نارىنقول دەسە، بۇيرەگىمىز بۇرادى دا تۇرادى. اتاجۇرتىمىز، قاسيەتتى قونىسىمىز، كىندىمىز بايلانعان باعانالى اۋىل بۇل. مارقۇم اتام ءۇشقاقپاقتا تۋىپ، شالكودەدە ءوستىم دەپ، شەرلى اڭگىمەلەر شەرتۋشى ەدى. قۇلاعىمىزعا سىڭگەن ەستى، ەسكى اڭگىمەلەر. سودان بولار، كەگەن اسىپ، نارىنقولعا تابىنىمىز تيگەن سايىن بويىمىزدى ۇنەمى ءبىر ۇلى كۇش بيلەيدى دە تۇرادى.
جۋرناليستەرگە ارنالعان ساپار تۋرالى حاباردى پەستىگەندە، تاعى دا سول كۇيدى باستان كەشتىك. ءتاڭىرتاۋعا اپارار جولدىڭ ازابىنا بۇرىننان قانىقپىز. كەگەننەن وتە كولىك بىتكەن كىبىرتىكتەي باستايدى. رولدە مىسىقتاي ەپتى بولماساڭ، ماشيناڭىز قازان شۇڭقىردان قاشا-قاشا شارشاعان تۇستا، ءتورت دوڭگەلەگىڭىز ءتورت جاققا ۇشىپ كەتۋى بەك مۇمكىن.
ءار جولعى ساپاردا نارىنقولدىڭ جولى قاشان تاقتايداي بولادى ەكەن، قاشان بۇل جاققا شەندىلەردىڭ كوزى ءتۇسىپ، كوڭىلى اۋار ەكەن دەۋمەن ءجۇرۋشى ەدىك. سونى استانانىڭ نازارىنا سالاتىن ءسات كەلگەندەي. جۋرناليستەردىڭ قالامىنا ءبىر ىلىنسە، جول ازابى ازايار دەدىك.
ءسويتىپ، وتكەن جۇما كۇنى رايىمبەك اۋدانىنا ءبىر توپ جۋرناليست ات باسىن بۇردى. كەگەننەن ءوتىپ، رايىمبەكتىڭ شەكاراسىنا جەتكەنىمىزدە اۋداننىڭ اتقا مىنەرلەرى كۇتىپ الدى. رايىمبەك اۋدانىنىڭ اكىمى بەرىك فاتىق ۇلى جۋرناليستەر مىنگەن كولىككە اۋىسىپ، نارىنقولدان قايتقانىمىزشا سپرينتەردىڭ الدىڭعى جاعىندا تىك تۇرىپ، تىلشىلەرگە ەل مەن جەردى تانىستىرىپ، قاجەتتى اقپاراتتار بەرۋمەن بولدى.
الگى شوقالاق جولمەن شارشاپ كەلە جاتقانىمىزدى، ارينە اكىم-قارالار سەزىپ، ءبىلىپ وتىر عوي. دەسەدە، جۋرناليستەردىڭ جول ازابىن وزدەرى ءجۇرىپ، كورسىن دەگەن نيەتتەرىن بايقادىق ءبىز دە.
بىلتىر ەمىس-ەمىس ەستىگەنبىز. رايىمبەك اۋدانىنا اپاراتىن جول كۇردەلى جوندەۋدەن وتەدى ەكەن، قارجى بولۋگە سەنات ءتوراعاسى ءوزى ىقپال ەتىپتى، قوماقتى قارجى ءبولىنىپتى دەگەن اڭگىمەنى. سول راس بولىپ شىقتى.
«كەگەن- نارىنقول» تاس جولىن جوندەۋ ءۇشىن 2025-2026 جىلدارعا ۇلكەن جوسپار جاسالعان. مەردىگەر مەكەمە «نۇرلى جول-7» دەپ اتالادى. بولىنگەن قاراجات 7،5 ملرد تەڭگە. بىلاي قاراساڭ، از اقشا ەمەس. وتىز جىلدا رايىمبەك اۋدانىنىڭ رەسپۋبليكالىق، وبلىستىق، اۋدانارالىق جولىنا تيمەگەن قاراجات.
بىلتىر 15 شاقىرىمى جاسالعان. بيىل قالعان 75 شاقىرىمعا 7،5 ملرد تەڭگە قاراستىرىلىپتى. بىزگە اكىمدەر بۇل قاراجاتتى رايىمبەك اۋدانىنىڭ ءبىر جىلدىق بيۋدجەتىنەن كوپ دەگەندى قاداپ ايتتى. قاراپايىم ەسەپ: جوسپارعا ەنگەن جولدىڭ ءار شاقىرىمىنا 100 ملن تەڭگەدەن كەتەدى ەكەن. كوپ پە، از با، ول جاعىن انىق بىلمەدىك. الايدا جاسالاتىن جول كۇردەلى جوندەۋ ەمەس، ورتاشا جوندەۋ بولىپ شىقتى. بۇعان دەيىنگىنىڭ ءبارى جاماۋ-جاسقاۋ عانا ەدى دەگەندى ايتتى ااۋدان ازاماتتارى.
جۋرناليستەرگە بەرگەن ساندار مىناداي:
رايىمبەك اۋدانىنىڭ اۋماعىندا رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار – 66 شاقىرىم جول بار، ال وبلىستىق ماڭىزى بار جولدىڭ قاشىقتىعى – 240 شاقىرىم، اۋداندىق ماڭىزى بار كۇرەتامىر – 284 شاقىرىم. وسىنىڭ تەڭ جارتىسى جوندەۋدەن تولىق وتكەن، قاناعاتتانارلىق دەڭگەيدە ەكەن.
بۇل جولساپارىمىزدىڭ العاشقى ءبولىمى. بۇدان ارى قاراي رايىمبەك اۋدانىندا سالىنىپ جاتقان ءوندىرىس ورىندارى مەن الەۋمەتتىك نىساندار تۋرالى جازامىز.
نارىنقول ءوندىرىستى اۋدانعا اينالسىن دەسەك...
شەكارالىق ايماق جالاڭاش جاتپاۋى كەرەك. ونى شەكارالىق اۋىلدا تۋىپ وسكەن بىزدەن ارتىق ەشكىم تۇسىنبەيدى. قىتايمەن اراسىن قىزىل سىزىق ءبولىپ جاتقان نارىنقول ءۇشىن دە ادام سانى، حالىق سانى ابدەن ماڭىزدى.
قازىرگى ۋاقىتتا رايىمبەك اۋدانىندا وتىز مىڭعا جەتپەيتىن ادام تۇرادى. بۇل اۋدان بولىپ وتاۋىن بولگەن رايىمبەك ءۇشىن وتە از. سول ءۇشىن نارىنقول جەرىنە ادام بايلايتىن ءوندىرىس، تۇراقتى جۇمىس قاجەت.
اۋدان - اۋدان بولىپ قايتا قۇرىلعان جەتى جىلدا ءار اۋىلدان ءبىرلى جارىم ءوندىرىس ورىندارى اشىلىپتى.
قاراسازدىڭ قۇرت-مايى
ايتالىق، قارا ولەڭنىڭ قازىناسى مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ تۋعان اۋىلى قاراسازدا ءسۇت ونىمدەرىن شىعاراتىن زاۋىت جۇمىس ىستەپ تۇر. كۇنىنە جاقىن اۋىلداردان 15 توننا ءسۇت جيناپ، 14 ءتۇرلى اق ءونىم دايىندايدى ەكەن. قۇرت، ماي، قايماقتىڭ بىرنەشە ءتۇرى، ىرىمشىك شىعارادى. ايتپاقشى، زاۋىتتا كۇنىنە 300 كگ قۇرت جاسالادى ەكەن. بىلتىر رەسەيگە 200 توننا سارى ماي ساتىپتى. Qarasazfood زاۋىتىنىڭ وكىلدەرى 35 ادامعا جۇمىس بەرىپ وتىرمىز دەگەندى ماقتانىشپەن ايتىپ وتىر. كاسىپورىننىڭ الماتى مەن قونايەۆ قالالارىندا فيرمالىق دۇكەندەرى بار.
نارىنقولدىڭ برەندى
قاراسازدان كەيىنگى ءوندىرىستى اۋىل – سارىباستاۋ مەن تەكەس. "كارتوپتىڭ وتانى" دەگەن بەيرەسمي اتاعى بار نارىنقول بيىل "تەكەس" دەگەن كارتوپقا رەسمي اتاۋ الىپتى. قازاقستان برەندى رەتىندە بيىل ادىلەت مينيسترلىگىندە تىركەلگەن. كۇزگە قاراي بازاردان «تەكەس» كارتوبىن ساتىپ الساڭىز، ءبىزدىڭ وسى جازبامىزدى ەسكە الارسىز.
كارتوپتىڭ وتانىندا بيىل بار-جوعى 2500 گەكتار جەرگە التىن تۇقىم سەبىلگەن. ارينە، كارتوبىمەن ماقتاناتىن نارىنقول ءۇشىن بۇل از. اۋىل ازاماتتارى بىرىگىپ «التىن ءدان-1» كووپەراتيۆىن قۇرعان. جىگىتتەر كەلەر جىلى كارتوپ القابىن كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىرعاندارىن ايتتى. ايتپاقشى، كارتوپ كۇرىش سياقتى مەلدەكتەتىپ سۋ ىشپەيدى، ءبىراق ءشولىن باساتىن تىرشىلىك ءنارى كەرەك. كووپەراتيۆ بۇل تۇيتكىلدى شەشۋ ءۇشىن تامشىلاتىپ سۋارۋ تەحنولوگياسىن قولدانىپ وتىر. بيىلدىڭ وزىندە سارىباستاۋ اۋىلىنداعى القاپقا 747 گەكتار جەرگە تامشىلاتىپ سۋعارۋ جۇيەسىن ورناتىپتى.
تەكەس اۋىلىنا بارار جولدا «التىن ءداننىڭ» كوكتەمگى ناۋقانىنىڭ ۇستىنەن تۇستىك. گوللانديادان اكەلگەن كارتوپتى جەرگىلىكتى جەرگە جەرسىندىرىپ ەككەلى بىرنەشە جىل بولعان، ونىمدىلىگى دە جوعارى دەگەندى ايتتى ماماندار.
ايتپاقشى، جەر استى سۋى 250 مەتر تەرەڭدىكتەن شىققان. بيىل ءبىرىنشى رەت قولعا الىنعان شارۋا ءونىمدى بولىپ جاتسا، كەلەر جىلى ەگىس القابىن ارتتىراتىندارىن جەتكىزدى كاسىپكەرلەر.
جەر ەمگەن شارۋالارعا تەحنيكادا كەرەك. سوۆەتتەن قالعان «سينيي تراكتور» جوق ءقازىر. ەسەسىنە، سوڭعى تەحنولوگيامەن جاسالعان تراكتورلار القاپتى شىر اينالىپ ءجۇر. بىلتىر اۋدانداعى 50 شارۋا قوجالىعى 60 تراكتور، 31 قوسالقى اگرەگات ساتىپ العان. بيىل تاعى 100 تەحنيكا ساتىپ الۋدى جوسپارلاپ وتىرعاندارىن ايتتى.
ايتپاقشى، وسىنشاما كارتوپتى ساقتايتىن قويما بار ما دەپ ويلاۋلارىڭىز مۇمكىن؟ تەگىستىك اۋىلىندا 2 مىڭ توننا كارتوپ ساقتايتىن ۇلكەن قويما سالىنعانىن ايتا كەتەيىك.
نارىنقولدىقتار «Eco Chicken» جەيدى
رايىمبەك اۋدانىنداعى تىرشىلىگى تۇزەلگەن تاعى ءبىر اۋىل – تەگىستىك. ايتىستىڭ وعلانى ءورازالى دوسبوسىنوۆتىڭ كىندىك قانى تامعان ەلدى مەكەن. اۋدان اكىمدىگى وسى اۋىلدان 7 گەكتار جەر ءبولىپ، ارنايى ءوندىرىس ايماعىن قۇرعان. ءقازىر بۇل جەردە ەتتى تاۋىق وسىرەتىن «Eco Chicken» كاسىپورنى قۇرىلىپتى. 6 مىڭ قۇسقا ارنالعان ەكى قورا بۇگىن-ەرتەڭ جۇمىسىن باستاۋعا دايىن. بىرەر اپتادا بالاپاندار اكەلەلەدى. ارى قاراي قۇس ەتى اۋدان كولەمىندە عانا ەمەس، رەسپۋبليكا كولەمىندە تارالادى.
جۇمىرتقا ءوندىرىسى دە وسى ءوندىرىستى ايماقتا پايدا بولادى. ونىڭ دا العى شارتتارى جاسالعان. كۇزگە دەيىن جۇمىس باستايتىندارىن جەتكىزدى كاسىپكەرلەر.
قىتايعا قاشان شەكارا اشىلادى؟
شەكارالى اۋداندا جەتى جىلدىڭ ىشىندە ءتورت سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ ورتالىعى (فوك) سالىنىپتى. ايتالىق، سارىباستاۋ، اباي، قىزىلشەكارا، نارىنقول اۋىلدارىنداعى سپورت كەشەندەرى اۋىل بالالارىنىڭ كۇندەلىكتى بوكسپەن، كۇرەسپەن اينالىسۋىنا، ۆولەيبول مەن باسكەتبول ويناۋىنا جاقسى مۇمكىندىك تۋدىرعان.
جاسىراتىنى جوق، مەكتەپتىڭ سپورت زالىنان باسقا مۇنداي ەڭسەلى سپورتتىق كەشەن سالىنباعان اۋىل مەن اۋدان تۇرعىندارى ءۇشىن ۋاقىتتارىن ءتيىمدى وتكىزەتىن ورىنعا اينالعانىن بايقادىق. جاقسى ويىنشىلار ءوسىپ كەلە جاتىر ەكەن.
قۇرىلىس سالاسى بويىنشا سالىنىپ جاتقان تاعى ءبىر ەڭسەلى نىسان – اۋداندىق ەمحانا قۇرىلىسى مەن تۇرعىنۇيلەر.
250 ورىنعا ارنالعان ءتورت قاباتتى عيماراتتى سالۋعا جانە ءىشىن قاجەتتى مەديسينالىق قۇرال-جابدىقتارمەن تولتىرۋعا 4،1 ملرد تەڭگە بولىنگەنىن ايتتى باس دارىگەر. كومپيۋتەرلىك توموگرافيا اپپاراتىنا دەيىنگى بارلىق قۇرال-جابدىقتار بولادى، قاراپايىم وتانى الماتىعا شاپقىلاماي، وسى ەمحانادا جاساي بەرەدى.
ءبىز بارعاندا قۇرىلىس جۇمىستارى 90 پايىزعا اياقتالدى دەگەندى ايتتى مەردىگەرلەر. ال ەندى بۇل عيماراتقا جاس ماماندار كەرەك. مەديسينا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن جاستارعا قۇلاق قاعىس، قولىڭىزعا ديپلوم الساڭىز، نارىنقولعا اسىعىڭىز. مەملەكەتتەن بەرىلەتىن قوماقتى قارجىسى بار، تۇراقتى جۇمىسىڭىز بار، اسپانتاۋدىڭ اياسىندا بىلدەي دارىگەر بولىپ شىعا كەلەسىز.
نارىنقول اۋدان بولىپ ءوز الدىنا شىققاندا، سۋ جاڭا بىرنەشە ءۇي سالىنىپ، جاس ماماندارعا جانە جاڭا اۋدانعا قىزمەت ەتۋگە كەلگەن ازاماتتارعا ءبولىنىپ بەرىلگەن بولاتىن. قىزىل شاتىرلى سۋ جاڭا باسپانالار الىستان كوز تارتادى.
ودان كەيىن دە جاقسى ۇيلەر سالىنعان. ال بيىلعى بوي كوتەرىپ جاتقان باسپانا باياعى قوس قوجايىندى «قورجىن ءۇي». 15 سوتىق جەرگە سالىنعان قوس پاتەرلى ءۇيدىڭ ىرگەتاسى قۇيىلىپ بولىپتى. جالپى، 22 ۇيدەن تۇراتىن 44 پاتەردىڭ ءار شارشى مەترىن مەردىگەرلەر 330 مىڭ تەڭگەدەن باعالاپ، ءبىتىرىپ بەرۋگە كەلىسىم جاساعان. وسى قارقىنمەن جۇمىس جۇرسە، قونىس تويدىڭ دا اۋىلى الىس ەمەس كورىنەدى.
ايتپاقشى، جىلدار بويى ايتىلىپ جۇرگەن نارىنقول مەن جۇڭگو اراسىنداعى شەكارا بەكەتى اشىلاتىن بولىپتى. اۋداننىڭ اتقا مىنەر ازاماتتارى قاجەتتى كەلىسىمشارتتاردىڭ اياقتالعانىن العا تارتتى. اتالعان شەكارا بەكەتىنەن قازىرشە جاياۋ تۋريستەر عانا وتەتىن كورىنەدى. بولاشاقتا اۋىر جۇك كولىكتەرى دە قاتىناۋى مۇمكىن.
وسى ورايدا ءبىر سۇراق تۋىندايدى. جۇڭگو بەتى شەكارانىڭ تۇبىنە دەيىن تاقتايداي تاسجول سالىپ، تىرەپ قويعان. قاجەتتى نىساندار بوي كوتەرگەن. ال بۇعان ءبىز دايىنبىز با؟ قىتايدان كۇنىنە 40-50 مىڭ ساياحاتشى اعىلسا، قوناقتاردى كۇتىپ الاتىن ءقوناقۇي، كورسەتەتىن تۋريستىك نىساندارىمىزدىڭ الەۋەتى جەتە مە؟
