى تۇردە وتكىزىلىپ، ءانۇران سپورتتىق جانە مادەني ءىس-شارالاردا ۇنەمى ورىندالادى. كەلەسى جولى وسى ىسپەتتى ءىس-شارالاردىڭ بىرىندە بولا قالساڭىز، مەملەكەتتىك ءانۇران ورىندالعان كەزدە قاتىسۋشىلاردىڭ ءبارى ءبىر اۋىزدان قالاي تۇرىپ، وڭ قولىن جۇرەك تۇسىنا قوياتىنىنا نازار اۋدارىپ كورسەڭىز بولادى.
– مەنىڭشە، بۇل باعىتتاعى جۇمىستار ىلگەرىلەپ بارا جاتقان سياقتى. ويتكەنى، ازاماتتارىمىز رامىزدەرگە قاتىستى ورىندالاتىن داستۇرلەرگە ابدەن ۇيرەنىسكەن. ونىڭ ۇستىنە، تۋعان ەلىنە قۇرمەت كورسەتۋدىڭ ءتۇرلى قۇپتارلىق تاسىلدەرى كورىنىس تابۋدا. بۇعان مىسال رەتىندە تۋدى تەرەزەگە ىلۋگە نەمەسە وزىڭىزبەن بىرگە الىپ جۇرۋگە بۇرىن زاڭمەن تىيىم سالىنعانىن ەسكە سالايىق. تۋعان ەلىنىڭ تۋىن نەگە پايدالانا المايتىنىن ەشكىم تۇسىنبەدى. ءقازىر بۇل تىيىم الىنىپ تاستالدى. مۇنداي شەشىمنىڭ ىقپالىنىڭ جاقسى مىسالىن ءبىز جاقىندا كوردىك. پاريجدە وتكەن وليمپيادا كەزىندە كوپتەگەن ادامدار ءبىزدىڭ تۋىمىزبەن فرانسيانى ارالادى. بۇل ەۋروپادا تۇراتىن جەرلەستەرىمىز جانە سپورتشىلارىمىزدى قولداۋعا قازاقستاننان بارعان تۋريستەر بولاتىن. تريبۋنادان كوك بايراعىمىزدى جەلبىرەتكەن ادامداردى كورگەندە، ەلگە دەگەن ماقتانىش سەزىمى ويانادى، ۇلكەن ىسكە اتسالىسۋعا دەگەن قۇلشىنىس ارتادى. بىر-بىرىمىزدەن سونشالىقتى الشاق جاتقاننىڭ وزىندە ءبىز مەملەكەتتىك رامىزدەر مەن وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ارقاسىندا بىرلىكتى، ىنتىماقتى سەزىنەمىز، – دەيدى جۋرناليست ءارى بلوگەر ايجان اۋەلبەكوۆا.
وتاندىق باق-تار دا ۇلتتى پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ باعىتىندا كوپ ەڭبەك ەتۋدە. الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى گازەتتەر مەن اقپارات اگەنتتىكتەرىنىڭ بەتتەرىندە مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ماڭىزىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋعا جانە تۇسىندىرۋگە ارنالعان ناۋقاندار جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىلىپ تۇرادى. وسىنداي ءىس-شارالار بارىسىندا حالىققا مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ تاريحى مەن قىزىقتى دەرەكتەرى ايتىلىپ، بەلگىلى تۇلعالار ءوز پىكىرلەرىمەن ءبولىسىپ، ماماندار ءتۇرلى كەڭەستەر بەرەدى. بۇل ناۋقانداردا قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىن قۇرمەتتەۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن كورسەتەتىن بەينەروليكتەر مەن جاريالانىمدار ءجيى كەزدەسەدى.
سونىمەن قاتار، ايجان اۋەلبەكوۆا مەملەكەتتىك ءانۇرانعا كوپ كوڭىل ءبولۋ قاجەتتىگىن ايتادى. ونى قۇرمەتتەپ، ورىندى پايدالانىپ، جەرلەستەرىڭىز ورىنداعان كەزدە قولداۋ كورسەتۋ اسا ماڭىزدى.
– بىزدە جاي عانا كەرەمەت ءانۇران بار، ول ءۇشىن كومپوزيتور ءشامشى قالداياقوۆقا مىڭ العىس ايتۋعا ءتيىسپىز. ەلدىڭ بۇل باستى ءانى ادەمى، ەستە قالارلىق اۋەنگە يە. مەن جاقىندا روزا باعلانوۆا تۋرالى ءفيلمدى كوردىم، ەندى ول تۋرالى مۇمكىندىگىنشە كوپ ادامدارعا ايتۋعا تىرىسامىن. ول كەيىن ءانۇرانعا اينالعان «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانىنىڭ العاشقى ورىنداۋشىسى بولدى، سونىمەن قاتار ول ءاندى ورىنداپ قانا قويماي، ەلىمىزدىڭ تاريحىندا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ونى كوپتەگەن ىقپالدى ادامدار، كسرو-نىڭ ءبىرىنشى باسشىسى يوسيف ءستاليننىڭ ءوزى باعالاپ، قۇرمەتتەگەن. روزا باعلانوۆا ءوزىنىڭ وسىنداي ىقپالىن پايدالانىپ، جەرلەستەرىنە كومەكتەسىپ، قاراپايىم حالىقتىڭ اتىنان ءسوز سويلەدى. بۇل اۋەن قاي كەزدە دە رۋحتى، ايبىندى، اسقاق بولدى جانە ول تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءانۇرانىنا اينالدى. قاي جەردە بولساڭىز دا، بۇل اۋەزدى ەستىگەندە توقتاي قالىپ، قوسىلا شىرقايسىز، ول سونىسىمەن قۇدىرەتتى، – دەپ جالعاستىردى ايجان.
ونىڭ ويىنشا، ءانۇراننىڭ ەل ىشىندە دە، شەتەلدە دە ايتۋلى شارالاردىڭ بارلىعىندا ورىندالعانى ءساتتى شىعادى.
– تاعى دا وليمپيادا تاقىرىبىنا ەرىكسىز ورالايىن. وكىنىشكە قاراي، ءبىزدىڭ ءانۇرانىمىز فرانسيادا ءبىر-اق رەت وينالدى، ءبىراق بۇل ءساتتى ودان دا اسەرلى ەتەدى. ەلدوس سمەتوۆتى ماراپاتتاۋ راسىمىنەن كادرلاردى بۇكىل ەل كوردى. ەلىڭنىڭ تۋىن كورگەندە، ءانۇرانىمىزدىڭ شىرقالعانىن ەستيسىڭ، وتانىڭدى ماقتان ەتەسىڭ. مۇنداي ساتتەردە ءسىز ءبارىن ۇمىتىپ، قازاقستانمەن عانا ماقتاناسىز. ءسىز ءوز ەلىڭىزدى سۇيەتىندىگىڭىزدى تۇسىنەسىز، بۇل ونى قادىرلەۋگە، قۇرمەتتەۋگە، قورعاۋعا ءتيىستى قاسيەتتەرى، – دەيدى ا.اۋەلبەكوۆا. – مەملەكەتتىك رامىزدەردى قورعاۋدى كوزدەيتىن زاڭدا مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەمەگەنى ءۇشىن جازالاۋ، ونىڭ ىشىندە ايىپپۇلدار جانە باسقا دا سانكسيالار قاراستىرىلعانى ماڭىزدى ءرول اتقارادى. بۇل حالىق اراسىندا رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەتتىڭ جوعارى دەڭگەيىن ساقتاۋعا كومەكتەسەدى. «ەگەر مەن ءبىر جەردەن جىرتىلعان تۋ كورسەم، ەشقاشان الاڭسىز وتپەيمىن. ول قانداي دا ءبىر اكىمشىلىك عيمارات بولسا، مەن سوندا بارىپ، بۇل تۋرالى ەسكەرتەمىن نەمەسە مەنەدجەرگە باسقا جولمەن حابارلاسامىن. ەگەر ءبىر جەردە ەلتاڭبا ستاندارتقا ساي كەلمەسە نەمەسە بىرەۋ ءتۇسىن وزگەرتىپ، لاس تۋمەن ءبىزدى ماسقارالاسا، بۇل تۋرالى ءاربىر ازامات ايتۋى كەرەك. تۋ مەن ەلتاڭبا مەملەكەتتىڭ رامىزدەرى عانا ەمەس، ول ءبىزدىڭ بەت-بەينەمىز. ەلىمىزگە كەلگەن شەتەلدىكتەر ءبىزدى ءوز قۇندىلىقتارىمىزعا قانشالىقتى قۇرمەتپەن قارايتىنىمىزبەن باعالايدى، – دەپ قوستى ايجان.
ءبىراق ازاماتتاردا قاجەتتى قۇرمەت بولماسا، ۇكىمەتتىڭ ەشقانداي شاراسى تۇك پايدا اكەلمەيدى. ەڭ الدىمەن، ءاربىر قازاقستاندىق مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ قولدانىلۋىن رەتتەيتىن زاڭنامانى ءبىلۋى ءتيىس. زاڭدى ءبىلۋ، ادەيى بولماسا دا، قۇرمەتتەمەۋشىلىكتەن اۋلاق بولۋعا كومەكتەسەدى. ءبىز مەملەكەتتىك رامىزدەردى دۇرىس پايدالانۋدى جانە كورسەتۋدى ءبىلۋىمىز قاجەت. مىسالى، تۋ ەرەجەلەرگە سايكەس كوتەرىلىپ، ءىلىنىپ تۇرۋى كەرەك، ەلتاڭبا ورىنسىز كونتەكستە پايدالانىلماۋى ءتيىس، ءانۇران قۇرمەتپەن جانە تىك تۇرىپ ورىندالۋى مىندەتتى.
بۇگىنگى جۇمىس كەلەشەكتە قۇنسىزدانباۋى ءۇشىن اتا-انالار مەن ۇستازدار بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردى ەل رامىزدەرىنىڭ ءمانى مەن ماڭىزىن تۇسىندىرە وتىرىپ، ولارعا قۇرمەتپەن قاراۋعا تاربيەلەۋى كەرەك. بالالاردىڭ جاستايىنان مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ قادىر-قاسيەتىن ءتۇسىنىپ، ولاردى ماقتان تۇتۋى وتە ماڭىزدى.
– مەن جۋرناليست رەتىندە بارلىق ب ا ق وسى تاقىرىپقا ءجيى نازار اۋدارعانىن قالايمىن. ەلىمىزدىڭ رامىزدەرى بارلىق قۇرمەتكە لايىق. بۇل ماڭىزدى مىندەت جانە وعان نازار اۋدارۋ كەرەك. قازاقتا «تۋ ۇستاعان ۇلىڭ قۇلاماسىن، جىعىلسا دا تۋى بيىك بولسىن» دەگەن ءسوز بار. قازاق-جوڭعار سوعىسىنىڭ اڭىزىن باياندايتىن قازاق رەجيسسەرى اقان ساتايەۆتىڭ «جاۋجۇرەك مىڭ بالا» دەگەن تاماشا ءفيلمى بار. وندا، وقيعا بويىنشا، باسقىنشىلىق كەزىندە جاسوسپىرىمدەر دە سوعىسۋعا شىققان. ولار مىڭنان استام اسكەر جينادى. ۇرىستىڭ نەگىزگى كورىنىستەرىنىڭ بىرىندە جارالى تۋ ۇستاۋشى قۇلاپ جاتقان ءسات، باسقا جاۋىنگەر جاراسىنا قاراماستان، تۋدى قۇلاتپاۋ ءۇشىن وعان جۇگىرەدى. مۇنداي كوركەمدىك تاسىلدەر رەجيسسەردىڭ وي-پىكىرىن كەرەمەت كورسەتەدى، ونىمەن كوپشىلىك كەلىسەتىن شىعار – تۋ ءارقاشان بيىكتە بولۋى كەرەك، – دەپ تۇيىندەدى ايجان اۋەلبەكوۆا.
