مادەنيەت جانە ونەر ۇيىمدارى قاناتىن كەڭگە جايىپ، ءدۇيىم جۇرتتى «پاھ شىركىن» دەپ وزدەرىنە قاراتىپ اق كەلەدى.
وڭىردە جالپى سانى 359 ياعني ونىڭ ىشىندە 169 كلۋبتىق مەكەمە، 170 كىتاپحانا، 6 مۇراجاي، 1 تەاتر جۇمىس ىستەپ كەلەدى.
ال سوڭعى ءۇش جىلدا شىعىس قازاقستان وبلىسىندا 1 ملرد. 802 ملن. تەڭگە سوماسىنا 4 جاڭا مادەنيەت نىساندارى بوي كوتەردى جانە 3،7 ملرد. تەڭگە سوماسىنا 56 مادەنيەت ورنى جوندەۋدەن ءوتتى.
شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى دانيال كەنجەتاي ۇلى ارحەولوگيا سالاسىنا ەرەكشە كوڭىل بولۋدە. ناتيجەسىندە وڭىردە ارحەولوگيا سالاسىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جالعاسىن تابۋدا.
"شقو-دا ارحەولوگيا سالاسىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن دامىتۋدىڭ 2016-2022 جىلدارعا ارنالعان باعدارلاماسى" ناتيجەلى تۇردە ىسكە اسىرىلىپ جاتىر.
سوڭعى جىلدارى شىعىس قازاقستان وبلىسىندا اتاۋلى مەملەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە اۋداندا قازبا جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
ايماقتاعى ارحەولوگيا ورلەۋ كەزەڭىن باستان وتكەرۋدە. ساق پاتشالارى ءجاي تاپقان بەرەل قورىمى شىعىس قازاقستان وبلىسى كاتونقاراعاي اۋدانى بۇقتىرما وزەنىنىڭ ون جاعالاۋىندا ورنالاسقان.
مىڭجىلدىقتار تاريحىن ارقالاعان بەرەل قورىمى – قازاقستاننىڭ جالپىۇلتتىق كيەلى ورىندارى قاتارىنا ەنگەن قاسيەتتى مەكەن.
قۇندى جادىگەرلەر مەن وبالار تاريح قويناۋىنان سىر شەرتىپ، ارحەولوگيالار زەرتتەۋلەردىڭ اينىماس ورتالىعىنا اينالدى.
وبلىستىڭ ارحەولوگيا ەسكەرتكىشتەرىن جۇيەلى تۇردە زەرتتەۋ قازاقستاننىڭ جەتەكشى ارحەولوگتارى زەينوللا ساماشيەۆ پەن ابدەش تولەۋبايەۆتىڭ باسشىلىعىمەن جۇرگىزىلىپ كەلەدى.
وبلىستا ارحەولوگيا ەسكەرتكىشتەرىندە جۇرگىزىلگەن جۇمىستاردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءۇش جىل ىشىندە 20 000 نان استام ارتەفاكت تابىلىپ، وڭىردەگى مۋزەي قورلارىن تولىقتىرىپ، بىرەگەي جادىگەرلەر كەلۋشىلەردى تاڭ قالدىرۋدا.
2021 جىلى «ۇلى دالا التىنى» ۇلىبريتانيا جۇرتشىلىعىنىڭ نازارىنا ۇسىنىلدى. وعان شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى ەجەلگى ساق قورعاندارىنان تابىلعان التىن ارتەفاكتىلەر قويىلدى. ۇلىبريتانيا جۇرتشىلىعى ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى VIII-III عاسىرلاردا ورتالىق ازيادا، اتاپ ايتقاندا قازاقستاننىڭ التاي تاۋ جۇيەسىندە ۇستەمدىك ەتكەن سكيف وركەنيەتىنىڭ جادىگەرلەرى، ساق قورعاندارىنان تابىلعان قۇندى دۇنيەلەرىن تاماشالاۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.
كورمەدە بەرەل، شىلىكتى جانە ەلەكە سازى سياقتى ءۇش ءتۇرلى قورىمنان شىققان جۇزگە جۋىق ارحەولوگيالىق ولجا تالعامپاز ەۋروپالىقتاردى تاڭ قالدىردى.
ەكسپوزيسيا ەجەلگى ساقتاردىڭ كوشپەلى مال شارۋاشىلىعى، تاۋ-كەن ءوندىرىسى جانە مەتاللۋرگيا سالالارىندا بىرەگەي مادەنيەتى مەن تەرەڭ ءبىلىمى بولعانىن كورسەتكەن كورمەدە پاي-پايلاپ، تاڭقالعان كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى فيسۋيليام مۇراجايىنىڭ ديرەكتورى ليۋك سايسون بىلاي دەپ ەدى.
«ۇلىبريتانياعا جانە البەتتە بۇكىل الەمگە قازاقستاننىڭ ەجەلگى مادەنيەتىن تانىتۋعا ارنالعان ەرەكشە مۇمكىندىك. مەنىڭشە، بۇل جاھان تاريحىن قايتا جازاتىنداي تاريحي جاعداي. ىشىنە تالاي سىردى بۇككەن ارحەولوگيالىق قازبالاردى زەرتتەي وتىرىپ، ءبىز تالاي عىلىمي جاڭالىقتاردى بىرگە اشامىز دەگەن ويدامىن»-، دەپ ەرەكشە اسەر العانىن جەتكىزگەن بولاتىن.
تاريحتى تۇگەندەپ جۇرگەن شىعىستا قالامگەرلەر قاۋىمىنا دا كوڭىل ءبولىنىپ كەلەدى. وبلىستا 2018 جىلدان بەرى قولعا الىنعان يگى باستامانىڭ ءبىرى، شىعىس قازاقستاننىڭ ادەبي مۇراسىن ناسيحاتتاۋعا باعىتتالعان «اباي الەمى» كىتاپتار سەرياسىمەن ادەبي جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا.
ماقساتى – وڭىردەگى اقىن-جازۋشىلاردىڭ باي مۇراسىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ. كوپتەگەن دۇنيە بۇرىن ەش جەردە جارىق كورمەگەن. اباي، شاكارىم، مۇحتار اۋەزوۆتىڭ شىعارمالارى كەڭىنەن دارىپتەلۋدە.
سونىمەن قاتار جاس اقىن-جازۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرى دە جارىققا شىعۋدا. 2018-2022 جىلدار ارالىعىندا تارالىمى 53 مىڭ داناعا جۋىق، 69 كىتاپ شىقتى. اعىمداعى جىلى 6،5 مىڭ دانا تاراتىلىممەن 13 كىتاپ وقىرمانعا جول تارتپاق. دۇشپانىن كۇيىندىرىپ،ەرلىگىمەن جاھانعا جار بولعان، ءباھادۇر باتىرلار مەن تەمىردى بالقىتىپ، تاستان ءتۇيىن تۇيگەن بابالاردىڭ شەبەرلىگىن بۇگىندە كەيىنگى ۇرپاقتىڭ ساناسىنا ءسىڭىرىپ، دارىپتەپ، ونەر مەن مادەنيەتكە، رۋحانياتقا كوڭىل ءبولىنىپ، كيەلى شىعىس وسىلاي ءوز اسىلدارى مەن جاۋھارلارىن پاش ەتۋدە.
