ءبىلىم ورداسى «زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى» مارتەبەسىنە يە. 2022 جىلعى 25 شىلدەدە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن بەكىتىلدى.
1934 جىلى 15 قاڭتاردا العاش 54 ستۋدەنتپەن اشىلعان ۋنيۆەرسيتەتتە قازىرگى تاڭدا 25 مىڭنان استام ءبىلىم الۋشى بار. 90 جىل بۇرىن فيزيكا-ماتەماتيكا جانە بيولوگيا فاكۋلتەتتەرى جۇمىس ىستەسە، ءقازىر ولاردىڭ سانى 16-عا جەتتى. 1941 جىلعا دەيىن 14 ءبىلىم باعدارلامالارى بەكىتىلسە، 2023-2024 وقۋ جىلىندا ولاردىڭ سانى 550-دەن استى. مۇحتار اۋەزوۆ، قانىش ساتبايەۆ، الكەي مارعۇلان ءدارىس وقىعان اۋديتوريالاردا ق ر ۇعا 11 اكادەميگى، ق ر جوعارى مەكتەبىنىڭ 3 اكادەميگى، ق ر جوعارى مەكتەبى عىلىم اكادەمياسىنىڭ 8 اكادەميگى، 7 ق ر ۇعا كوررەسپوندەنت-مۇشەسى ەڭبەك ەتەدى. سونداي-اق 603 دوكتور، 736 عىلىم كانديداتى، 512 PhD ءوز ۇلەسىن قوسۋدا. جالپى سانى 3354 وقىتۋشى-پروفەسسورلار قۇرامى عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن ورىنداۋدىڭ جوعارى ساپاسى مەن تيىمدىلىگىن جۇزەگە اسىرۋدا.
ۋنيۆەرسيتەت تاريحىندا ءار جىلدارداعى رەكتورلار ي.لۋكيانەس، ت.تاجىبايەۆ، ا.زاكارين، ت.دارقانبايەۆ، ءو.جولداسبەكوۆ، ك.نارىبايەۆ، ت.قوجامقۇلوۆ، ب.جۇماعۇلوۆ جانە باسقا اكادەميك عالىمدار ءوز قولتاڭباسىن قالدىردى. بۇگىنگى تاڭدا وقۋ ورنىن فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشى جانسەيىت قانسەيىت ۇلى تۇيمەبايەۆ باسقارادى.
2023-2024 وقۋ جىلىنا 10 719 تالاپكەر قابىلدانىپ، ءبىلىم الۋشىلار سانى الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا 3000 عا ارتتى. قازۇۋ-دىڭ 32 وقىتۋشىسى «جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ۇزدىك وقىتۋشىسى – 2023» رەسپۋبليكالىق بايقاۋىندا جەڭىمپاز اتاندى.
قازۇۋ باتىس جانە شىعىس ەۋروپا، سولتۇستىك امەريكا، ازيا جانە تىنىق مۇحيتى ايماعىنداعى 650-دەن استام جوعارى وقۋ ورىندارىمەن جانە ۇيىمدارىمەن تىعىز قارىم-قاتىناستا. 80-نەن استام ارىپتەستىك بايلانىس وتكەن جىلى ورناتىلدى. الەمنىڭ 54 ەلىنەن 3928 شەتەلدىك ستۋدەنت ءبىلىم الۋدا.
2022 جىلى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تۇركيا مەن قىرعىزستانعا رەسمي ساپارى اياسىندا ىستامبۇل، بىشكەك قالالارىندا قازۇۋ فيليالدارى اشىلدى. سونداي-اق ۋنيۆەرسيتەت بازاسىندا رەسەيدىڭ ميفي ۇلتتىق يادرولىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيليالى جۇمىس ىستەيدى.
2023 جىلى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ قىتايعا مەملەكەتتىك ساپارى بارىسىندا قازۇۋ بازاسىندا سولتۇستىك-باتىس پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيليالىن اشۋ تۋرالى كەلىسىلدى. 12 قازاندا فيليالدىڭ سالتاناتتى اشىلۋ ءراسىمى ءوتىپ، عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن ارنايى زەرتحانالىق سىنىپتار ىسكە كىرىستى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى مارتەبەسىنە سايكەس، عىلىمدى دامىتۋعا ايرىقشا كوڭىل بولەدى. سوڭعى ءۇش جىلدا ۋنيۆەرسيتەت عىلىمىنان تۇسكەن تابىس ەكى ەسەگە ءوسىپ، 8،5 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى.
قازىرگى ساتتە 290 گرانتتىق قارجىلاندىرۋ جوباسى، ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ باعدارلامالىق-نىسانالى قارجىلاندىرۋ اياسىندا 11 جوبا، «عىلىم قورى» اق ارقىلى 1 كوممەرسيالاندىرۋ جوباسى جانە 47 بىرلەسكەن جوبا جۇزەگە اسۋدا. سونىمەن قاتار، 300-دەن استام حالىقارالىق عىلىمي-تەحنيكالىق باعدارلامالار مەن ىرگەلى جوبالار قولعا الىنعان.
2023 جىلى قازۇۋ عالىمدارى ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ عىلىم كوميتەتىنەن 3،8 ملرد تەڭگەنىڭ مەگاگرانتىن ۇتىپ الدى. ءۇش جىلعا جوسپارلانعان جوبادا باتىس قازاقستان ءوڭىرىنىڭ تابيعي قورلارىن ءتيىمدى پايدالانۋ، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر الەمىن ساقتاۋ، ەكولوگيالىق داعدارىستاردىڭ الدىن الۋ ماسەلەلەرى تالدانادى.
ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسورى، بيولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى مەرۋەرت قۇرمانبايەۆا ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت كوپجىلدىق بيدايدى شىعارۋ ءادىسىن ويلاپ تاپتى. كوپجىلدىق بيدايدى ءبىر رەت قانا ەگىپ، 5-6 جىل قاتارىنان ءونىم الۋعا بولادى. قازىرگى ساتتە عىلىمي جوباعا پاتەنت الىنىپ، نارىققا شىعارۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
بيوفيزيكا، بيومەديسينا جانە نەيروعىلىم كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ءالميرا قۇستىبايەۆانىڭ ۇسىنىسىمەن مي ينستيتۋتى قۇرىلدى. مي قاتپارلارى مەن ادام ساناسىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن تانۋعا تالپىنىس ەلىمىزدە بۇرىن-سوڭدى بولعان ەمەس. مي ينستيتۋتى اينالىساتىن عىلىمي زەرتتەۋلەر ەستە ساقتاۋ پروسەستەرىن جەڭىلدەتۋگە، مىنەز-قۇلىق اۋىتقۋشىلىعىن تۇزەتۋگە، قارتايۋ كەزىندە زەيىننىڭ ناشارلاۋىنىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەدى.
وقۋ ورنىنىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي قازۇۋ-دا ورتالىق ازياداعى العاشقى يندۋستريا 4.0 مودەلدىك فابريكاسىن قۇرۋ جوسپارلانۋدا.
قازۇۋ Tech Garden «يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار پاركى» دەربەس كلاستەرلىك قورىمەن بىرلەسىپ ونەركاسىپتىك روبوتوتەحنيكا جانە روبوتتاندىرۋ سالاسىنداعى جاڭا ستارتاپتارعا قولداۋ كورسەتەدى.
بۇدان بولەك، قحر ۇكىمەتىمەن كەلىسىلگەن Silicon Valley مودەلى بويىنشا IT-تەحنوپارك قۇرۋ جونىندەگى بىرلەسكەن جوبا قولعا الىنۋدا. سەكۋندىنا 110 تريلليون وپەراسيانى (110 تفل) جۇزەگە اسىراتىن سۋپەركومپيۋتەر ورناتىلىپ، دەرەكتەردى وڭدەۋدىڭ ءبىرىڭعاي ورتالىعى قۇرىلادى.
ال حيميا جانە حيميالىق تەحنولوگيا فاكۋلتەتى گالۆانيكالىق قاپتامالاردىڭ Chemical Coatings Innovations (سhemCoIn) عىلىمي-وندىرىستىك ورتالىعىن اشتى. ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى عىلىم قورىنىڭ قارجىلىق قولداۋىمەن ۇيىمداستىرىلعان ورتالىقتا مەتالداردى وڭدەۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسى ۇسىنىلادى.
قازىرگى قازۇۋ قالاشىعىنىڭ بوي كوتەرىپ، قالىپتاسۋىنا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى دىنمۇحامەد قونايەۆ ايرىقشا ۇلەس قوستى. 1971 جىلدىڭ ساۋىرىندە مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتىڭ باس عيماراتى قالانىپ، قازمۋ كەشەنى قۇرىلىسىنىڭ ءى كەزەگى باستالدى.
2024-2027 جىلدار ارالىعىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ قولداۋىمەن قازۇۋ قۇرىلىسىنىڭ ءىى كەزەڭى سالىنادى. ءارقايسىسى 1060 ورىندىق، جالپى 3180 ورىنعا ارنالعان زاماناۋي ءۇش جاتاقحانا قۇرىلىسى جۇرۋدە. بۇدان بولەك، وقۋ كورپۋستارى، سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ ورتالىعى، قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان تۇرعىن ءۇي، يننوۆاسيالىق ورتالىق، عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى، تەحنوپارك جوسپارلانعان.
