قىتايلىقتار ەڭ كوپ قولداناتىن WeChat الەۋمەتتىك جەلىسىندە ماقالانى ىقشامداپ، ەڭ "وتكىر" تۇستارىن اۋدارىپ باستىق. ماقالا اتالمىش جەلىدەگى "تيان تاي شان" توبىندا جاريالانىپتى. اۆتورى كورسەتىلمەگەن. جوعارىداعى ساۋالدارعا جاۋاپ ىزدەپتى. نە دەگىسى كەلدى، نە ويلايدى، نەنى اڭسايدى؟.. جۇڭگو بيلىگى ادەتتە مۇنداي جازبالارعا قىراعى قاراپ، "قىرپىپ" وتىراتىن ەدى، بۇل ماقالانىڭ كەڭىنەن تالقىلانۋىنا نەگە كوزجۇما قاراپ وتىر؟ بىرگە تالقىلايىق.
ءبىراز بۇرىن بۇۇ جينالىسى اياسىندا تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى باسشىلارىنىڭ بەيرەسمي كەزدەسۋى ءوتتى. ءبىر قاراعاندا بەلگىسىز ۇيىمنىڭ بەيمالىم كەزدەسۋى سەكىلدى كورىنگەنىمەن، بۇل ءبىز ءۇشىن ويلانارلىق دۇنيە...
نەگىزىندە، مۇنداي كەڭەس بار ەكەنىن كوبىمىز بىلە بەرمەيمىز.
بۇل ۇيىم تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردى – تۇركيانى، ازەربايجاندى، قازاقستاندى، قىرعىزستاندى، وزبەكستاندى جانە تۇركىمەنستاندى ءبىر تۋدىڭ استىنا بىرىكتىرگەن ۇيىم. كوشباسشىسى – تۇركيا. ودان كەيىنگى ورىندا – قازاقستان. ءبىرى باتىس، ءبىرى شىعىس بولىپ بيلەپ-توستەپ وتىر.
تۇركيانىڭ قانداي، نەندەي ەل ەكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. "شىڭجاڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ" ارتقى تىرەۋشىسى، پانتۇركيزم جالاۋگەرى. ارمانى – الداعى ۋاقىتتا تۇتاس تۇركىتىلدەس ەلدەردى بىرىكتىرمەكشى. بۇل بىرىگۋگە قىتايدىڭ شىڭجاڭ اۋماعىن قوسپاقشى بۇل ەل.
تۇركيا جالعىز ەمەس.
قازاقستانعا دا سەلقوس قاراماۋىمىز كەرەك. بۇل ەلمەن كورشىمىز. ءبىراق، ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن بۇل ەلدى جەتكىلىكتى دەڭگەيدە بىلمەيمىز.
قازاقستان سوڭعى جىلدارى قىتايمەن تىعىز بايلانىس ورناتتى.
دەگەنمەن، تاريحتا، جۇڭگو پەن قازاق ورتاسىندا قان قارىزىمىز بار (وزدىگىڭىزدەن ءۇش ايماق ۇكىمەتىنىڭ توڭكەرىسىن ينتەرنەتتەن قاراپ الىڭىز)، ەرتە زاماننان بەرگى كەك الىنباي جاتىپ، وعان جاڭا كەك قوسىلۋدا.
(اۆتوردىڭ پايىمىنشا، ءۇش ايماق توڭكەرىسىن جەك كورەتىنى، كەگىمىز كەتتى دەپ بايلام جاسايتىنى بايقالادى. ونىڭ "جاڭا كەك" دەپ اشالاي ءتۇسىندىرۋى ويلانارلىق ماسەلە. رەداكسيادان)
بىلتىر قازاقستاندا كەڭ كولەمدە قىتايعا قارسى نارازىلىق وقيعاسى بولىپ، سول جەردە 10-نان ارتىق جۇڭگو ساۋداگەرى ءولىپ، وننان استام ادام جاراقاتتاندى. ساۋداگەرلەردىڭ دۇكەندەرىن ۇپتەپ-تۇپتەپ كەتتى.
(اۆتور بۇل جەردە بىلتىرعى جەر داۋى كەزىندەگى تولقۋلاردى مەڭزەپ وتىرسا كەرەك. ءبىراق ونشاقتى جۇڭگو ازاماتىنىڭ قايتىس بولىپ، سوققىعا جىعىلعانى، دۇكەندەردىڭ تونالعانى تۋرالى قانداي اقپاراتقا سۇيەنىپ وتىرعانى بەلگىسىز. رەداكسيادان)
قازاقستان قىتايدان قورقادى. بۇرىننان قورقادى.
ءارى كەك ساقتاپ كەلەدى. الايدا ەكونوميكا جاعىنان ول قىتايعا جالىنىشتى، باعىنىشتى. ول قازبا بايلىعىن، ونىڭ ىشىندە ەنەرگيا بايلىعىن قىتايعا عانا ساتا الادى.
قىتايدىڭ "ءبىر بەلدەۋ – ءبىر جول" باعدارلاماسى قازاقستاننىڭ دامۋىنا كومەكتەسەدى. وسى سەبەپتى قازاقستان پرەزيدەنتى نازاربايەۆ بيلىككە كەلگەلى بەرى ۋاقىتتا قىتايمەن جاقىنداسۋدىڭ، ارىپتەسۋدىڭ سان ءتۇرلى امالدارىن ىزدەۋدە.
الايدا نازاربايەۆتىڭ جاسى كەلىپ قالدى. ال مۇراگەرلىك ماسەلەسى باستان اياق شەشىلگەن جوق. بۇل قازاقستاننىڭ ەڭ ۇلكەن جاسىرىن ءقاۋپى.
قازاقستان جاڭادان تاۋەلسىز مەملەكەت اتانعانىمەن، ۇلتى، ءدىنى ، ەكونوميكاسى، ساياسي-قوعامدىق ماسەلەلەرى كۇردەلى. مۇنىڭ ءبارى نازاربايەۆقا تىرەلىپ، بايلانىپ تۇر.
ءبىز ورتا ازياداعى احۋالدى الدىن-الا بولجاۋعا تىرىسامىز. نازاربايەۆ بيلىكتەن كەتكەن كۇنى قازاقستاندا الاساپىران تۋىنداسا، بۇل ەل ەكىنشى يراكقا اينالۋى، ال مۇنىڭ زاربادى شىڭجاڭعا ءتيۋى مۇمكىن.
ورتا ازياداعى تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن جۇڭگو مەن رەسەي باستاپ شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىن قۇرعان. وسى ۇيىم اياسىندا قازاقستان، قىرعىزستان جانە وزبەكستان بار "تەرروريزمگە ، سەپاراتيزم جانە راديكاليزمگە قارسى سوققى بەرۋ تۋرالى شانحاي كونۆەنسياسىنا" قول قويدى.
الايدا بۇل ۇشەۋى سونىمەن قاتار، تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، ولار تۇركيامەن قاس-قاباعىمەن ىمداسۋى مۇمكىن. تۇركيادان قايىر كۇتۋگە استە بولمايدى. ءبارىبىر باۋىرىنا، ءبارىبىر جاقىنىنا تارتادى.
كەيبىر ەلدەر ءۇشىن ۇلتتىق جانە ءدىني كوزقاراس ەرەكشەلىگى مەملەكەتتەن دە جوعارى...
تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسى 2009 جىلدىڭ قازانىندا قۇرىلعان.
ءدال وسى ۇيىم قۇرىلۋدان ءۇش اي بۇرىن شىڭجاڭدا سۇمدىق وقيعالار ورىن الدى.تۇركيا پانتۇركيزممەن ۋلانعان بۇلىكشىلەردى ايىپتاۋدىڭ ورنىنا "قىتايدى جازىقسىز جۇرتتىڭ بەلىنەن باستى" دەپ قارالادى. وسىدان كەيىن-اق تۇركيانىڭ ويى قانداي قاتەرلى ەكەندىگىن اڭعارۋعا بولادى.
تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسى ەكونوميكا، مادەنيەت قاتارلى بارىس-كەلىستى دامىتۋ ماقساتىندا قۇرىلعانمەن، كەيىن كەلە اراب ۇلتتىق ىنتىماقتاستىعى كەڭەسى سياقتى ىقپال ەتۋ اياسىن كەڭەيتۋى مۇمكىن.
اراب ۇلتتىق ىنتىماقتاستىعى كەڭەسى دە العاشىندا ەكونوميكا، مادەنيەت الماستىرۋدى دامىتۋدى ماقسات تۇتقان. كەلە-كەلە ساياسي جانە اسكەري فۋنكسياعا يە بولىپ، ايماقتىق ىستەر ارالاسا الاتىن ماڭىزدى كۇشكە اينالدى.
تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسى دە كۇندەردىڭ كۇنىندە ءوزىنىڭ ىقپال ەتۋ شەڭبەرىنە ساياسي-اسكەري فۋنكسيانى ەنگىزۋى مۇمكىن بە؟ جۇڭگو بۇل ۇيىمنىڭ باسقان ءىزىن اڭدىپ وتىرۋى كەرەك.
قازاقستان تەرريتورياسىنىڭ كوپ بولىگى ازيادا، از بولىگى عانا ەۋروپا بولىگىندە.
تاريحي جانە گەوگرافيالىق سەبەپتەرگە بايلانىستى قازاقستاننىڭ جۇڭگو جانە رەسەيمەن بايلانىسى وتە مىعىم. قازاقستانعا قىزىعاتىندار كوپ. توعىز جولدىڭ تورابىندا جاتىر. سونىڭ ءبىرى – اقش.
اقش-تىڭ ورتا ازياداعى وسى كۇنگە دەيىنگى تىرەگى – وزبەكستان ەدى. ءبىراق، سوڭعى 10 جىلدا بۇل ەكەۋىنىڭ بايلانىسى ناشارلاپ كەتتى. سوڭعى جىلدارى اقش نازارىن قازاقستانعا اۋداردى. شىنى كەرەك، قازاقستان بۇعان قارسى ەمەس.
ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناسى كۇن سايىن نىعايۋدا، ەكى اي بۇرىن بەس جىلدىق اسكەري-ىنتىماقتاستىق جوسپارىنا قول قويىلدى...
اقش دەگەنمەن ورتا ازياعا سۇعاناق تىرناعىن وڭتايلى كىرگىزسە دە، نازاربايەۆتىڭ كوزى ءتىرى بولعاندىقتان، قازاقستانعا ۇزىلدى-كەسىلدى باقىلاۋ جاساي المايدى.
بۇل ارادا اقش ءۇشىن ەڭ ۇتىمدى امال امەريكانى جاقتاۋشىلاردى سۇيەمەلدەپ، شىڭجاڭنىڭ قاسىنا "جارىلعاش زات" ورناتپاقشى. قازاقستان بىزگە قاتەرلى كورشىگە اينالۋى مۇمكىن...
ودان سىرت قازاقستان "ءبىر بەلدەۋ – ءبىر جول" ىشىندەگى "ءبىر بەلدەۋدىڭ" بىردەن ءبىر باسار جولى، ەگەردە بۇل جەردە "ءبىر بەلدەۋگە" توسقاۋىل قويىلسا، قىتايدىڭ بارلىق ستراتەگيالىق جوسپارى سۋعا كەتۋى مۇمكىن!
ال اقش ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشىنەن قىتايعا قارسى تۇلعالاردى تابۋ قيىن ەمەس. ال جۇڭگو ءۇشىن قازاقستاننىڭ بيلىك باسىنا نازاربايەۆتىڭ ساياساتىن جالعاستىراتىن، قىتايعا قىرىن قارامايتىن ادامنىڭ وتىرعانى كەرەك. ۋاقىت وزدىرماي، وسى باعىتتا ىسكە كىرىسۋ كەرەك...
"تيان تاي شان"
