– ەلدىڭ دامۋى وڭىرلەردىڭ تەڭگەرىمدى دامۋى نەگىزىندە عانا مۇمكىن بولادى. جىل سوڭىنا دەيىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى اۋماقتىق دامۋ جوسپارى قابىلدانادى، ول وڭىرلىك ستاندارتتار جۇيەسى نەگىزىندە "ينفراقۇرىلىم ادامدارعا" قاعيداتىن ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان، – دەدى ر.سكليار.
رومان سكليار بۇل قاعيداتتىڭ ماڭىزى ينفراقۇرىلىمدى، ونىڭ ىشىندە كولىك، الەۋمەتتىك، كوممۋنيكاسيالىق جانە ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمدى وزىق دامىتۋدا ەكەنىن ءتۇسىندىردى.
ۇكىمەت كەلەسى باعىتتار بويىنشا قالالار مەن اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى دامىتۋعا باسا نازار اۋدارادى: كاسىپكەرلىكتى قولداۋ؛ «زاكىرلىك جوبالاردى» ىسكە اسىرۋ ارقىلى ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ؛ ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدى سالۋ جانە جاڭعىرتۋ؛ كولىكتىك بايلانىس ماسەلەلەرىن شەشۋ؛ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدىڭ كەشەندى جوسپارلارىن ىسكە اسىرۋ جانە ت.ب. 2020 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا رەسپۋبليكا حالقىنىڭ 94%-ى سۋمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. بۇل 17،7 ملن ادام.
مەملەكەت باسشىسى العا قويعان مىندەتتەردى ورىنداۋ ءۇشىن 1،3 ملن-عا جۋىق ەل ازاماتتارى تۇراتىن 1 922 اۋىلدىق ەلدى مەكەندە ورتالىقتاندىرىلعان سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرى مەن سۋ تازارتۋ جۇيەلەرىنىڭ قۇرىلىسى جالعاساتىن بولادى. وسىلايشا، 2025 جىلعا قاراي ەل حالقى 100% تازا اۋىز سۋعا قول جەتكىزۋمەن قامتاماسىز ەتىلەدى.
ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋدىڭ ءوسۋىن ەسكەرە وتىرىپ، ەكولوگيالىق مانيەۆرلىك قۋاتتاردى دامىتۋ مەملەكەتتىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ قاجەتتى شارتى بولىپ تابىلادى.
ۇكىمەت «سامۇرىق-قازىنامەن» بىرلەسىپ، بۋ-گاز قوندىرعىلارىن سالۋ جوبالارى بويىنشا بىرلەسكەن جۇمىس جۇرگىزۋدە جانە 2026 جىلعا قاراي ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىگىندە شامامەن 3 مىڭ مۆت قۋاتتىلىقتى ىسكە قوسۋ كۇتىلۋدە.
– سوڭعى جىلدارى الەمدىك تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ، جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى سەكتورىنداعى ينۆەستيسيالىق احۋالدى جاقسارتۋ بويىنشا ناقتى قادامدار جاسالدى. مەملەكەت ەكونوميكانى دەكاربونيزاسيالاۋعا باعىتتالعان بەلسەندى ساياسات جۇرگىزۋدە. قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە شامامەن 2 مىڭ مۆت جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا وندىرىلەدى، – دەپ حابارلادى ر.سكليار.
ونىڭ ايتۋىنشا، 2025 جىلعا قاراي بۇل كورسەتكىش 2 ەسەگە ارتىپ، 4000 مۆت قۇرايدى، بۇل جەك ۇلەسىنىڭ 6%-ىن جوسپارلى ماقساتتى ينديكاتورمەن قامتاماسىز ەتەدى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ءۇشىن گاز-حيميا سالاسىنىڭ ءۇش جوباسى ىسكە اسىرىلاتىن بولادى. ولاردىڭ ءبىرى – «قاشاعان» كەن ورنىندا جىلىنا 1 ملرد تەكشە مەتر شيكى گازدى وڭدەۋ قۋاتىمەن گاز وڭدەۋ زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسى، ول بويىنشا قازىرگى ۋاقىتتا قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
باتىس قازاقستان ءوڭىرىنىڭ تۇتىنۋشىلارىن تۇراقتى گازبەن جابدىقتاۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن «ماقات-سولتۇستىك كاۆكاز» ماگيسترالدىق گاز قۇبىرىن جاڭعىرتۋ جانە «بەينەۋ-جاڭاوزەن» گاز قۇبىرىنىڭ ەكىنشى جەلىسىن (308 كم) ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان.
تۇرعىن ءۇي ماسەلەلەرىن شەشۋگە كەلەتىن بولساق، قازاقستان ۇكىمەتى «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا اكىمشىسى رەتىندە «وتباسى بانكىن» بەلگىلەۋمەن تولىققاندى باعدارلاما ازىرلەۋدى جۇرگىزۋدە.
– ەل حالقىنىڭ تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان، مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن ىسكە اسىرۋ جانە مۇقتاجدار ەسەبىنە قويۋدىڭ ءبىرىڭعاي قاعيدالارىن بەكىتۋدى كوزدەيتىن تۇرعىن ءۇي ساياساتىن رەفورمالاۋ تۋرالى زاڭ جوباسى ازىرلەندى. سونىڭ ىشىندە ازاماتتارعا كەيىننەن تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ماقساتىندا جيناقتاۋ ءۇشىن زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن «وتباسى بانكىندەگى» شوتتارعا اۋدارۋعا قۇقىق بەرۋدى كوزدەيتىن نورماتيۆتىك بازا قايتا وڭدەلەدى، – دەدى ر. سكليار بريفينگتە.
پرەزيدەنت جولداۋىنا سايكەس شارالاردى قولدانۋدى تالاپ ەتەتىن تاعى ءبىر سالا – اگروونەركاسىپ كەشەنى. ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى اتاپ وتكەندەي، اگروونەركاسىپتىك كەشەننىڭ باستى ماقساتى — ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ.
اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىسىنە اۋا رايى فاكتورلارىنىڭ تەرىس اسەرىن جويۋ، سونداي-اق مال شارۋاشىلىعىنىڭ جەمشوپ بازاسىن دامىتۋ ماقساتىندا ەگىنشىلىكتى ءارتاراپتاندىرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. ول ءۇشىن جالداۋ شارتى شەڭبەرىندە قابىلدانعان مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋ بويىنشا جەر پايدالانۋشىلارىنىڭ جۇمىسىن باقىلاۋ تەتىكتەرى ازىرلەندى.
– مەملەكەتتىك رەتتەۋ شارالارى زاماناۋي سيفرلىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋعا، عارىشتىق مونيتورينگ پەن جەردى قاشىقتان زوندتاۋعا نەگىزدەلىپ، مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىمەن ۇيلەستىرىلەتىن بولادى، – دەپ تولىقتىردى رومان سكليار.
بۇدان باسقا، بيزنەس ءۇشىن: ەگىس القاپتارىن ءارتاراپتاندىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ءونىمىن ۇلعايتۋ، ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ، سونداي-اق جەردى ۇتىمدى پايدالانۋ جونىندەگى تالاپتاردى ورىنداۋ سياقتى قارسى مىندەتتەمەلەردى كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
اۋىسپالى ەگىستەگى ۇلەسىن عىلىمي نەگىزدەلگەن نورمالارعا دەيىن جەتكىزە وتىرىپ، جەم-شوپ داقىلدارىن ءوسىرۋ الاڭىن كەمىندە 2 ەسە ۇلعايتۋ جوسپارلانۋدا.
تۇبەگەيلى جانە جەر بەتىن جاقسارتۋ، سۋلاندىرۋدىڭ نەعۇرلىم ءتيىمدى مودەلىن قولدانۋ ارقىلى جاڭا القاپتاردى اينالىمعا تارتۋ جولىمەن جايىلىمداردىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جاڭا تاسىلدەر ەنگىزىلەتىن بولادى. وسىعان بايلانىستى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جانە سۋدى ۇنەمدەۋ ماقساتىندا تۇراقتى نەگىزدە سۋ ارنالارىن رەكونسترۋكسيالاۋ جۇرگىزىلۋدە.
– 2025 جىلعا دەيىن جالپى ۇزىندىعى شامامەن 2،3 مىڭ كم بولاتىن كەمىندە 120 ماگيسترالدىق ارنانى قايتا جاڭارتۋدى جۇرگىزۋ جوسپاردا بار، سونداي-اق تاياۋ ۋاقىتتا ەلدىڭ التى وڭىرىندە جيناقتاۋ كولەمى 1،7 ملرد م3 بولاتىن 9 جاڭا سۋ قويماسى سالىناتىن بولادى، – دەپ باياندادى ول.
بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە شامامەن 1،6 ملن جەكە قوسالقى شارۋاشىلىق بار، ولار 2020 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 2،6 ترلن تەڭگە سوماسىنا اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن ءوندىردى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا بيىلعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن پارلامەنتكە «جەكە قوسالقى شارۋاشىلىقتار تۋرالى» زاڭ جوباسى ەنگىزىلەدى. وسى زاڭ جوباسىن قابىلداۋ مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى شەڭبەرىندە اۋىل حالقىنىڭ كوپتەگەن توپتارىنىڭ سۋبسيديالار مەن جەڭىلدىكتى كرەديتتەرگە قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
جەكە قوسالقى شارۋاشىلىقتاردىڭ الەۋەتىن اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراسياسىن دامىتۋ ارقىلى ىسكە قوسۋ جوسپارلانۋدا، بۇل شاعىن بىتىراڭقى فەرمەرلەرىنىڭ تاماق جانە جەڭىل ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلىن تىكەلەي جانە جاناما تىزبەكتەر ارقىلى بايلانىستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. «بىرگە – كۇشتىرەك» كووپەراسيا قاعيداتى اۋىلداعى ۇساق تاۋارلى ءوندىرىستىڭ باسەكەلەستىك ارتىقشىلىقتارىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونداي-اق رومان سكليار ۆەتەريناريا جۇيەسىنە تۇبەگەيلى رەفورما جۇرگىزىلەتىنىن حابارلادى. بىرىنشىدەن، مەملەكەتتىك مونوپوليا فۋنكسيالارىنىڭ ءبىر بولىگىن باسەكەلى ورتاعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر، بۇل وسى سالاعا جەكە كاپيتالدىڭ كەلۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
ەكىنشىدەن، ۆەتەرينارلىق قىزمەتتىڭ ەپيزووتيالىق جاعدايدى جانە مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ جونىندەگى قىزمەتى سيفرلىق فورماتقا كوشىرىلىپ، وسىلايشا ەلىمىزدىڭ ۆەتەرينارلىق ماماندارىن نەگىزگى فۋنكسيالارىن ورىنداۋعا باعىتتاي وتىرىپ، قاعاز جۇمىستارىنان بوساتاتىن بولادى.
ۇشىنشىدەن، ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ ۆەتەرينارلىق قىزمەتتەرى اراسىندا وكىلەتتىكتەر ناقتى بولىنەتىن بولادى. سونىمەن قاتار، ۆەتەرينارلىق مامانداردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋ ماسەلەسىن شەشۋ جوسپارلانۋدا.
