قازۇۋ-دا و.سۇلەيمەنوۆتىڭ 85 جىلدىق مەرەيتويى تويلاندى

Dalanews 20 مام. 2021 10:01 596

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ق ر تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى اياسىندا كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، اقىن ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ 85 جىلدىق مەرەيتويى كەڭ كولەمدە اتاپ ءوتىلدى، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

القالى جيىن اقىن ءبىلىم العان قازۇۋ-دىڭ گەوگرافيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ فاكۋلتەتىندە وقۋ اۋديتورياسىنىڭ اشىلۋىمەن باستالىپ، «و.سۇلەيمەنوۆ – اقىن جانە ازامات» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك ونلاين كونفەرەنسياعا ۇلاستى.

سالتاناتتى شارانى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ اشىپ، جاۋھار جىرلارىمەن الەمگە تانىلعان تۇلعانىڭ ءومىر جولىنىڭ قازۇۋ-مەن تىعىز بايلانىستى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ولجاس سۇلەيمەنوۆ، ەڭ الدىمەن، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 1959 جىلعى تۇلەگى ءارى قۇرمەتتى پروفەسسورى ەكەندىگىن ايتا وتىرىپ، رەكتور اقىننىڭ تاۋەلسىزدىكتىڭ بەكي تۇسۋىنە قوسقان زور ۇلەسىنە توقتالدى.

وقۋ ورنىنىڭ باسشىسى ءوز سوزىندە: «ولجاس ومار ۇلىنىڭ «ارعىماق»، «اتامەكەن»، «اينالايىن»، «كرۋگلايا زۆەزدا» جانە باسقا دا تەڭدەسسىز تۋىندىلارى الەم ادەبيەتىنىڭ ۇزدىك مۇرالارى قاتارىنا ەندى» دەي كەلە، سۋرەتكەردىڭ ويشىلدار مەن قاراپايىم جۇرتشىلىقتىڭ بىرنەشە تولقىنىنىڭ رۋحاني قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتكەنىن ايتىپ ءوتتى. ازۋلى اقىننىڭ پوەتيكالىق جانە عىلىمي جاڭالىقتارى وسى كۇنگە دەيىن جالعاسىپ وتىرعانىنا نازار اۋداردى. «1001 ءسوزى» تىنىمسىز ىزدەنىس پەن شىعارماشىلىقتىڭ وزىندىك پوەتيكالىق فورمۋلاسىنا اينالعانىن، ال شۋمەر، ەجەلگى ەگيپەت، ەجەلگى جۇڭگو يەروگليفتەرىن زەرتتەۋ ارقىلى عالىم باتىس زەرتتەۋشىلەرىنىڭ «كونە ءتىل ۇندى-ەۋروپا تىلدەرىنەن باستاۋ الادى» دەگەن قاساڭ تەورياسىنا سوققى بەرگەنىن دە سارالاپ جەتكىزدى.

ق ر كونستيتۋسيالىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، قازۇۋ-دىڭ تۇلەكتەر قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى قايرات ءمامي مەرەيتوي يەسىنە ارنايى بەينەقۇتتىقتاۋ جولداپ، قۋانىشقا ورتاقتاستىعىن ءبىلدىردى.

قايرات ءابدىرازاق ۇلى: «ءبىزدىڭ دانىشپان وتانداستارىمىز – شوقان ءۋاليحانوۆ، اباي قۇنانبايەۆ، مۇحتار اۋەزوۆ قازاق حالقىنىڭ دۇنيەتانىمىن قالىپتاستىرۋدا ۇلكەن ءرول اتقارعانى بەلگىلى. ولجاس ومار ۇلى دا سول ۇلىلاردىڭ ءىزباسارى» دەپ، اقىندى زور ماقتانىشپەن «ءبىزدىڭ ۇلى زامانداسىمىز» دەپ اتادى. فيلوسوفيالىق دۇنيەتانىم يەسىنىڭ ءوز حالقىن، ونىڭ ار-نامىسى مەن قادىر-قاسيەتىن، تاريحى مەن مادەنيەتىن دارىپتەۋ ارقىلى كوزى تىرىسىندە-اق اڭىزعا اينالعانىن اتاپ كورسەتتى.

قازاقتىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتىنە ق ر ۇعا پرەزيدەنتى مۇرات جۇرىنوۆ تا قۇتتىقتاۋ ءسوز ارناپ، ىزگى لەبىزىن جەتكىزدى.

«الەمنىڭ بارلىق ازاماتى ولجاس ومارۇلىن «ءبىزدىڭ ولجاس» دەپ اتاي الادى. يۋريي گاگارين عارىشقا ۇشقاندا بارشا جەر تۇرعىندارىنىڭ اتىنان ءبىزدىڭ ولجاس سويلەپ، اتاقتى ولەڭىن جولدادى» دەي كەلە، عالىم قايراتكەردىڭ ءوز حالقىن، ءوز ۇلتى مەن قالاسىن الەمگە پاش ەتكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. الەمگە ايگىلى قازاق ۇلىن ماقتان ەتەتىنىن ءبىلدىرىپ، ولجاس سۇلەيمەنوۆكە ق ر ۇعا اتىنان «ۇلكەن التىن مەدال» ۇسىنىلعانىن جەتكىزدى.

سونىمەن قاتار دارا تۇلعانى ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى ايدا بالايەۆا، ءازىربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى راشيد مامەدوۆ، قازاقستاننىڭ قوعامدىق-ساياسي قايراتكەرى، بەلگىلى جازۋشى، باسپاگەر روللان سەيسەنبايەۆ، قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى تىلەكتەس ەسپولوۆ، قازۇۋ-دىڭ «ارابيستيكا» ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، پروفەسسور ءابساتتار دەربىسالى، ق ر جازۋشىلار وداعىنىڭ ءتوراعاسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ۇلىقبەك ەسداۋلەت سىندى وتاندىق جانە شەتەلدىك عالىمدار، جازۋشىلار، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى قۇتتىقتاپ، اقىندىق ەرەكشەلىگى، قايراتكەرلىك قىرى، قوعامداعى ورنى مەن شىعارماشىلىعى حاقىندا وي ءوربىتتى.

جيىن بارىسىندا و.سۇلەيمەنوۆكە ارنالعان «الەمدىك رۋحانيات قايراتكەرى» اتتى بەينەروليك كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنىلدى. ۋنيۆەرسيتەت مۇراجايىنا ءوزى تۇتىنعان زاتتار قويىلىپ، «قۇرلىقتار قۇرمەتتەگەن قالامگەر»  اتتى جەكە ەكسپوزيسياسى مەن كىتاپ كورمەسى اشىلدى. سونداي-اق قازۇۋ جانىنداعى حالىقارالىق اباي ورتالىعىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن و.سۇلەيمەنوۆ «ارعىماق» كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى.

جيىن سوڭىندا اقىن بارشا قۇتتىقتاۋشىلارعا ىستىق ىقىلاس پەن تاماشا تىلەكتەرى ءۇشىن العىس ءبىلدىرىپ، شىعارماشىلىق شابىت تىلەدى.

ولجاس سۇلەيمەنوۆ پوەزياسى ءسوز ءقادىرىن بىلەتىندەر مەن ءسوز زەرگەرلەرىنە، سونىمەن قاتار قاراپايىم وقىرماندارعا دا ورىس ءتىلى ارقىلى قازاق حالقىنىڭ بولمىسىن اشىپ كورسەتۋگە مۇمكىندىك تۋعىزدى. ادامي قۇندىلىقتاردى تۋ ەتكەن ادەبي جانە عىلىمي ەڭبەكتەرى بۇگىنگى كۇن مەن كەلەر ۇرپاقتىڭ رۋحاني التىن قازىناسى بوپ قالا بەرمەك.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار