ەكى كۇنگە سوزىلعان دەباتقا ەلىمىزدىڭ استانا، اقتوبە، اتىراۋ، شىمكەنت، تاراز، تۇركىستان قالالارىنداعى 50-گە جۋىق جوعارى وقۋ ورنىنان 80 كوماندا (160 سپيكەر) قاتىستى.
«دەبات ءتۋرنيرى – جاستاردىڭ بىلىكتىلىگىنىڭ قانداي دەڭگەيدە ەكەنىن كورسەتەدى. مۇندا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن مىڭنان تۇلپار، جۇزدەن جۇيرىكتەر كەلدى دەپ ويلايمىن. ءبىر-بىرىن تىڭداۋى، پىكىرتالاستى جۇرگىزۋ مادەنيەتى جوعارى. ارينە، ولاردىڭ پىكىرلەرى اتوم ەنەرگەتيكاسى تاقىرىبىن قوعامعا جەتكىزۋگە اسەر ەتەدى. وسى تۇرعىدان العاندا جاستار ءبىلىمىن جان-جاقتى تولىقتىرعان سياقتى. ءوزىم ءتوراعالىق ەتكەن دەباتتا ستۋدەنتتەر «اەس قانداي ماقساتتا سالىنادى؟ تيىمدىلىگى قانداي؟» دەگەن تاقىرىپتا سايىستى. ءوز تاراپىمنان بىلگەنىمدى جەتكىزىپ، تۇسىندىرۋگە تىرىستىم.
ەندى ءبىرى «اەس قىمبات، بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىن نەگە قولدانباسقا؟» دەگەن ساۋال قويىپ جاتتى. ەنەرگيا جۇيەسىندە ءار گەنەراسيانىڭ وزىندىك ورنى بار. الايدا، اەس پەن كومىرمەن ىستەيتىن ستانسيالار عانا بازالىق كوز.
قالعانى اۋا رايىنا، كۇن ساۋلەسىنىڭ تۇسۋىنە نەمەسە جەلدىڭ تۇرۋىنا بايلانىستى. بۇلار ەلىمىزدى ەنەرگيامەن تولىققاندى قامتاماسىز ەتە المايدى. ال اەس سالىنسا، 60 جىل بويى ۇزدىكسىز ەنەرگيا كوزىن الامىز دەگەن اقپاراتتى جەتكىزدىم»، – دەدى اسۋان سيابەكوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، دەبات ءتۋرنيرى ءادىلقازى القاسىنىڭ مۇشەسى «قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانسيالارى» ج ش س اتوم ەنەرگەتيكاسى ءبولىمىنىڭ ينجەنەرى اسۋان سيابەكتىڭ پىكىرىنشە، دەبات ويىندارى، پىكىرسايىستار اەس بويىنشا ستۋدەنتتەردىڭ ءبىلىمىن، بىلىكتىلىگىن ارتتىرادى.
ايتا كەتۋ كەرەك، تۋرنير دەباتىنا قاتىسۋشىلار اتوم ەنەرگەتيكاسى، اەس قۇرىلىسى جوباسى، اتوم سالاسىنىڭ عىلىمي الەۋەتى، ەكونوميكا، ەكولوگيا، الەۋمەتتىك تاقىرىپ اياسىندا دا پىكىر الماسىپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.
«وسى ورايدا، اتوم ەنەرگەتيكاسى – ۇلكەن عىلىم ەكەنىن، قوعامعا بەرەر پايداسىن دا سارالادى. اسىرەسە، دامىعان ەلدەر مۇنىڭ ناقتى مىسالىن كورسەتىپ وتىر. مۇنداي جوبانى باستاماس بۇرىن حالىقتىڭ سانالى دەڭگەيدە قابىلداۋى ماڭىزدى.
سوندىقتان دەباتتا اەس ماسەلەسىنە قاتىستى بىرنەشە تاقىرىپ قوسىلدى. سونىڭ ناتيجەسىندە 50-دەن استام وقۋ ورنىنان كەلگەن قاتىسۋشىلار اتوم سالاسى بويىنشا تەرەڭ زەرتتەدى، دايىندالدى. ولار بۇدان بەلگىلى ءبىر وي ءتۇيدى، كەيىن ءوز وقۋ ورىندارىنداعى ورتادا ايتىلادى، ءسويتىپ اتوم ەنەرگەتيكاسى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ اياسى كەڭەيە بەرەدى دەپ ويلايمىز»، – دەيدى مەرەي راشيد قىزى.
ءتۋرنيردىڭ قارارى بويىنشا اقتىق سايىستا ءسوز العان كوماندانىڭ ءبىرى قازاقستانداعى ەنەرگەتيكالىق احۋال اتوم ەلەكتر ستانسيالارىن سالۋ ارقىلى عانا شەشىلەدى دەپ ەسەپتەسە، ەندى ءبىرى اتوم ەنەرگەتيكاسىنىڭ ەكولوگياعا زيان كەلتىرمەيتىن جاعىن دالەلدەۋگە تىرىستى.
سونداي-اق، پىكىرتالاس بارىسىندا اەس وتاندىق عىلىمي الەۋەتتى ارتتىراتىنىن دا ناقتى ارگۋمەنتتەرمەن سارالاپ بەردى.
ەكونوميست، «تەو CUP» كلۋبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ماقسات حالىقتىڭ ايتۋىنشا، حالىق اراسىندا قانداي اقپاراتتى قابىلداۋ كەرەك نەمەسە سۇزگىدەن وتكىزۋ قاجەت دەگەنگە تەرەڭ پىكىر جەتپەيدى.
«ەرەسەك ادامدار وڭى مەن سولىن اجىراتا السا، شالعايدا تۇراتىن حالىق پەن جاستاردىڭ شىنايى اقپاراتقا قولجەتىمدىلىگى تومەن. كەيدە جاڭساق اقپارات تاراتاتىن بلوگەرلەر قوعامدا تۇسىنىسپەۋشىلىك، دۇربەلەڭ تۋدىرۋى مۇمكىن. ءتىپتى، مۇنىڭ سالدارى الەۋمەتتىك شيەلەنىسكە الىپ كەلەدى. وسى تۇرعىدان ەكى تاراپ تا جاقسى ارگۋمەنتتەر ايتتى. وسىنداي پىكىرتالاستىڭ ناتيجەسىندە جاستاردىڭ ءوي-ورىسى بىرتە-بىرتە كەڭەيەدى، اق-قاراسىن اجىراتا الادى. پىكىرسايىس ناتيجەسىندە اقيقات تۋادى»، – دەدى.
سونىمەن، Alfa ليگاسى بويىنشا 1 ورىنعا بەردىمۇرات حاسەن ۇلى، نۇرحان جاكەن، 2 ورىنعا احمەتجان ابەنوۆ، بوتاگوز جاقسىلىق، 3 ورىنعا قۋانىش قىستاۋبايەۆ، ءالي جاپار، 4 ورىنعا مادينا ءاشىم، نۇرداۋلەت ءومىرزاق لايىق دەپ تانىلسا، جاستار فينالى بويىنشا 1 ورىنعا نۇرمۇحاممەد كوبەگەن، رامازان قۇلبەك يە بولدى. سونداي-اق، Beta ليگاسى بويىنشا 1 ورىندى ءاسانالى ابديللا، رۋسلان ابدىعالييەۆ، 2 ورىندى امانجول حانييەۆ، يسلامبەك ءبىتىمباي، 3 ورىندى اسحات زاكەيەۆ، رىسكۇل امانگەلدى، 4 ورىندى بولات بايتۋرەيەۆ، ەرزات ءسابيت يەلەنسە، لد ستۋدەنتتىك ليگاسى بويىنشا 1 ورىن ەرعالي ىڭكاروۆ پەن نۇرداۋلەت ءومىرزاققا بۇيىردى.
جەڭىمپازدار ءتۋرنيردىڭ باس سەرىكتەسى ءارى ۇيىمداستىرۋشى «قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانسيالارى» جشس-نىڭ ارنايى كۋبوكتارىنا، ديپلومدارى مەن قارجىلاي سەرتيفيكاتتارىنا يە بولدى.
«تەو CUP XII» رەسپۋبليكالىق دەبات ءتۋرنيرىنىڭ جەڭىمپازى، «ءال-فارابي» فراكسياسىنىڭ مۇشەسى بەردىمۇرات حاسەن ۇلى: «2012 جىلدان بەرى دەباتقا قاتىسىپ ءجۇرمىن. بۇل ءتۋرنيردى ساعىنىپ كەلدىم. ويىنشىلار وسىنداي سايىستاردا ىزدەنەدى وسەدى، داميدى، سىني ويلاۋعا بەيىمدەلەدى»، - دەيدى.
ال ەكىنشى ورىن العان «ارگۋمەنت» فراكسياسىنىڭ مۇشەسى بوتاگوز جاقسىلىق دەبات كەزىندە ايتاتىن دۇنيە كوپ بولعانىن، قوبالجۋ بولعانىن، جاڭا اقپاراتتار الۋعا مۇمكىندىك بەرگەنىن ايتتى.