الا جازداي دەمالعان دەپۋتاتتاردىڭ پارلامەنت پارتاسىنا ورالعانىنا دا اپتا بولعان جوق. جاڭاعى بوجكو كەشە كەكىرەيە سويلەپ، كوپتىڭ اشۋىن تۋعىزدى. «حالىق تىزەرلەپ تۇرىپ مەملەكەتكە العىس ايتۋى كەرەك» دەدى.
ءسوزىن بۇرمالاپ، سىنىقتان سىلتاۋ ىزدەدى دەمەڭىزدەر، مىنە ءوز ءسوزى:
«سىزدەر بيلىكتىڭ نە ىستەپ جاتقانىن ءتۇسىنىپ، كوزبەن كورۋلەرىڭىز كەرەك. دالەل كەرەك پە، ءبىر عانا كورسەتكىش بويىنشا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك قولداۋى ءۇش جىلدا 17 ەسەگە ءوستى. كەشىرىڭىز، ءبىراق سول ءۇشىن تىزە بۇگىپ، مەملەكەتكە العىس ايتۋ كەرەك. ەگەر ادام ەشتەڭە بىتىرمەسە، وزىنە ءبارىن بەرۋىنە تالاپ ەتسە، مۇنداي ادامدى توقتاتاتىن، قوراعا تىعاتىن قوعامدىق پىكىر بولۋى كەرەك»، – دەدى بوجكو.
قالىڭ بۇقارانى «قوراعا تىققىسى» كەپ قومپاڭداپ جۇرگەن بوجكو قورالى قويداي ۇيىرىلگەن اسسامبلەيا دەيتىن الاوكپە ۇيىمىنىڭ وكىلى. كەشەگى ساتىرالا-ساتپاق سوزدەردى دە سول ۇيىمنىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىنا بارعاندا ايتىپتى.
«ەلدە الەۋمەتتىك قولداۋ جولعا قويىلعان، العاشقى ۋاقىتقا قاراعاندا اجەپتاۋىر ءوسىم بار. ۇكىمەت تۇك بىتىرمەي وتىرعان جوق» دەسە جانە ءبىر ءجون.
جوق، ءولىپ قالعان وگەي وكىمەتتىڭ (كسرو-نىڭ) تاياقتى تاربيەسى سانالارىنا ابدەن ءسىڭىپ، ەمسىز ىندەتكە اينالعانىن جانە ءبىر رەت بىلدىرگەن الگى بوجكو ەل-حالىققا، مىنا ءسىز بەن بىزگە، اۋەلى ءوز ەلەكتوراتىنا اكىرەڭدەپ سويلەپ، ادەبىنىڭ الەۋەتىن تانىتتى. ۇزاق جىلدان بەرى مەملەكەتتىك كادر رەزەرۆىنەن ايرىلماي كەلە جاتقانىنا قاراعاندا، بوجكوعا اقوردا اسا مۇقتاج شىعار، الايدا اقىلدى دەۋگە اۋزىمىز بارمايدى.
بۇل بوجكو كىم؟ قايدان شىققان الەۋەت؟ ول قالاي دەپۋتات بولدى؟ بوجكونىڭ ەل-جۇرتقا ايدىكتەنگەن ايگىلى سوزدەرى قانداي؟ شولىپ شىعايىق.
بوجكو ۆلاديمير كارپ ۇلى
الماتىدا تۋعان. بيىل 70 جاستا. ءوزى زەينەتكەر. اسكەري سالادا ۇزاق جىل قىزمەت ەتتى. اسكەري اتاعى – گەنەرال-لەيتەنانت. كەزىندە مينيستر، كىشى مينيستر بولعان بوجكو ءقازىر دەپۋتات. پارلامەنتتە دە ۆيسە-سپيكەر بولعان.
2 وردەن، 43 مەدالى بار بوجكو قاي سوعىستىڭ ارداگەرى؟
قاي سوعىسقا قاتىسقانىن قايدام، ايتەۋىر كاستومىنىڭ كەۋدەسى تەمىر-تەرسەك، وردەن-مەدالعا تولعان بۇل «باتىردىڭ». وتانعا وزگەلەردەن وزگەشە ۇلەس قوسقان ۆولوديا اعاي I دارەجەلى «بارىس»، II دارەجەلى «ايبىن» دەيتىن وردەندەرمەن، ولاردان بولەك، سوۆەت وداعىنىڭ، قازاقستاننىڭ جانە شەتەلدىڭ 43 مەدالىمەن ماراپاتتالعان ەكەن، ءپالى!
ءوزى تاعى عىلىم دوكتورى. زاڭ عىلىمىنىڭ كانديداتى. ءسويتىپ ءجۇرىپ، مونوگرافيا جازعان. 33 ماقالا، 14 عىلىمي-ادىستەمەلىك جازعان.
كەۋدەسىن كومكەرگەن سارى-الا سولكەبايلار مەن ءجۇرىپ وتكەن ەڭبەك جولىنا قاراساڭىز، بۇل بوجكو بارىپ تۇرعان «سۋپەر-گەروي». سولاي ما؟ ەندەشە، جۇرت نەگە ونى «اپات ادام» دەپ ءجۇر؟
ويتكەنى ۆلاديمير بوجكو توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى شارۋاشىلىقتى تىزگىندەگەن جىلدارى كولدەنەڭ كەساپات كوبەيدى. ارينە، «ادەيىلەپ» ىستەگەن جوق. الايدا بۇل سالادا بوجكونىڭ جولى بولمادى. ءىسى ونبەدى. ايتكەنمەن، ءبىزدىڭ ۆولوديا اعاي وزىنە سەنىپ تاپسىرىلعان ءىستىڭ ورايىن تابا الماعانىنا وكىنىپ، قابىرعاسى قايىسقانى شامالى. قاعاناعى – قارق، ساعاناعى – سارق. بارلىعىن تابيعاتتىڭ توسىن مىنەزىنە تەلىپ قويىپ، الشاڭ باسىپ، اقىرىپ سويلەپ ءالى ءجۇر، انە.
بوجكو – اپات ادام
ەسىمىزدە. 2010 جىل. قىزىلاعاشتا شەتىن وقيعا بولىپ، توپان سۋ تۇگەل اۋىلدى شايىپ كەتتى. ابدەن ەسكىرىپ، جوندەۋ كورمەگەن، ونىسىمەن قويماي جەكەمەنشىككە بەرىلگەن بوگەن ءۇش كۇندىك جاۋىنعا توتەپ بەرە العان جوق. 42 ميلليون تەكشە سۋ جيناۋعا قاۋقارلى بوگەنگە 48 ميلليون تەكشە سۋ تولعاندا، ءتۇن ءىشى ارناسىنان اسىپ-تاستى. رەسمي مويىندالعانىن ايتساق، 45 ادام قازا باپتى. ولاردىڭ 12ء-سى بالا-شاعا ەدى. باسقاسىن قويعاندا، قىزىلاعاشتاعى جان تۇرشىكتىرەر، جۇرەك اۋىرتار جاعدايدى مەملەكەت باسشىسى ادامي فاكتوردىڭ جاۋاپسىزدىعىنان دەپ تانىدى. ءبىرلى-جارىم ادام قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعانى بولماسا، ۆلاديمير بوجكو قىزىلسۋدان قۇرعاق قۇتىلدى. ايتپەسە، ول كەزدە بوجكو توتەنشە جاعدايلار ءمينيسترى ەدى عوي. جاۋاپكەرشىلىك اۋەلى تىكەلەي بوجكونىڭ موينىندا ەدى.
ارىسىن ايتپاعاندا، 2015 جىل. الماتىدا سەل ءجۇردى. قارعالى وزەنى ارناسىنان تاسىپ، اعايىن-جۇرتتى ابىگەرگە سالدى. تاعى دا تابيعات كىنالى بولىپ شىقتى. قارعالى وزەنىنىڭ ارناسىنان اسىپ-تاسۋىنا الماتىنىڭ اسپانى كىنالى ەكەن. شىلدە ايى بولعان سوڭ شىلىڭگىر ءتۇسىپ، ىستىق بۋعان. بۇل نە دەگەن باسسىزدىق، قۇداي-اۋ! ايتپاقشى، بۇل كەزدە دە بوجكو توتەنشە جاعداي جونىندەگى جاۋاپتى ورگاندى باسقارىپ تۇرعان. قويشى، ايتەۋىر، بۇل مىرزامىز سۋ جۇقپاستىڭ ناق ءوزى بولىپ شىقتى.
قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ قالىپتاسۋىنا كومسومولداردىڭ قوسقان ۇلەسى كوپ!
بۇل بوجكو سوۆەتسۇيگىشتەردىڭ سورتىنان، ايتپاقشى. «قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ قالىپتاسۋىنا كومسومولداردىڭ قوسقان ۇلەسى كوپ!» دەپ سويلەپ، تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ پارلامەنتى مىنبەرىنەن سويلەگەن. ەسىمىزدە!
2018 جىل 29 قازان.
«بۇگىندە قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك الۋ كەزەڭى مەن 27 جىلدىق دامۋ كەزەڭى تۋرالى ايتقاندا، وعان ەلەۋلى ۇلەس قوسقان بۇرىنعى كومسومولدار ەكەنىن ەسكەرگەنىمىز ءجون بولار. بۇرىنعى كومسومولدار، كومسومول مەكتەبىنەن وتكەندەر، كومسومول ساپىندا وسكەندەر، سونىڭ ساپىندا ءجۇرىپ ساياسي، شارۋاشىلىق جانە ۇيىمداستىرۋشىلىق تاجىربيە جيناعاندار دەربەس قازاقستاندى قۇرۋدا ۇلكەن جۇمىستار جاسادى. وسى زالدا وتىرعانداردىڭ بارلىعى دەرلىك سول مەكتەپتەن وتكەندەر. وسىنى جانە ءبىزدىڭ جاس كۇنىمىزدىڭ جاقسى ىستەرى تۋرالى ەسكە العىم كەلەدى»، – دەپ سويلەگەن، ءبىزدىڭ دەپۋتات.
بۇل عانا ەمەس. ۆلاديمير بوجكو ءقايسىبىر جىلى ۋكراينالىق ساياساتكەردى «جەزوكشەگە» تەڭەپ، ءوزىنىڭ پرو-رەسەيشىل پوزيسياسىن بايقاتقان. ە، 2016 جىل تۇعىن.
«يا وچەن حوچۋ، چتوبى يستوريا رازوبرالاس س توي جە شالاۆوي، س فاريون…، كوتورايا زاياۆليالا، چتو توت، كتو رازگوۆاريۆاەت نا رۋسسكوم يازىكە… ياۆليايۋتسيا نەدوچەلوۆەكامي»، – دەگەن ەدى.
بىلدەي ءبىر مەملەكەتتىڭ ازاماتىن، وندا دا ساياساتكەرىن «شالاۆا» دەپ سوككەن شالا ساۋاتتى دەپۋتات كەيىن بۇل ءسوزى ءۇشىن كەشىرىم سۇراعان. مەيلى عوي، دەگەنمەن بۇل دا ءبىزدىڭ دەپۋتاتتىڭ ساياساتكەر رەتىندەگى وبرازىن اشىپ بەرگەندەي بولدى.
ونان كەيىن، 2017 جىلى «اۋىل-اۋىلدان كۇنكورىستىڭ قامىمەن قالاعا اعىلعان جۇرتتىڭ كوشىن توقتاتۋ كەرەك» دەپ سويلەدى. مۇنىسى، «اۋىلداعىلاردى قالاعا كەلتىرمەيىك» دەپ ەستىلدى. سول ءۇشىن دە الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى بوجكوعا شۇيلىكتى.
«توز-توزى شىققان اۋىلدان قالاعا قاشىپ كەلىپ، مۇندا لايىقتى دەڭگەيدە جاعداي جاساي الماعان، نارازى جاستار – قازاقستاننىڭ تىنىشتىعىنا ءقاۋىپ كەلتىرەدى»، – دەدى بوجكو (وزلوبلەننوست سەلسكوي مولودەجي، ۋەزجايۋششەي ۆ گورودا يز دەپرەسسيۆنىح اۋلوۆ ي نە ۆسترەچايۋششەي نا نوۆوم مەستە دوستوينىح ۋسلوۆيي، ۋگروجاەت ستابيلنوستي ۆ كازاحستانە).
كەيىن ءوز ءسوزىنىڭ بۇرمالانعانىن، ايتپاق ويى باسقا بولعانىن ايتىپ اقتالعان بولدى. بوجكو مىرزا اۋىلدى اباتتاندىرۋ، ينفراقۇرىلىمداردى جاڭارتۋ كەرەك دەگەندى بەيساۋات جەتكىزدى دەپ اقتاساق تا، اۋىلداعى اعايىننىڭ كوشىن، ۋربانيزاسيانى توقتاتامىز دەۋى – ۋتوپيا، ديسكريميناسيا. ءجا، ودان دا وتتىك.
ال ەندى كەشەگى «حالىق مەملەكەتتىڭ الدىندا تىزەرلەپ تۇرىپ كەشىرىم سۇراۋى كەرەك» دەپ كەكىرەيگىنى – كاسىبيلىكتەن بۇرىن ادامي ەتيكاعا جاتپايتىن، تۇرپايى، بەيساۋات ءھام بەيادەپ اڭگىمە!
سوندىقتان دا الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى بوجكونىڭ ءوز ەركىمەن دەپۋتاتتىق مانداتىن تاپسىرۋىن، ەل-حالىقتان «تىزەرلەپ» كەشىرىم سۇراۋىن تالاپ ەتۋدە. ارينە، قوعامنىڭ بۇل تالابى ورىندى. ونسىز دا كۇن ساناپ الشاقتاپ بارا جاتقان بيلىك پەن حالىقتىڭ اراسىن بوجكو سەكىلدىلەردىڭ وسىنداي بىلاپىت سوزدەرى سىناداي جارىپ، الشاقتاعان ءۇستى الشاقتاۋىنا سەبەپشى بولارى انىق!
ال فرەدو
