عىلىمي ەڭبەك ءتورت تاراۋدان تۇرادى. ءبىرىنشى تاراۋدا 1991-1997 جىلدار ارالىعىندا ەلدەگى ساياسي-ەكونوميكالىق جاعداي، الەۋمەتتىك ماسەلەلەر جانە كسرو ەكونوميكالىق قيراندىسىنان ىرعاقتى دامۋ ارناسىنا تۇسكەن قازاقستان ەكونوميكاسىن تۇزەتۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرى، ەلباسىنىڭ تاريحي ءارى پاراساتتى باستامالارى ەلىمىزدىڭ قالىپتاسۋى مەن بولاشاقتا تابىستى دامۋىنىڭ ايقىنداۋشى فاكتورىنا اينالعانى تياناقتى عىلىمي ساراپتان وتكىزىلەدى.
ەكىنشى تاراۋدا 1997-2007 جىلدار ارالىعى قاراستىرىلادى. بۇل تاراۋ «قازاقستان-2030» دامۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىنداعى ون جىلدىق تىنىمسىز ەڭبەكتى تالداۋعا ارنالعان.
ءۇشىنشى تاراۋدا 2007-2013 جىلدار ارالىعىنداعى ەلباسىنىڭ جەكەلەگەن مەملەكەتتەر اراسىنداعى ساياسي قىرعيقاباقتىق پەن ەكونوميكالىق باسەكەلەستىك سالدارىنان تۋىنداعان ماسەلەلەردىڭ جىگىن جاتقىزىپ، سىزىن ءجىبىتىپ جىبەرگەن بىتىمگەرشىلىك الەۋەتى تۋرالى جان-جاقتى ايتىلادى.
سوڭعى، ءتورتىنشى تاراۋدا «2050 ستراتەگياسى»، «نۇرلى جول» باعدارلاماسى، «100 ناقتى قادام» – ۇلت جوسپارى، سونداي-اق «ماڭگىلىك ەل مۇراتى» سەكىلدى اۋقىمدى رەفورمالىق باعدارلامالار تالدانىپ، ولاردىڭ تمد، ەۋرازيا قۇرلىعى جانە الەم كەڭىستىگى اۋماعىنا كونسەنسۋسقا وزەك، ءتىن، التىن كوپىر بولاتىن تۇستارى باياندالادى. سونىمەن بىرگە كوشباسشىمىزدىڭ 2016 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا وتكەن بۇكىلالەمدىك يادرولىق قارۋعا قارسىلاردىڭ ۆاشينگتونداعى سامميتىندە جاريالاعان «الەم. ءححى عاسىر» مانيفەسى مەن ىستامبۇلداعى يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ سامميتىندە تۇركيا پرەزيدەنتى رەدجەپ تايپ ەردوعانمەن بىرلەسكەن دەكلاراسياسى تالدانادى.
بۇل عىلىمي ەڭبەكتە ناقتى دەرەكتەر ارقىلى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنىنە سالىستىرمالى تالداۋ جۇرگىزىلگەن. ەلىمىزدىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتى تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق جاعدايلارىمەن، سونداي-اق، بۇرىنعىنىڭ تاريحي اقيقاتتارىمەن ءبىر كەڭىستىكتە قاراستىرىلعان. اۆتور تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ قۇراۋشىسى – تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ۇزاق جىلعى دايەكتى جاسامپازدىق قىزمەتىنىڭ ناتيجەسى قازاقستاندىقتاردى بولاشاققا جەتەلەيتىن «ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ ايرىقشا باعدارىن وقىرمانعا وي سالار دايەكتەرمەن جەتكىزە بىلگەن. اۆتوردىڭ ايتۋىنشا، «بۇل مونوگرافيانى شىعارۋداعى ماقسات – مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ قۇندىلىقتارىن ناسيحاتتاۋ، «ماڭگىلىك ەل مۇراتى» يدەيالارىنىڭ ءمانىن جان-جاقتى جانە جۇيەلى اشىپ كورسەتۋ، ەلباسى كورسەتىپ بەرگەن قازاق حالقىنىڭ بولاشاققا باستاعان جولىن ماڭىزدى مىندەت ساناپ، پاش ەتۋ».
بۇگىنگى تاڭدا ۇلى دالانىڭ مۇراگەرى ساناتىنداعى قازاقستاننىڭ وتكەن جولىن، رۋحاني مول مۇراسىن، مادەني بايلىعىن، ەل ءۇشىن قان كەشكەن ۇلى بابالاردىڭ حالىققا جاساعان قىزمەتىن وسكەلەڭ ۇرپاققا ۇلگى-ونەگە قىلۋ – ماڭىزدى مىندەت. «ماڭگىلىك ەل مۇراتى» يدەيالارىن جان-جاقتى زەرتتەۋ، مەملەكەتىمىزدىڭ قالىپتاسۋىنداعى تاريحي وقيعالاردىڭ ءمان-ماڭىزىن اشىپ كورسەتۋ جاستاردى ۇلتتىق رۋحتا تاربيەلەۋ، جاڭا قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق جوسپارىن ىسكە اسىرۋ مىندەتتەرىنە تولىق سايكەس كەلەدى.
وسى رايدا ايتا كەتۋ كەرەك، مونوگرافيا اۆتورى ءوزى باستاما كوتەرىپ، وتكەن جىلدىڭ قاراشا ايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى كىتاپحاناسىنا اتالعان كىتابىنىڭ بىرنەشە داناسىن تارتۋ رەتىندە جىبەرگەن بولاتىن. كوپ كەشىكپەي ەلباسى كىتاپحاناسى قورىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ب.جۇمابەكوۆتەن حات كەلدى. وندا اۆتورعا شىن جۇرەكتەن العىس ايتىپ: «سىيعا بەرگەن «ماڭگىلىك ەل وسىلايشا سومدالعان» اتتى مونوگرافياڭىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى كىتاپحاناسىنىڭ قورىنان لايىقتى ورىن الاتىنىن حابارلايمىز»، – دەپ اتاپ كورسەتىپتى.
ولاي بولسا، ەل ءومىرىنىڭ ناقتى دەرەكتەرىنە سۇيەنە وتىرىپ جان-جاقتى زەرتتەپ، تالداپ، زەردەلەي كەلە ەلباسى تۇلعاسىنىڭ ءوسۋ، كەمەلدەنۋ جولىن سومداعان بۇل قۇندى ەڭبەك تەك بۇگىنگىنىڭ عانا ەمەس، وكشە باسار ۇرپاقتىڭ دا ۇلگى الۋ ءۇشىن وقيتىن كىتابى بولاتىنىنا سەنەمىز، سوعان ءۇمىت ارتامىز.
بولات جۇمىن ۇلى
