قازاقستان ءۇشىن اقش-پەن جاقىن قارىم-قاتىناس ورناتۋ  رەسەي مەن  قىتايدىڭ ەلگە اسەر ەتۋ ىقپالىن ازايتۋدىڭ ماڭىزدى بولىگى. بۇلاي دەپ وتىرعانىمىز، الپاۋىت كورشى ەكى ەل دە قازاقستان بيلىگى ءۇشىن قاۋىپتەنەتىندەي ارەكەتتەردى ءالسىن-السىن كورسەتەتىنى جاسىرىن ەمەس. 

رەسەيدىڭ باتىستاعى باستى وداقتاسى – بەلورۋس ەلى بولا، شىعىستا – جۇڭگو، ال وڭتۇستىكتە بۇل، ارينە  قازاقستان. وسى ەلدەردىڭ ىشىندە رەسەيمەن شەكتەسەتىن قۇرلىقتاعى ەڭ ۇزىن شەكارا، ياعني جەتى مىڭ كيلومەترگە جۋىق قاشىقتىق قازاقستانعا تيەسىلى.

بۇعان قوسا، ول ماسكەۋدىڭ بارلىق ينتەگراسيالىق جوبالارىنا، اتاپ ايتقاندا تمد، شىۇ، ەەو، ۇقك جانە تاعى باسقالارىنا قاتىسادى. ۆلاديمير پۋتين پرەزيدەنت بولعان مەرزىمدە بارىنەن دە قازاقستاندا جيىرەك، ياعني 28 رەت (ەكىنشى ورىندا – بەلورۋس ەلى، 24 رەت) بولاتىن. ءتىپتى دميتريي مەدۆەديەۆتىڭ پرەزيدەنت لاۋازىمىنا كەلگەندەگى العاشقى شەتەلدىك ساپارى دا وسى قازاقستاننان باستالعان.

سونىمەن قوسا قازاقستان – قىتايدىڭ ورتالىق ازياداعى باستى سەرىكتەسى ءارى پەكيننىڭ اۋقىمدى باستامالارىنىڭ ايماقتاعى ماڭىزدى قاتىسۋشىسى. ءقحر-نىڭ ءتوراعاسى سي سزينپين «بەلدەۋ جانە جول» باستاماسىنىڭ قۇرلىقتاعى بولىگىن   ىسكە قوساتىنىن العاش رەت قازاقستاندا جاريالاعان بولاتىن.

ەۋرازياداعى ەكى الىپ دەرجاۆانىڭ قاق ورتاسىندا ورنالاسقان قازاقستان بۇعان قوسا، اقش-تىڭ ورتالىق ازياداعى باستى سەرىكتەسى ءرولىن دە اتقارىپ كەلەدى. جالپى العاندا بۇل ەل تەڭدەسسىز ديپلوماتيالىق بالانستى ۇستانادى دەۋگە ابدەن بولادى. سەبەبى ءبىر مەزەتتە رەسەيمەن، قىتايمەن جانە اقش-پەن دە تۇراقتى تۇردە جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتىپ، ساقتاپ كەلەدى. الايدا الەمدىك دەرجاۆالار اراسىنداعى تەكەتىرەس تەرەڭدەي تۇسكەن سايىن قازاقستان ءۇشىن ءبىر ەلمەن بىرىگە ەكىنشىسىنە قارسى شىعۋعا قوسىلماي، گەوپوليتيكالىق تەپە-تەڭدىكتى ساقتاپ تۇرۋ قيىنداي تۇسۋدە.

 

ەكونوميكالىق مۇددەلەر

قازىرگى تاڭدا اقش پەن ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ قارىم-قاتىناسى جاقسى كەزەڭدى وتكەرىپ جاتقان جوق. ورتالىق ازيا ەلدەرى ءۇشىن امەريكا رەسەي مەن قىتايعا قاراما-قارسى كۇش رەتىندە سيپاتىن جوعالتتى، وعان قوسا ۆاشينگتوننىڭ دا بۇل ايماققا قىزىعۋشىلىعى تومەندەدى.

امەريكانىڭ بۇل ايماقتىڭ ساياسي دامۋىنا ىقپال ەتۋگە دەگەن تالپىنىسى دا تىعىرىققا تىرەلدى، ەكونوميكالىق تۇرعىدان دا ول تارتىمدىلىعىن جوعالتتى. ال اۋعانستاننان كەتكەسىن اسكەري بايلانىس تا السىرەدى.

دەگەنمەن قازاقستان وسى ايماقتاعى بۇل تەندەنسيانى ۇستانبايدى. سەبەبى ونىڭ اقش-پەن قارىم-قاتىناسىندا اۋعانستان دا، دەموكراتيانى قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرى دە باستى تاقىرىپ بولعان ەمەس. ءبىراق ەكونوميكالىق بايلانىس كوكەيكەستىلىگىن جوعالتقان ەمەس.

كەيبىر باعالاۋعا سۇيەنسەك، قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك بيۋدجەتىنىڭ 44%-ىن قالىپتاستىراتىن  مۇناي-گاز سالاسىندا امەريكالىق كومپانيالار تابىسى بويىنشا كوشباسشى ورىندا.

 2019 جىلى قازاقستاندا وندىرىلگەن مۇنايدىڭ 30%-عا جۋىعى امەريكا ۇلەسىندە بولدى. سالىستىرمالى تۇردە قاراساق، قىتايدىڭ CNPC، Sinopec جانە CITIC كومپانيالارىنىڭ ۇلەسى 17% بولسا، رەسەيلىك «لۋكويل» كومپانياسىنىكى – 3%.

Chevron مەن  ExxonMobil ەكەۋى بىرىگە قازاقستانداعى ءىرى مۇناي ءوندىرۋشى «تەڭىزشيەۆرويل» كاسىپورنى اكسيالارىنىڭ 75%-ىن يەلىك ەتەدى. سونىمەن قوسا ءار كومپانيانىڭ باسقا  شاعىن جوبالاردا دا بۇدان ازىراق ۇلەسى بار.  Chevron 2020 جىلى كومپانيا قولىنداعى مۇنايدىڭ الەمدىك بارلىق قورلارىنىڭ 20%-ى قازاقستاندا بولعانىن مالىمدەدى.

Fluor، Schlumberger جانە Baker Hughes اتتى امەريكالىق كومپانيالار ەلگە بارلىق دەرلىك مۇناي ءوندىرۋ قىزمەتىن كورسەتسە، باسقالارى قازاقستانعا مۇناي وندىرۋگە ارنالعان قۇرىلعىلاردى جەتكىزەدى. بۇل تەحنيكا ەلگە كەلەتىن بارلىق امەريكالىق يمپورتتىڭ ۇشتەن ءبىرىن قۇرايتىنىن ايتا كەتكەن ءجون.

مۇناي-گاز سالاسىنان بولەك قازاقستاندا General Electric، Citibank، Uber، Starbucks، McDonalds سياقتى جۇزدەگەن كومپانيا جۇمىس ىستەيدى. سوندىقتان ەلگە سالىنعان امەريكالىق ينۆەستيسيانىڭ جالپى كولەمى 2021 جىلدىڭ باسىندا  40 ملرد $-عا جۋىقتاپ قالدى.

ارينە، قازاقستان مەن اقش اراسىنداعى  تاۋار اينالىمىن (2020 جىلى 2 ملرد $-عا جۋىق) قازاقستان مەن جۇڭگو (21،4 ملرد $) نەمەسە قازاقستان مەن رەسەي (19 ملرد $) اينالىمىمەن سالىستىرۋعا كەلمەيتىنى ءسوزسىز. دەسە دە بۇل كورسەتكىش ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ بارلىعىنىڭ تاۋار اينالىمىن قوسىپ، ەسەپتەگەننىڭ وزىندە (شامامەن 0،6 ملرد $) ولارعا قاراعاندا  ءۇش ەسە جوعارى.

 

كوكۋس جانە سوروس

قالاي الساق تا، ءتىپتى وسىنداي ەكونوميكالىق سەرىكتەستىكتىڭ ءوزى قازاقستاندى اقش ءۇشىن تەڭدەسسىز ەتپەيتىنى انىق. سەبەبى ول امەريكانىڭ 70 ءىرى ساۋدا سەرىكتەسى تىزىمىنە دە كىرمەيدى. ءبىراق وسىنىڭ ءوزى ەكى ەل اراسىندا باسقا سالالار بويىنشا تەرەڭ بايلانىس ورناتۋ ءۇشىن ابدەن جەتكىلىكتى.

ۆاشينگتون ءاۋ باستا قازاقستاندى ورتالىق ازياداعى باسىمدىعى بار سەرىكتەس رەتىندە قاراستىرعان. قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاسىن  اقش ەلدىڭ سول كەزدەگى استاناسى الماتىدا ەلشىلىگىن اشقان العاشقى مەملەكەت بولسا، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ  ورتالىق ازيا ەلدەرى ىشىنەن امەريكاعا كەلگەن تۇڭعىش پرەزيدەنت بولدى.

2012 جىلدان باستاپ ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك جونىندە كوميسسيا اياسىندا سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىنىڭ سامميتتەرى وتۋدە (وزبەكستان بەس جىلدان كەيىن، ياعني شاۆكات ميرزيويەۆ رەفورمالارىنان كەيىن، تەك 2021 جىلى عانا ۆاشينگتوننان وسىنداي كوميسسيا قۇرۋ جونىندە ۋادەگە قول جەتكىزدى). سونىمەن بىرگە قازاقستاننىڭ اقش-پەن بىرگە ەنەرگەتيكالىق جانە عىلىمي-تەحنيكالىق سەرىكتەستىك جونىندە مينيسترلىك كوميسسيالارى بار.

بيزنەس جانە قوعام دەڭگەيىندەگى بايلانىستار دا جاقسى جولعا قويىلعان: اقش كونگرەسىندە قازاقستاننىڭ كوكۋسى جۇمىس ىستەيدى، ال قازاقستاندىقتار ورتا ازيا ەلدەرى ىشىندە امەريكالىق ۆيزانى جيىرەك الادى، مۇندا ۆيزا بەرۋدەن باس تارتۋ كورسەتكىشى وتە تومەن. 

اسكەري سالادا دا سەرىكتەستىك جاقسى دەڭگەيدە. 2003 جىلدان باستاپ قازاقستان ناتو-مەن بىرلەسە «دالا قىرانى» اسكەري جاتتىعۋلارىن وتكىزىپ تۇرادى. 2004 جىلدان 2019 جىلعا دەيىن اقش قازاقستانعا جالپى العاندا  43 ملن $-عا قارۋ-جاراق جەتكىزدى. ال بۇل وسى ايماقتاعى باسقا ەلدەردىڭ بارلىعىن قوسىپ ەسەپتەگەننىڭ وزىندە ولاردان الدەقايدا كوپ.

قازاقستان مەن اقش قارىم-قاتىناسىنىڭ تەرەڭدەي تۇسۋىنە قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك يدەولوگياسىندا رەسەيگە نەمەسە بۇرىنعى كسرو قۇرامىندا بولعان وزگە ەلدەرگە ءتان باتىسقا قارسى نارراتيۆ جوق.

قازاقستاندا  سوروس قورىنىڭ «اشىق قوعام» ۇيىمى سياقتى ۇكىمەتتىك ەمەس باتىس ۇيىمدارى جۇمىس ىستەيدى. ال بۇل ۇيىمداردىڭ جۇمىسى  رەسەيدە قۇپتالمايدى.

قازاقستاننىڭ بۇرىنعى قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان كالەتايەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستانداعى  كەۇ جىل سايىن 13،6 ملن $ كولەمىندە گرانت الادى، وسى سومانىڭ 70%-ى اقش-تان تۇسەدى.

مىڭداعان جاس قازاقستاندىق اقش-تا «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا ءبىلىم الىپ كەلدى. ال بۇل باعدارلامانىڭ نەگىزىن 1993 جىلى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قالاعان ەدى.

ەگەمەندىككە قارسى باعىتتالعان شابۋىلدار 

قازاقستان ءۇشىن اقش-پەن جاقىن قارىم-قاتىناس ورناتۋ  رەسەي مەن  قىتايدىڭ ەلگە ىقپالىن تۇراقتاندىرۋ ستراتەگياسىنىڭ ماڭىزدى بولىگى. بۇلاي دەپ وتىرعانىمىز، الپاۋىت كورشى ەكى ەل دە قازاقستان بيلىگى ءۇشىن قاۋىپتەنەتىندەي ارەكەتتەردى ءالسىن-السىن كورسەتەتىنى جاسىرىن ەمەس.

ماسەلەن، رەسەي ساياساتكەرلەرى مەن دەپۋتاتتارى قازاقستاننىڭ تەرريتوريالىق ءبىرتۇتاستىعىنا كۇمان تۋدىراتىنىن قوعام الدىندا اشىق ايتادى، ال ءسىم مەن كرەمل بۇل ماسەلە تۋراسىندا پىكىر بىلدىرۋگە اسىقپايدى.  پرەزيدەنت ءپۋتيننىڭ ءوزى رەسەيمەن شەكتەسەتىن جەر تۋراسىندا «ورىس حالقىنىڭ سىيى» رەتىندە تالاي رەت اتاپ وتكەن بولاتىن. ول ءتىپتى 2014 جىلى بيلىككە نۇرسۇلتان نازاربايەۆ كەلمەي تۇرعاندا «قازاقتاردا مەملەكەت بولعان جوق» دەگەن پىكىردى العا تارتقان ەدى.

ماسكەۋ بولسا ءوز الدىنا قازاقستانداعى ارىپتەستەرىن باتىسپەن جاقىنداسقانى ءۇشىن سىنعا الىپ وتىرادى. 

مىسالى، 2018 جىلى مينيستر لاۆروۆ قازاقستاننىڭ امەريكالىق اسكەري ەمەس تاۋارلاردى اۋعانستانعا كاسپيي تەڭىزىنىڭ پورتتارى ارقىلى جىبەرۋگە رۇقسات بەرگەنىنە نارازىلىعىن ءبىلدىردى.

سودان كەيىن ماسكەۋ پەنتاگوننىڭ  ەكى بيولابوراتوريانى قايتا جوندەۋ جۇمىسىن قارجىلاندىرعانىنا نارازى ەكەنىن كورسەتتى. ءتىپتى ۆلاديمير سولوۆيەۆ وسى ەكى لابوراتوريالاردى بومبالاۋدى ۇسىندى. ال سول لابوراتوريانىڭ بىرەۋى ءىرى مەگاپوليس الماتىنىڭ ماڭىندا ورنالاسقان.

بۇعان قوسا قازاقستاننىڭ 2015 جىلى اقش جانە كەيبىر ەۋروپا ەلدەرى ازاماتتارىنا ۋاقىتشا ۆيزا بەرۋىن توقتاتۋ ماسەلەسى دە ۇلكەن سىنعا ۇشىرادى.

ەكىنشى كورشى ەل قىتايمەن دە وسى تەكتەس ماسەلەلەر تۋىنداپ وتىرادى. 2020 جىلى كوكتەمدە قىتايدىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن پابليكتەرى «قازاقستان نەلىكتەن قىتايعا ورالۋعا ۇمتىلادى؟» (哈萨克斯坦”为何渴望回归中国؟) دەگەن ماقالانى بىرىنەن كەيىن ءبىرى جارىسا جاريالاعان ەدى.

مۇندا قازاقستان تەرريتورياسى تاريحي تۇرعىدا قىتايعا تيەسىلى دەپ ءمالىم ەتىلەدى. قحر-داعى قاتاڭ سەنزۋراعا قاراماستان بۇل ماقالا بارشا جۇرتقا قولجەتىمدى بولدى. ماسەلە قازاقستان ءسىم جۇڭگو ەلشىسىن وزىنە شاقىرعاسىن عانا شەشىلدى. ماقالانىڭ قايتا باسىلعان نۇسقالارىن ءقازىر دە باسقا سايتتاردان تابۋعا بولادى.

قازاقستاننىڭ مۇنداي اراڭداتۋشىلىققا قاتىستى رەاكسياسىن بىرنەشە بولىككە جىكتەي الامىز. بىرىنشىدەن، مەملەكەت بيلىگى ءوز نارازىلىعىن بىلدىرسە دە، ديپلوماتيالىق پروتوكول شەڭبەرىنەن شىقپايدى.

جىل باسىندا رەسەيدىڭ بىرنەشە دەپۋتاتى «قازاقستان تەرريتورياسى – رەسەي مەن كەڭەس وداعىنىڭ ۇلكەن سىيى» دەپ مالىمدەگەندە، قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى الەكساندر كوماروۆقا قارسىلىق نوتاسىن جىبەردى. ال پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە ماقالاسىن جاريالادى.

ماقالادا بىلاي دەلىنگەن: «اتا-بابامىزدان بىزگە امانات بولىپ قالعان قاسيەتتى جەرىمىز – باستى بايلىعىمىز. ونى بىزگە «ەشكىم» سىيعا تارتقان جوق. وتانىمىزدىڭ تاريحى 1991 جىلى ەمەس، 1936 جىلى باستالدى».

ەكىنشىدەن، قازاقستان (اسىرەسە، 2014 جىلعى ۋكرايناداعى وقيعالاردان كەيىن) ەل ىشىندە سەپەراتيزم كورىنىسىمەن قارقىندى كۇرەس جۇرگىزە باستادى. الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى رەسەي مۇددەسىن جاقتاعان قاۋىمداستىقتار بۇعاتتالا باستادى، ال قىرىمنىڭ تاعدىرىن قايتالاماقشى بولعاندار پسيحيكالىق اۋرۋحاناعا جىبەرىلدى نەمەسە تۇرمەگە جابىلدى.

ۇشىنشىدەن، قازاقستان ەلدەگى رەسەيدىڭ مادەني ىقپالىن بەلسەندى تۇردە شەكتەۋگە تىرىسۋدا. مۇندا ءتىل ساياساتى ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنى بەلگىلى. سوڭعى جىلدارى قازاق ءتىلىنىڭ بەدەلى ارتىپ كەلەدى،  مەمەلەكەتتىك ءتىلدى بىلمەگەندەردى كوپتەگەن جوعارى وقۋ ورنىنا قابىلدامايدى. 

كيريلل قارپىنەن لاتىن قارپىنە ءوتۋ جۇمىستارى مەن قازاق ورفوگرافياسىنىڭ رەفورماسى جالعاسۋدا، ماسەلەن، 2023 جىلعا قاراي بارلىق مەكتەپتەر وقۋدى  جاڭا الىپبيمەن باستاماقشى. سونداي-اق بيلىك رەسەيلىك تەلەارنالاردىڭ تاراتىلۋىنا شەكتەۋ قويۋدا.

رەاكسيانىڭ ءتورتىنشى باعىتى – رەسەيمەن، قىتايمەن جانە اقش-پەن دە دوستىق قارىم-قاتىناستى ساقتاۋ، ال بۇل ءوز كەزەگىندە قازاقستان تاراپىنان كورسەتىلگەن بەيىلدىك ءۇشىن الىپ دەرجاۆالاردان پرەفەرەنسيا الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

مىسالى، ۆاشينگتون دەموكراتيا جانە ادام قۇقىعىنا قاتىستى ماسەلەلەرگە قاراماستان نۇر-سۇلتانمەن ارى قاراي بايلانىسىن جالعاستىرۋدا.

ماسكەۋ 1991 جىلدان باستاپ قازاقستانعا جالپى سوماسى 2،5 ملرد $-عا جەتەتىن قارۋ-جاراق جەتكىزدى. بۇل – قارۋلى كۇشتەرى شاعىن عانا ەل ءۇشىن ۇلكەن كورسەتكىش.

جۇڭگو 2018 جىلدان باستاپ قازاق اگرارييلەرىنە ءوزىنىڭ ىشكى ۇلكەن نارىعىنا جول اشۋدا.

ارى تارت تا، بەرى تارت 

وسىنداي شيەلەنىسكەن جاعدايدا بولۋدىڭ تەرىس تۇسى – ءار دەرجاۆانىڭ كونفليكت كەزىندە باسقاسىنا قارسى شىعۋدا بىرلەسۋگە شاقىرۋى.

مۇنىمەن بارىنەن دە ماسكەۋ بەلسەندى تۇردە اينالىسادى، الايدا نۇر-سۇلتان ونىڭ باستامالارىن كوبىنەسە قولداماي، بەيتاراپ ساياسات ۇستانۋدى ءجون كورەدى.

مىسالى، قازاقستان قىرىمدى رەسەيدىڭ جەرى ەكەنىن مويىندامايدى، دەسە دە پرەزيدەنت توقايەۆ بولعان وقيعانى اننەكسيا رەتىندە باعالاۋدان باس تارتادى. سونىمەن بىرگە قازاقستان رەسەيلىك كونترسانكسيالارعا قوسىلۋعا قارسى جانە ونى بىلاي تۇسىندىرۋدە: «باتىستىڭ سانكسيالارىنىڭ نەگىزىندە ساياسي موتيۆ بار، سوندىقتان ولار تۇگەل ەەو-عا ەمەس، جەكەلەگەن مەملەكەتتەرگە قارسى باعىتتالعان».

جۇڭگو دا اقش-قا قارسى كۇرەستە ءوز جاعىندا قازاقستاندى كورگىسى كەلەدى.

قحر حالىقارالىق قولداۋعا مۇقتاج ماڭىزدى تاقىرىپ – سينسزيان. قازاقستان بۇل ماسەلەدە ءبىر جاعىنان حالىقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن قۇقىق قورعاۋشىلارىنىڭ ۇيعىرلاردى جاپپاي قۋدالاۋعا قاتىستى حابارلامالارىن سەنۋدەن باس تارتسا، ەكىنشى جاعىنان قحر-دىڭ سينسزيانداعى ساياساتىن قولداۋعا قول قويمايدى.

ماسەلەن، رەسەي بۇل قۇجاتقا قول قويعان، ءتىپتى جاقىن ۋاقىتتان باستاپ قىتاي-قازاق شەكاراسىن زاڭسىز كەسىپ وتكەن جۇڭگو ازاماتتارىنا بوسقىن ستاتۋسىن ۇسىنۋدا.

اقش تا قازاقستاننان قولداۋ كۇتەدى. اسىرەسە، قىتايعا قارسى ماسەلەدە قولداۋعا مۇقتاج.  بۇعان دەيىنگى اكىمشىلىك مۇنى اشىق ىستەيتىن. 2020 جىلدىڭ اقپانىندا سول كەزدەگى مەملەكەتتىك حاتشى مايك پومپەو قازاقستانعا ساپارى كەزىندە جۇڭگو ىقپالىنا قارسى تۇرۋدىڭ ماڭىزىن باسا ايتقان بولاتىن.

قازاقستان ءۇشىن تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋ دا قيىنداپ بارادى. 

سەبەبى جۇڭگو مەن اقش اراسىنداعى قاراما-قايشىلىقتار كۇننەن كۇنگە ارتىپ كەلەدى. ءبىراق ءبىر جاعىنان بارىمەن دوستىقتى ساقتاي وتىرا، اراقاشىقتىقتى ۇستانۋدان باسقا امال جوق سياقتى كورىنەدى. ۇلكەن دەرجاۆالاردا دا قازاقستاندى ءوز جاعىنا تولىق تارتۋعا باعىتتالعان قۇرال جوق.

ماسكەۋ مەن پەكين قازاقستاننان ءبارىبىر دە قاشىپ قۇتىلا المايدى. بۇعان قوسا رەسەي ءوزىنىڭ سوڭعى تۇراقتى سەرىكتەستەرىنىڭ بىرىمەن قارىم-قاتىناستى توقتاتقىسى كەلمەيدى. ويتكەنى بۇل سەرىكتەسى ياعني قازاقستانسىز، ەەو-نى دا، ۇقك-نى دە ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس.

پەكين ءۇشىن سينسزيان ۇيعىر اۆتونوميالىق اۋدانىنداعى تۇراقتىلىقتى ساقتاۋعا قازاقستاننىڭ اتسالىسقانى ماڭىزدى. سونداي-اق جۇڭگو ينۆەستورلارىنا ءاردايىم جول اشىپ، جۇڭگو مەن پوستكەڭەس كەڭىستىگى جانە ەۋروپا اراسىنداعى ماڭىزدى ترانزيت قىزمەتىن جالعاستىرعانىن قالايدى. قازاقستان سي ءسزينپيننىڭ فلاگماندىق ينفراسترۋكتۋرالىق جوباسى – جىبەك جولىنىڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.

ال اقش بولسا قازاقستاندى ورتالىق ازياداعى تۇراقتى سەرىكتەس رەتىندە باعالايدى. سەبەبى قازاقستان قىرعىزستان نەمەسە كاريموۆ كەزىندە وزبەكستانداعىداي قىسقامەرزىمدى پايدا ءۇشىن شەشىمدەرىن ارى-بەرى اۋىستىرمايدى.

بۇل تەپە-تەڭدىك قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي ستراتەگياسىنىڭ نەگىزىندە جاتىر جانە ونى بۇزۋعا باعىتتالعان كەز كەلگەن ارەكەت سىرتتان قارسى جاۋاپ الادى. بولاشاقتا بۇل ۇستانعان باعىت، سارابدال ساياسات وزگەرمەيتىنى ايدان انىق.

دەرەككوز: carnegie.ru

اۋدارعان، دۋمان بىقاي