مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى پرەزيدەنتتىك جاستار كادرلىق رەزەرۆىنە كەزەكتى ىرىكتەۋ بيىل كۇزدە وتكىزىلەتىنىن حابارلادى. جالپى، پرەزيدەنتتىك كادرلىق رەزەرۆكە ىرىكتەۋ ەڭ العاش رەت 2019 جىلى وتكەن بولاتىن. مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگىنىڭ باسشىسى دارحان جازىقبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ، ەنەرگەتيكا، ءبىلىم بەرۋ سەكىلدى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار سالالاردا رەزەرۆشىلەر سانى از. سوندىقتان ۆەدومستۆو رەزەرۆتىڭ سالالىق توپتارىن قايتا قاراۋدى جوسپارلاپ وتىر. سونىمەن قاتار، وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسانىندا رەزەرۆتەن شىعۋ ءتارتىبىن بەكىتەتىن جارلىق قابىلدانعان. اگەنتتىك باسشىسى بۇكىل رەسپۋبليكا بويىنشا وڭىرلىك جاستار كادرلىق رەزەرۆتەرىن قۇرۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن، ال بۇل ءوز كەزەگىندە وڭىرلەردىڭ جاستارى ءۇشىن الەۋمەتتىك باسپالداققا اينالاتىنىن اتاپ ءوتتى.
ەندى كادر رەزەرۆىنە ىرىكتەۋ قالاي جۇرگىزىلەتىنىنە توقتالساق. پرەزيدەنتتىك جاستار كادرلىق رەزەرۆىنە ىرىكتەۋ 2019 جانە 2021 جىلدارى جۇرگىزىلدى. بيىل ىرىكتەۋ اشىق ءارى ءادىل بولۋى ءۇشىن كەزەڭدەردىڭ باسىم بولىگى ونلاين فورماتتا ارنايى قۇرىلعان ەلەكتروندىق پلاتفورمادا وتەدى.
ماسەلەن، 2019 جىلى ىرىكتەۋدە كەزەڭدەر اراسىندا:
- قۇجاتتاردى قابىلداۋ؛
- قابىلەتتەردى سىناۋ؛
- تەستىلەۋدى تەكسەرۋ؛
- ەسسە جازۋ؛
- جوبالاردى تانىستىرۋ بولدى.
ال ساراپتامالىق كوميسسيادا قۇزىرەتتەردى باعالاۋ جانە اڭگىمەلەسۋ ۇمىتكەرلەردىڭ تىكەلەي قاتىسۋىمەن جۇرگىزىلگەن.
اگەنتتىكتىڭ بەرگەن مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، 2021 جىلى ىرىكتەۋ كەزەڭدەرىنە ەسسە جازۋدىڭ جانە جوبانى تانىستىرۋدىڭ ورنىنا سيتۋاسيالىق ەسەپتەردى شەشۋ جانە قۇزىرەتتىلىكتى باعالاۋ جۇمىسىنىڭ بولىگى رەتىندە قۇرىلىمدىق مىنەز-قۇلىق سۇحباتى جاڭادان ەنگىزىلگەن. سونداي-اق ۇمىتكەرلەر مەملەكەتتىك ءتىلدى ورتا دەڭگەيدەن تومەن ەمەس بىلەتىندىگىن راستاۋعا ءتيىس بولعان. قۇجاتتاردى قابىلداۋ، قابىلەتتەردى تەستىلەۋدەن ءوتۋ، سيتۋاسيالىق مىندەتتەردى شەشۋ، بارلىعى ەلەكتروندىق پلاتفورمادا جۇرگىزىلسە، ال ساراپتامالىق كوميسسيادا قۇزىرەتتەردى باعالاۋ جانە اڭگىمەلەسۋ وفلاين فورماتتا وتكەن ەكەن.
ۇمىتكەرلەردى ىرىكتەۋگە تەك مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسى عانا ەمەس، باسقا دا مەملەكەتتىك ورگاندار قاتىسقان. قاجەت بولعان جاعدايدا قوعام قايراتكەرلەرى، اكادەميالىق ورتا جانە بيزنەس قوعامداستىق وكىلدەرى تارتىلادى. ءبىراق سوڭعى شەشىمدى ۇلتتىق كوميسسيا قابىلدايدى.
سونىمەن، ىرىكتەۋ كەزىندە قانداي كريتەرييلەر ەسكەرىلەدى؟
بۇل جوبا ءبىرىنشى كەزەكتە جاس جانە تالانتتى قازاقستاندىقتار ءۇشىن الەۋمەتتىك باسپالداق رەتىندە قۇرىلعانىن ەسكەرە وتىرىپ، مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى تالاپتار ءتىزىمىن قاتاڭداتپاۋدى، كوبەيتپەۋدى ويلاستىرىپتى. وسىلايشا، تالاپتاردىڭ ەڭ از تىزبەسى جاسالادى، اتاپ ايتقاندا ۇمىتكەردىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 35 جاستان اسپاعان ازاماتى بولۋى، جوعارى ءبىلىمى جانە بەس جىلدىق جۇمىس ءوتىلى بولۋى ءتيىس.
تاڭداۋ قانشالىقتى قيىن؟ وسى توڭىرەكتەگى قولدا بار مالىمەتتەردى «سويلەتەر» بولساق، 2019 جىلى ىرىكتەۋگە 13 مىڭنان استام ادام قاتىسىپتى. ءبىراق رەزەرۆكە تەك 300 ادام كىرگەن. بۇل ۇمىتكەرلەردىڭ نەبارى 2،2 پايىزى عانا. بۇل ءوز كەزەگىندە جاستار كادرلىق رەزەرۆىنە باسەكەلەستىك وتە جوعارى ءارى قاتال ەكەندىگىن كورسەتسە كەرەك.
2021 جىلعى ىرىكتەۋ قورىتىندىسى بويىنشا وتىنىمدەر سانى سەگىز مىڭنان اسقان، ونىڭ 50ء-ى عانا، ياعني 0،6 پايىزى ءوز ماقساتىنا جەتتى.
قانشا رەزەرۆشى مەملەكەتتىك ورگانداردا لاۋازىمعا يە بولدى دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەر بولساق، الدىڭعى ەكى ىرىكتەۋدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا رەزەرۆكە 350 ادام قابىلدانعان. ونىڭ ىشىندە 258 رەزەرۆشى لاۋازىمدارعا يە بولدى. اتاپ ايتار بولساق، ورتالىق مەملەكەتتىك ورگانداردا 129 رەزەرۆشى، وڭىرلەردە – 39، ۇلتتىق كومپانيالاردا – 49، جەكە جانە وزگە دە ۇيىمداردا – 41 رەزەرۆشى بار. وسىلايشا، مەملەكەتتىك ورگانداردا 168 رەزەرۆشى جۇمىس ىستەيدى. ونىڭ ىشىندە زاڭگەرلەر، ەكونوميستەر، IT، مۇناي جانە گاز سالاسىنىڭ وكىلدەرى باسىم.
سونىمەن قاتار، رەزەرۆ مۇشەلەرى جاۋاپتى مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى اتقارادى. ماسەلەن، ساياسي لاۋازىمداردى 23 رەزەرۆشى، «ا» كورپۋسىنىڭ لاۋازىمىن – 10 ادام، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى رەتىندە – ءبىر، وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى لاۋازىمىن – ءبىر ادام اتقارادى.
قانداي جاعدايدا رەزەرۆشىلەر تىزىمنەن شىعادى؟
لاۋازىمدى اۋىستىرۋ رەزەرۆتەن شىعارۋ ءۇشىن نەگىز بولىپ تابىلمايدى. رەزەرۆشىلەر سول تىزىمدە قالىپ، باسقا لاۋازىمدارعا تاعايىندالۋعا جانە قايتا تاعايىندالۋعا قۇقىلى. جالپى، 2019 جىلى رەزەرۆشى بولۋ مەرزىمى – بەس جىل، ال 2021 جىلدان باستاپ رەزەرۆشى بولعاندار ءۇشىن ءۇش جىل مەرزىم بەكىتىلگەن. وسىلايشا، 2024 جىلعا دەيىن رەزەرۆشىلەر رەزەرۆ شەڭبەرىندە لاۋازىمدارعا تاعايىندالۋعا قۇقىلى. بۇل رەتتە رەزەرۆكە قابىلداۋ لاۋازىمعا مىندەتتى تاعايىنداۋدىڭ شارتى بولىپ تابىلمايدى. بارلىق تاعايىنداۋلار مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قولدانىستاعى قاجەتتىلىكتەرى شەڭبەرىندە جۇرگىزىلەدى.
ال رەزەرۆتەن شىعارۋعا ىقپال ەتەتىن نارسەلەردىڭ قاتارىندا:
- ءوز ەركىمەن؛
- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىنان ايرىلۋ، شەت مەملەكەت ازاماتتىعىنىڭ بولۋى؛
- مەملەكەتتىك قىزمەتكە كىر كەلتىرەتىن تارتىپتىك تەرىس قىلىق؛
- ونىڭ قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋ نەگىزىندە لاۋازىمىن تومەندەتۋ نەمەسە جۇمىستان شىعارۋ؛
- قوعامدىق ءتارتىپ پەن ادامگەرشىلىككە قول سۇعاتىن قۇقىق بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن اكىمشىلىك جاۋاپتىلىققا تارتۋ؛
- اكىمشىلىك سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىق جاساۋ؛
- قىلمىس نەمەسە قىلمىستىق تەرىس قىلىق جاساۋ؛
- سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى شەكتەۋلەردى قابىلداۋدان باس تارتۋ؛
- سوتتىڭ ارەكەتكە قابىلەتسىز نەمەسە ارەكەت قابىلەتى شەكتەۋلى دەپ تانۋى،
- ق ر زاڭدارىنا سايكەس تەرىس سەبەپتەرمەن جۇمىستان شىعارۋ بار.
مىنە، وسىلايشا باياعى قاساڭ قاعيدا – «تىرەۋى بارلار عانا مەملەكەتتىك قىزمەتكە تۇرادى» دەگەن تۇسىنىك بىرتىندەپ ەسكىرىپ، ارتتا قالىپ كەلەدى. پرەزيدەنت ءوزىنىڭ «حالىق بىرلىگى جانە جۇيەلى رەفورمالار – ەل وركەندەۋىنىڭ بەرىك نەگىزى» اتالعان جولداۋىندا دا «ۋاقىت وتكىزىپ بوسقا وتىراتىندار مەن تاپسىرما ورىنداۋدان جالتاراتىندار قىزمەتىن بوساتۋى كەرەك. ءبىز ءقازىر دامۋدىڭ شەشۋشى كەزەڭىنە قادام باستىق. مەملەكەتتىك اپپارات ءبىرتۇتاس مەحانيزمدەي جۇمىلىپ، جۇمىس ىستەۋگە مىندەتتى» دەگەن ەدى. ال ول مىندەتتەردى جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن مۇنداي باستامالاردىڭ، باعدارلامالاردىڭ
ماڭىزى اسا زور.
