جاقىندا informburo.kz سايتىندا نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيسترانتى سۇلتان مۇساحان ەسىمدى جاس عالىمنىڭ سۇحباتى جاريالاندى. جاس جىگىت جاستىقتىڭ بۋىمەن ءبىراز دۇنيەنى ايتىپ تاستاپتى. سونىڭ ىشىندە قازاق تىلىنە قاتىستى ايتقانى ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزگە قونبادى. ەلباسىمىزدىڭ ءوزى رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ۇسىنعاندا ۇلتتىق كودىمىزعا قايتا ورالۋدىڭ ماڭىزى تۋراسىندا ايتقان ەدى. ال كەيبىر جاستارىمىزدىڭ قازاق تىلىنە قاتىستى اسىعىستاۋ وي ايتقانىن، ورىنسىز دەپ قابىلدادىق.
[caption id="attachment_32825" align="alignleft" width="417"]
سۇلتان مۇساحان[/caption]
سۇلتان مۇساحان گرانتتىق قارجىلاندىرۋ كەزىندە عالىمدار وتىنىمدەرىن قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلىندەرىندە بەرۋىن قۇپتامايتىنىن ايتىپتى. شاماسى جاس جىگىت بۇل باعىتتاعى جۇمىستار مەملەكەتىمىزدىڭ ءۇش تۇعىرلى ءتىل ساياساتىمەن تولىق قابىساتىنىن تۇسىنبەيتىن سەكىلدى.
قازىرگى تاڭدا عىلىمنىڭ قاي سالاسىن الساڭىز دا قاندايدا ءبىر تىلدىك بارەر عىلىمنىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرىپ وتىر دەپ ايتا المايسىڭ. ىزدەنۋشىلەر ءۇش تىلدە دە عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. ءيا، عىلىمدى دامىتۋدا اعىلشىن ءتىلىنىڭ مۇمكىندىگى زور. ءبىراق اعىلشىن ءتىلىنىڭ مۇمكىندىگىن ەسكەرىپ، عالىمدارىمىز ءبارى تۇتاستاي اعىلشىن تىلىنە بەت بۇرىپ كەتتى دەپ ايتا المايسىڭ.
سۇلتان مۇساحان ءوزى تاڭداعان بيولوگيا سالاسىن اعىلشىن تىلىندە زەرتتەۋ جۇرگىزەتىنىن بايقادىق. ءقازىر وسى بيولوگيا سالاسى بويىنشا قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە عىلىممەن اينالىسىپ، شاكىرت تاربيەلەپ جاتقان قانشاما عالىمدارىمىز بار؟ البىرتتىق سالىنعان جاس عالىم ولاردىڭ مۇددەسىن ەسكەرمەي، ارتىق كەتكەنىن ءوزى دە اڭعارماي قالعان سىڭايلى.
سۇحباتتى وقىپ شىققاندا «بولاشاقتا قازاق ءتىلى عىلىمنىڭ ءتىلى بولا ما؟» دەگەن ۇلكەن سۇراق تۋىنداعانىن بايقادىق. ءوز باسىم قازاق ءتىلى عىلىم مەن ءبىلمىنىڭ تىلىنە اينالۋىنا تولىق مۇمكىندىگى بار دەپ ەسەپتەيمىن. بۇعان كوز جەتكىزۋ ءۇشىن، تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستاندا عىلىمنىڭ دامۋىنا اۋقىمدى كوزقاراسپەن قاراۋ ماڭىزدى.
«ۇلتتىق مەملەكەتتىك عىلىمي-تەحنيكالىق ساراپتاما ورتالىعى» اق-عا قاراستى اقپاراتتىق رەسۋرستاردى قالىپتاستىرۋ دەپارتامەنتىنىڭ مالىمەتىنشە سوڭعى 5 جىلدا تەك قانا قازاق تىلىندە جازىلعان ديسسەرتاسيالاردىڭ جالپى سانى 575-كە جەتسە، قازاق تىلىندە جازىلعان عىلىمي ەسەپتەردىڭ سانى 667-گە ۇلعايعانىن بايقاۋعا بولادى. وسى ءبىر قاراپايىم مالىمەتتەن-اق ەلىمىزدە قازاق تىلىندە عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جازۋدىڭ جىل سايىن ارتىپ كەلە جاتقانىن بايقاۋعا بولادى. ال مۇنى كەيبىر ستۋدەنت جاستار بىلمەۋى مۇمكىن.
تاعى دا ايتا تۇسسەك، 2011 جىلدان باستاپ وتاندىق عالىمدار شەتەلدىڭ ماڭدايالدى Springer Link، سlarivate اnalytics (بۇرىنعى Thomson Reuters)، Elsevier سىندى عىلىمي مالىمەتتەر قورىنا قول جەتكىزىپ، عالىمدارىمىز تانىم كوكجيەگىن كەڭەيتە ءتۇستى. ءدال وسى كومپانيالاردىڭ ەلىمىزدەگى وكىلدەرى قازىرگى تاڭدا قازاق، ورىس تىلدەرىندە ءتۇرلى سەمينارلار وتكىزىپ، وتاندىق عىلىمنىڭ دامۋىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسىپ ءجۇر. ايتالىق، Springer كومپانياسىنىڭ مەنەدجەرى يرينا الەكساندروۆا ءوز سەمينارلارىن قازاق، ورىس تىلدەرىندە مۇدىرمەي جۇرگىزەتىنە تالاي رەت كۋا بولدىم. سول سياقتى سlarivate اnalytics كومپانياسىنىڭ وكىلى ءلازيزا مۇقاشيەۆا دا قازاق تىلىندە سەمينار جۇرگىزىپ، قازاقستانداعى عىلىمنىڭ الەمدىك عىلىمي قاۋىمداستىقپەن اراداعى بايلانىسىن كۇشەيتۋگە بار كۇش-جىگەرىن جۇمساپ جۇرگەنىن بىلەمىن.
وسى رەتتە تاعى دا ايتا كەتەتىن ءبىر ماسەلە قازاق عىلىمنىڭ كوريفەيلەرى زۇلحايىر مانسۇروۆا، تىنىسبەك كالمەنوۆ، مۇحتارباي وتەلبايەۆتارمەن سۇحباتتاسقانىمدا قىتايدان كەلگەن قازاق بالالارى ماڭىزدى عىلىمي جۇمىستارمەن اينالىسىپ، ۇلكەن جەتىستىككە قول جەتكىزگەنىن ايتقان ەدى. وسى جاستاردىڭ ءبارى ءوز جۇمىستارىن قازاق تىلىندە جازعانى بەلگىلى. ز.مانسۇروۆ ءوزىنىڭ ورالمان شاكىرتىن Nazarbayev University اتتاي قالاپ الدىرىپ، سوندا جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ماقتانىشپەن ايتقان ەدى. جالپى مۇنداي مىسالدا ونداپ، جۇزدەپ كەلتىرۋگە بولادى.
تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى عىلىمنىڭ دامۋ دەڭگەيىمەن جەتىك بىلەتىن مۇنداي پىكىرمەن كەلىسپەسى انىق. سوندىقتان قازاق ءتىلى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ ءتىلى بولۋعا تولىق مۇمكىندىگى بار دەپ ايتۋعا قاقىمىز بار.
دەرەككوزى: nauka.kz
