كليماتتىڭ وزگەرۋىن تەجەۋدى كوزدەيتىن پاريج كەلىسىمىنە قوسىلعان ءبىزدىڭ ەل وسى قۇجات اياسىندا موينىنا العان مىندەتتەردى كەشىكتىرمەي ورىنداۋعا مىندەتتى.
ەكونوميكاداعى «جاسىل جوبالاردىڭ» ۇلەسىن ارتتىرۋعا نيەتتى ەل بيلىگى ەكولوگيالىق زاڭنامالاردى قاتاڭداتىپ، وسى سالاعا بولىنەتىن قارجى كولەمىن ۇلعايتۋدا.
ماسەلەن، بىلتىرعى جىلى قورشاعان ورتانى قورعاۋعا بولىنگەن قاراجات مولشەرى 850 ملن دوللاردى قۇراعان.
دەي تۇرعانمەن، قازاقستان قورشاعان ورتانىڭ لاستاۋ دەڭگەيى بويىنشا الدىڭعى قاتاردا تۇرعان ەلدەردىڭ ءبىرى (14ء-شى ورىندامىز). شيكىزاتقا تاۋەلدىلىكتىڭ وسال تۇسى وسىندا.
ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، پايدالى قازبالاردى كوپتەپ ءوندىرۋدىڭ ناتيجەسىندە ەكونوميكالىق وسىمگە قول جەتكىزگەن قازاقستان قازىرگى بەتالىسىن وزگەرتپەسە كەلەشەكتە ەكولوگيالىق پروبلەمالارمەن بەتپە-بەت كەلەدى.
بىلتىرعى جىلى اۋاعا تاستالاتىن زياندى قالدىقتاردىڭ مولشەرى 2 ملن 440 توننادان اسىپ جىعىلعان.
«بۇعان ورتا ازيادا ەلدەرى، سونىڭ ىشىندە قازاقستان ايتارلىقتاي «ۇلەس» قوسىپ وتىر. ءسىز بەن ءبىز تىنىستايتىن اۋادا اممياك پەن كومىرسۋتەگىنىڭ مولشەرى تىم كوپ. ۋلى گازداردى كوپتەپ بولەتىن ەنەرگەتيكالىق سەكتوردى ءارتاراپتاندىرۋدى ۋاقىت وزدىرماي قولعا الۋ قاجەت.
ۋلى گازداردى ءبولۋ جاعىنان ەلىمىزدەگى ەنەرگەتيكالىق سەكتوردىڭ ۇلەسى 40 پايىزدى قۇرايدى. كولىكتەردەن بولىنەتىن زياندى گازدىڭ ۇلەسى 9 پايىزدىڭ توڭىرەگىندە»، – دەيدى سايتىمىزعا پىكىر بىلدىرگەن ەكولوگ ازاماتحان ءامىرتاي.
قازاقستاندىق ەكولوگتاردى «پاريج كەلىسىمىندە كورسەتىلگەن مىندەتتەردى 2060 جىلعا دەيىن تولىقتاي ورىنداي الامىز با؟» دەگەن ماسەلە تولعاندىرادى.
بۇل بويىنشا ءبىراز باستامالار قولعا الىنىپ، «جاسىل ەكونوميكاعا» كوشۋگە العىشارت بولاتىن تۇجىرىمدامالار ازىرلەنگەن. بىلتىرعى جىلى پرەزيدەنت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسى نەگىزىندە جاڭا ەكولوگيالىق كودەكس ازىرلەنىپ، بەلگىلەنگەن مەرزىمدە كۇشىنە ەنگەن بولاتىن.
قازاقستان بۇدان بولەك بۇۇ ماقۇلداعان «جاسىل كوپىر» اتتى ەكولوگيالىق جوبانىڭ نەگىزىن قالاعان ەل.
اتالعان باعدارلاما اياسىندا كليماتتى قورعاۋ باعىتىندا جەتىستىككە جەتكەن ەلدەر وزگە مەملەكەتتەرمەن كورگەن-تۇيگەنىمەن ءبولىسىپ، «جاسىل جوبالارعا» قاجەتتى ينۆەستورلار ىزدەيدى. بۇل باستاما دا ناتيجەلى بولۋدا.
شەتەلدىك ينۆەستورلار قازاقستانعا ەكولوگيالىق تەحنولوگيالاردى اكەلۋدە.
Dalanews.kz قازاقستاننىڭ اۋا ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان شەتەلدىك ارىپتەستەردىڭ تەحنولوگيالارىن وقىرمانعا تانىستىرا كەتكەندى ءجون كوردى.
- بىلتىرعى جىلدان باستاپ شيەۆرو كومپانياسى قازمۇنايگاز-بەن بىرلەسىپ اۋاداعى زياندى قالدىقتاردىڭ مولشەرىن انىقتايتىن زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋدە.
- عارىش قۇرىلعىلارىن جاساۋمەن اينالىساتىن ايگىلى Honeywell كومپانياسى اۋاداعى كومىرتەگى توتىعىنىڭ مولشەرىن انىقتايتىن اۋقىمدى جوبا ازىرلەۋدە.
- ەۋروپا دامۋ بانكى ءوز تاراپىنان قازاقستانداعى وندىرىستىك كاسىپورىنداردا زياندى قالدىقتار مولشەرىن باقىلاپ وتىراتىن جوبانى قارجىلاندىراتىن بولادى. جوبا قۇنى 200 ملن دوللاردى قۇرايدى.
- بۇدان بولەك باتىس بانكى الماتىداعى ەلەكترستانسيالاردى جاڭالاۋعا (جەس-2) 250 ملن ەۋرونىڭ كولەمىندە كرەديت بەرۋگە ءازىر. وسىنىڭ ناتيجەسىندە ستانسيا كومىردەن ءبىرجولاتا باس تارتىپ، تابيعي گازعا كوشەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە الماتىنىڭ اۋاسىن جاقسارتىپ، زياندى قالدىقتاردى مولشەرىن ازايتارى انىق.
- ال ACWA Power دەپ اتالاتىن اراب كومپانياسى قازاقستاندا «جاسىل سۋتەگى» ءوندىرىسىن جولعا قويۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتۋدا.
«ەلىمىزدىڭ تاۋ-كەن ءوندىرىسى دە قورشاعان ورتاعا كوڭىل ءبولۋى كەرەك. مۇنداي ءوندىرىس ورىندارى نەگىزىنەن ەلىمىزدىڭ شىعىس وڭىرىندە شوعىرلانعان. دامىعان ەلدەردە تاۋ-كەن كومپانيالارىنىڭ قورشاعان ورتانى قانشالىقتى لاستايتىنىن انىقتايتىن مونيتورينگ جۇيەسى بار. بۇل تەحنولوگيانى بىزگە دە كىرىكتىرۋ كەرەك»، – دەيدى ەكولوگتار.
