ءبىزدىڭ قازاق وسىنى تەرەڭ ءتۇسىنىپ السا، ۇلتىمىز ءۇشىن وتە ءتيىمدى قاعيدات بولار ەدى. كوپ جاعدايدا بىزدەگى ءدىن جولىندا جۇرگەن ازاماتتار سيريادا ءجۇرگەن ادامداردى قازاقتىڭ باۋىرىنا بالايدى، ارابقا جاقىن جۇرگەندەر ارابتاردى دا باۋىرىمىز دەپ ساناپ ءجۇر، بۇرىنعى كەڭەس وكىمەتىنىڭ تاسىلىنە سالساق، ورىس ەڭ جاقىن اعامىز بولىپ شىعادى.
مۇنىڭ ءبارى مۇسىلماندىق قاعيداتتار تۇرعىسىنان قارايتىن بولساق، جاماعات، ۇمبەت دەگەن ۇعىمعا سايادى. الايدا، قازاقتىڭ ۇلتتىق تۇتاستىعىنا كەلگەندە مۇنىڭ ءبارى بەكەر اڭگىمە.
ولاي دەيتىنىم، سيريادا جۇرگەن ءبىر ازامات دۇنيەدە قازاقتىڭ بار-جوعىن بىلە مە، جوق پا، ول جاعى ەكىتالاي نەمەسە ارابتىڭ بىزگە جانى اشي ما، اشىماي ما، ول دا كۇماندى.
ورىستىڭ ويىن كوزىمىز كورىپ وتىر. بۇگىنگى جاعدايدا قازاق تەك وزىنە عانا سەنۋى ءتيىس، ءوزىنىڭ ءبىلىمىن، بىرلىگىن عانا ارقا تۇتقانى ءجون جانە ءوزىنىڭ كۇش-قۋاتىن تەك ءوز ىشىنەن، تاريحىنان، ءوزىنىڭ ىسكەرلىگى مەن اقىل-ويىنان ىزدەۋ كەرەك.
«ءبىرىڭدى قازاق ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبارى بوس»، – دەپ جازعان اباي بابامىزدىڭ «...وزىڭە سەن، ءوزىڭدى الىپ شىعار، ەڭبەگىڭ مەن اقىلىڭ ەكى جاقتاپ»، – دەگەن ءسوزى بۇگىنگى قازاقتىڭ نىق ۇستانىمى بولسا ەكەن دەيمىن.
ءبىر قاراعاندا ءبىزدىڭ ەلدە بارلىعى دۇرىس سياقتى بولىپ كورىنەدى. زاڭدارىمىز دۇرىس جۇمىس ىستەپ تۇرعان سىڭايلى، ءبىراق ءبىر عانا اڭگىمە جەتىسپەيدى. ول – شىنايى ساياسات.
ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ ءوزى قازاققا ءبىر اڭگىمە، ورىسقا ەكىنشى اڭگىمە ايتادى. بۇل – ۇزىلدى-كەسىلدى قاتە ناسيحات. ماسەلەن مەن وسى كۇنگە دەيىن انگەلا مەركەلدىڭ نەمەسە ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ ورىسقا ءبىر اڭگىمە ايتىپ، باشقۇرتقا ەكىنشى اڭگىمە ايتىپ وتىرعانىن كەزدەستىرگەن جوقپىن.
نەمەسە مەركەلءدىڭ، كامەروننىڭ، دەن ءسياوپيننىڭ اينالايىن قىتايلارىم، توقتاي تۇرىڭدارشى مەن مىنا قازاقتارمەن ءبىر اڭگىمەنى شەشىپ الايىن دەگەنىن نەمەسە كامەروننىڭ ءبىز ۇلى اعىلشىندارمىز، قالعاندارى بىلاي بولسىن دەگەن اڭگىمەسىن ەستىگەن جوقپىن.
ۇلتتىڭ دا، مەملەكەتتىڭ دە اڭگىمەسى ءبىر بولۋى كەرەك. ياعني، قازاقستاندا قازاقستاندىق ۇلت دەگەن جوق، بولۋى مۇمكىن ەمەس. قازاقستاندا ءبىر عانا ۇلت بار، ول قازاق ۇلتى. قازاق مەملەكەتى.
ياعني بۇل جەردىڭ يەسى، كيەسى، تاعدىرى، تاريحى، ءداستۇرى، ءتىلى-دىنى بۇل – قازاق. قازاق بولعان سوڭ قالعاندارىن وسىعان ساي ۇيلەستىرۋ كەرەك، ونىڭ ءتاسىلى كوپ. ال ماسەلەنى و باستا جاڭاعىداي قويىرتپاقتاتقاننان كەيىن، باسقا ۇلىس ازاماتتارىنىڭ قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە، قازاق ءتىلىن قۇرمەتتەۋگە دەگەن شىن نيەتىن ءوز قولىمىزبەن ءوزىمىز ءولتىرىپ جاتىرمىز. بۇگىنگى كۇنى قوعامدى ەكىگە ءبولىپ جاتقان ۇلتشىلدار ەمەس، بيلىكتىڭ ءوزى.
كەشە عانا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن تويلادىق، بۇل توي ءالى دە جالعاسادى دەپ وتىرمىز. شىنىمدى ايتسام، ەلىمىزدىڭ وسىناۋ ۇلىق مەركەسىنە شىن كوڭىلمەن قۋانعان ورىستى، ۋكرايندى، نەمىستى كورمەدىم.
مەملەكەتتىك دارەجەدە وتكىزىپ جاتقان سوڭ، ەڭ بولماعاندا قاسىمىزدا وتىرىپ، «قۇتتى بولسىن، بۇل ەلدىڭ بايىرعى تۇرعىنى بولماساق تا، وسى ەلدە تۇرىپ جاتقاندىقتان، ول – ءبىزدىڭ دە مەيرامىمىز»، – دەگەن ءبىر دە ءبىر وزگە ۇلت وكىلىن كورگەن جوقپىن. مۇنىڭ ءوزى كوپ نارسەنى اڭعارتادى. ءبىز ءوزىءمىزءدىڭ مەملەكەتتىك ەتنوسارالىق ساياساتىمىزبەن وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ مەملەكەت الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن، پارىزىن ءاتۇستى ەتىپ، جويىپ جاتقان سياقتىمىز.
ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى
قازاق ادەبيەتى، 18 قىركۇيەك 2015 جىل
