وتكەن جىلى استانادا حالىقارالىق بۇركىتشىلەر فەستيۆالى ءوتىپ، ەكى كۇن سوندا ءجۇردىم. قىزىعىنا تويمادىم. سونداعى ءبىر سۋرەت كوز الدىمنان كەتەر ەمەس. ءبىرىنشى كەزەڭدە بارلىق بۇركىتتى شىرعاعا سالدى. جەتپىس پايىز بۇركىت شىرعانى بىردەن باس سالدى. ەكىنشى كەزەڭدە قويانعا سالدى. قىرىق پايىز بۇركىت ءتۇستى قويانعا. ءۇشىنشى كەزەڭدە تۇلكىگە سالدى. ون پايىز بۇركىت تۇلكىگە ءتۇستى. قالعانى بەتتەمەدى. ال، سوڭعى كەزەكتە قاسقىرعا سالدى عوي. بۇركىتتىڭ كوبى كۇلكىگە قالدى. كەيبىرەۋى تاياپ بارىپ، تايقىپ شىعىپ دوڭگە بارىپ قوندى، كەيبىرەۋى كورسە دە كورمەگەنسىپ تەرىس ۇشتى. يەسى بايقۇس كورمەي قالدى دەپ دالاقتاپ سوڭىنان كەتتى. ەنتىگىپ ءجۇرىپ قايتا اكەلىپ سالىپ ەدى، جەلگە ىعىپ كەتكەن سىڭاي تانىتىپ قايتا كەتتى. وي، بۇل بۇركىتىڭ دە ساياساتكەر بولادى ەكەن. سونىڭ الدىندا عانا تۇلكىنى كورىپ، ۇستاعان بۇركىت، ەندى ودان ۇلكەن قاسقىردى كورمەي قالۋى مۇمكىن ەمەس قوي، يەسى بايقۇس وكپەسى قابىنىپ ەنتىگىپ وتىر، بوقتاپ قويادى. ەندى قىزىقتى ايتايىن، ءبىر بۇركىت قاسقىرعا تااااياياياپ باردى دا، قاسىنا قوندى. ەل دۋ كۇلدى. قۇسبەگى «ارتىڭدا مەن بار، قورىقپا» دەگەندى ءبىلدىرىپ، كۇش بەرگەن بوپ ايقايلاپ قويادى. ونى اناۋ تىڭدار ەمەس، «قاسىنا بارعانىما ريزا بولساڭشى» دەگەندەي باسىن تومەن سالىپ، جاپىرايىپ وتىردى دا الدى.
[caption id="attachment_9250" align="alignleft" width="131"]
ۇلاربەك نۇرعالىم، اقىن[/caption]
قاسقىردى جاھاندانۋعا باستايتىن باتىستىڭ، اقش-تىڭ، جويتتاردىڭ باعدارلاماسى دەيىك. وعان كەلگەندە ءبىزدىڭ جۋرناليستەردىڭ ەڭ مىقتىسىنىڭ جاعدايى تۋرا جاڭاعى بۇركىتتىڭ جاعدايىنداي. حالىقتىڭ ميىن اتالا قىلىپ، جاماندىققا بويىن ۇيرەتە بەرۋگە ارنايى جاسالعان نە ءبىر شوۋلار تۋرالى، وقۋلىقتاعى ەرتەڭگى ۇرپاقتىڭ ساناسىن ۋلاپ جاتقان نە ءتۇرلى سوراقىلىقتارعا سىن، پىكىر جازىپ، تۇزەۋگە تالپىنىپ، الايدا، ونىڭ كۇردەلى تەحنيكاسىنىڭ كۇرمەۋىن شەشە الماي، قىسقاسى، قاسىنا بارىپ قونادى عوي. وعان جاڭاعىداي سىرتتا تاماشالاپ وتىرعان توپ دۋ كۇلەدى. جانە جۋرناليستەردىڭ ەڭ قازاقى جۇرەكتىسى دە وسى. ءار جەردە بىرەۋ. جالعىزدىڭ شاڭى شىقپايدى. ءۇنى شىعىپ بارا جاتسا، مىناۋ پالەن ەكەن، تۇگەن ەكەن دەپ، قۇيرىعىنا قالجۋىر بايلاپ قويا بەرە سالادى. سوسىن بولدى، قاسقىردىڭ قاسىنا بارماق تۇگىلى، ولە-ولگەنشە سول قالجۋىرىمەن الىسىپ جۇرەدى. «تىشقان ىنىنە كىرە الماي ءجۇرىپ، قۇيرىعىنا قالجۋىر بايلاپتى» دەگەن اڭگىمە سوندايدان شىعادى ەكەن عوي. «بايقۇس-اۋ، بالا-شاعاسىنىڭ قامىن كۇيتتەي الماي تۇرىپ، باسىنا بالە تىلەپ نەسى بار؟» دەگەندەي اڭگىمە عوي باياعى.
سونىمەن، تۇلكىگە تۇسكىشتەر ءبىراز بار ەندى. تۇلكىنى ورىستىق مۇددەلەر دەۋگە بولادى. سوڭعى كەزدە و بەيشارانىڭ دا جاعدايى مۇشكىلدەڭكىرەگەنىن ءبىلىپ العان كەيبىر ساياساتكەر قىراندار سىپىرا ءىلىپ، سىعا باسىپ، اينالا توپقا «پاح، قىرانىم-اي!» دەگىزگىسى كەلەدى.
سونىمەن، تۇلكىگە تۇسكىشتەر ءبىراز بار ەندى. تۇلكىنى ورىستىق مۇددەلەر دەۋگە بولادى. سوڭعى كەزدە و بەيشارانىڭ دا جاعدايى مۇشكىلدەڭكىرەگەنىن ءبىلىپ العان كەيبىر ساياساتكەر قىراندار سىپىرا ءىلىپ، سىعا باسىپ، اينالا توپقا «پاح، قىرانىم-اي!» دەگىزگىسى كەلەدى. وعان تۇلكىنىڭ كۇيلى كەزىندە ءوزى الىسام دەپ اياعىن شايناتىپ العان كەيبىر كارى قىراندار تاڭىرقاۋى مۇمكىن عوي. «ءاي، مىناۋ شىرعاعا تۇسە الماۋشى ەدى عوي، بۇعان قايداعى قايرات بىتكەن؟» دەپ. ول تۇلكىنىڭ قاسقىرعا تالانعان جارالى تۇلكى ەكەنىن قايدان ءبىلسىن. بىلەدى-اۋ، ءبىراق، بۇزاۋ كەزىندە سۇزىلگەن دەگەن سەكىلدى، جاس كەزىندە اياعىن شايناتىپ العان كارى قىراندار اسىعىس قانات كوتەرە قويمايدى ەكەن. سونىمەن، پاح، قىراندارىم-اي!
ءار جەردەن شيقىلداتىپ تىشقان اۋلاپ، ەلدىڭ كوزىن جارق ەتكىزىپ وزىنە بۇرعىزاتىن قىراندار بار. ولار تىم كوپ ەندى. تىشقان جەتىسپەي جاتىر ولارعا. الگى ءمادينا ءسادۋاقاسوۆا تۇرمىسقا شىققاندا ءبىر اي بويى ۇيىنەن شىقپاي، «ولار كەشە ءبۇيتىپ جاتقان، ەندى بۇگىن ءسۇيتىپ جاتىر» دەپ ءتۇرلى فوتوسۋرەتتەرمەن ارلەپ جازعىشتار عوي. بۇل جەردە كىنا قىراندا عانا ەمەس، يەسىندە دە بولىپ تۇر. تىشقان تەرىسى دە جاراپ تۇرعان شىعار ولارعا. ءيا، تۇتىنۋشىلارىن دا تىشقان تەرىسىمەن الداۋعا ابدەن ۇيرەنگەن عوي.
ەندى ءبىر قىراننىڭ ءتۇرى بار. ول وتە كۇردەلى. قازاق باپتاپ ۇشىرعان قىراندارمەن قاتار ۇشادى. ول قاسقىردى دا، تۇلكىنى دە، قالعان بۇركىتتەردى دە ىزالاندىرۋعا كۇش سالادى. بالاپان بۇركىتتەردى قاسقىرعا تالاتىپ نەمەسە ءوزىنىڭ يەسىنە تۇسۋگە يتەرمەلەيدى. ول قازاق دەگەن قۇسبەگىنىڭ قىرانى ەمەس. ولار قاسقىر، تۇلكىمەن سيركتەگى سەكىلدى جاي ويىن كورسەتەدى. ال، قازاق دەگەن قۇسبەگى دە، قىراندارى دا ولارعا شىنايى ومىرلەرىمەن ارالاسىپ كەتكەن.
ءيا، قازاقتىڭ قىراندارى ىزالى. نەگە ىزالى ەكەنىن ءوزى دە بىلمەيدى. قاسقىردى كورىپ وتىر. كورمەگەنسىپ تەرىس ۇشادى. بىلەدى، ءبارىن بىلەدى. قاسقىر تالاعان تۇلكىگە عاناا تاپ-تاپ بەرىپ قويادى. قۇس بولعان سوڭ تۇعىردا وتىرا بەرە مە، اياقباۋىن جۇلعىلايدى. بىلاي شىعارىپ توماعاسىن تارتساڭ، تىلەنىپ ۇشادى. ۇشقان سوڭ بىردەڭەنى ءىلۋ كەرەك قوي. قايىرىلا قاراسا، قوياندار ءجۇر. باجىلداتىپ باسىپ قالعانىنا ءماز. بارسا – يەسىنىڭ ءوز قوياندارى. ءۇي قوياندارى. قازاق دەگەن قۇسبەگىنىڭ قىراندارى قازاق دەگەن قۇسبەگىنىڭ ءوز قوياندارىنا ءتۇسىپ ءجۇر. اينالىپ كەلىپ ناماز وقيتىن بەس قازاقتى قويانشا مىلجالايدى دا جاتادى. ەلدى «قويان بولۋدان» ابدەن قورقىتىپ تاستادى. «ولار – قورقاق» دەيدى. «ولار قۇدايدان قورقا بەرەدى» دەيدى.
ۇلاربەك نۇرعالىم
