جەتىسۋ بالالارىنا ارنالعان جىر شاشۋلار

Dalanews 14 جەل. 2023 10:46 939

گۇلباقىت قاسەن جەر جانناتى جەتىسۋ جەرىندە بالالارعا ارناپ جىل شۋماقتارىن توگىپ جۇرگەن اقىن قىزدارىمىزدىڭ ءبىرى. ول 1975 جىلى تالدىقورعان وبلىسى، پانفيلوۆ اۋدانى، ايدارلى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.

ءى.جانسۇگىروۆ اتىنداعى جەتىسۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتىندە (1996 ج.)، ءو.جولداسبەكوۆ اتىنداعى قۇقىق جانە ەكونوميكا اكادەمياسىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىندە (2011 ج.) ءبىلىم العان. ەڭبەك جولىن قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى بولىپ باستاعان. 1995-2008 ج.ج. مەكتەپتە ءمۇعالىم، ديرەكتوردىڭ ءوقۋ-ىسى جونىندەگى ورىنباسارى، كوللەدجدە ديرەكتوردىڭ ادىستەمە جونىندەگى ورىنباسارى بولدى. 2008-2015 ج.ج. الماتى وبلىسىنىڭ تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىندا باس مامان، تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى قىزمەتتەرىندە ىستەدى. 2015-2020 جىلدارى الماتى وبلىسى اكىمدىگى، ۇيىمداستىرۋ-ينسپەكتورلىق جۇمىس بولىمىندە وبلىس اكىمىنىڭ باس ينسپەكتورى، وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ قىزمەت اتقاردى. قازىرگى ۋاقىتتا جەتىسۋ وبلىسى اكىمى اپپاراتىندا وبلىس اكىمىنىڭ باس ينسپەكتورى بولىپ جۇمىس جاسايدى.  «الۋا» (2014 ج.)، «باقىت گ ۇلى» (2015 ج.)، «قۇسقاناتى» (2017 ج.)، «جۇرەگىمنىڭ حاتتارى» (2020 ج.) جىر جيناقتارى، «كۇنتۇمار-ايتۇمار» (2019 ج.) اتتى قىرعىز تىلىندە، «باقىت گ ۇلى» (2023 ج.الانيا قالاسىندا) تۇرىك تىلىندە كىتابى شىقتى.  «بالالالار كىتاپحاناسى» اياسىندا «كۇن دەگەنىم-داۋ جۇلدىز» (2023 ج.) اتتى سۋرەتتى كىتابى مەملەكەتتىك قولداۋمەن شىقتى.

ولەڭدەرى قىرعىز، ازەربايجان، تۇرىك، ساحا، ورىس، جۇڭگو تىلدەرىنە اۋدارىلعان. «جەتىسۋ» تەلەارناسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا «اسىل ءسوز» زياتكەرلىك باعدارلاماسىن (2011-2014 جج.) ۇيىمداستىرىپ جۇرگىزدى. وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ جەڭىمپازى. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، «ماعجان كوكتەمى» ونەر فەستيۆالىنىڭ لاۋرەاتى، حالىقارالىق الىشەر ناۋاي اتىنداعى سىيلىقتىڭ يەگەرى. «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىمەن، «تاۋەلسىزدىككە 25 جىل، 30 جىل» مەرەكەلىك مەدالىمەن ماراپاتتالعان.

شىنى كەرەك بۇگىندە بالالارعا ارنالىپ جازىلعان ولەڭ، تاقپاقتار جەتىسپەگەندىكتەن بالا پسيحولوگياسىنا ساي ەمەس شۋماقتاردى جاتتاپ، ءتىپتى بالاباقشادا اياز اتاعا ايتىپ بەرىپ جۇرگەن بالالار از ەمەس. وسى ورايدا گۇلباقىتتىڭ قىس تاقىرىبىنداعى جانە باسقا دا بالالارعا ارنالعان ولەڭدەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.

 

جاڭا جىل كەلدى

 

- جاڭا جىل كەلدى!

- قويان با؟

- جاتىرسىڭ نەگە ويانباي؟

تۇرا عوي قانە، ەرىنبە،

دالاعا شىقشى ويلانباي.

 

دالانىڭ ءاپپاق اجارىن،

كوردىڭ بە ءومىر بازارىن.

بالالىق - باقىت، ەركەلە،

ەركەلە، جىر عىپ جازامىن.

 

قۋانىپ ويان، كۇلىمدە،

مەرەكە بولسىن بۇگىن دە.

- اق قويان قايدا؟

- وتىر عوي...

جاسىل شىرشانىڭ تۇبىندە.

 

 

قىس

قىس قانداي كەرەمەت،

قىزىقتىڭ ءبارى بار.

اق تۇتەك ۇلپالاق

بورانى، قارى بار.

 

ءتىرىلدى اققالا،

اق تونىن جامىلعان.

وياندى شىرشالار،

مونشاعىن تاعىنعان.

 

قىر باسى كوڭىلدى،

ەرتەگى ەلىندەي.

بالالار وينايدى،

ايازعا بەرىلمەي.

 

 

شىنىعامىز قار كۇرەپ

 

تاۋ-تاۋ بولىپ ۇيىلگەن،

كۇپسەك قاردى كەشەمىز،

دوسىم شىقتى ۇيىنەن،

جاقىن ءبىزدىڭ كوشەمىز.

 

جالعاس ايتتى ولجاسقا:

- جول اشامىز ۇيگە ءبىز.

قانداي شارا توڭباسقا؟

- قالىڭ كيىم كيەمىز.

 

اعاش شانا، بار كۇرەك،

قولىمىزعا الامىز.

شىنىعامىز قار كۇرەپ،

ءبىز ەڭبەكقور بالامىز.

 

 

قىس كەلدى

ايازى دا ادەمى، بورانى دا،

الاقانعا ءاپپاق قار قونادى ما؟

قىس كەلدى دەپ قۋانعان بالالار ءماز،

اياز اتا ساعىنعان قوناعى ما؟

 

اق كۇمىسكە مالىنعان دالا قانداي؟

اق مامىققا اۋناعان بالا قانداي؟

سىرعاناقتىڭ قىزىعى تاۋسىلمايدى،

شانا بىتكەن تۇلپار بوپ جارالعانداي.

 

اققالا

قايتا كەلگەن ومىرگە...

اققالامىز بۇرىنعى،

كوزى قارا كومىردەن،

قىزىل ءسابىز مۇرىنى،

تۇيمەلەرى تەمىردەن،

ءاپپاق قاردان تۇعىرى.

 

تەسىك شەلەك تۇماعى،

موينىندا الا وراما،

ءىنىم ۇقپاي سۇرادى:

- تونى قايدا؟ توڭا ما؟

جوق ەكەن عوي قۇلاعى،

ۇيگە كىرسە بولا ما؟

 

- مەكەنى ونىڭ دالادا،

دوس بولامىز تەك قىستا،

كوڭىلى ءاپپاق، باعالا،

عۇمىرى دا ەڭ قىسقا.

كوكتەمگە ءبىر بارايىق،

قولىڭ قايدا، كەل، ۇستا!

 

 

قىس قىزىعى

قىس قىزىعى تاۋسىلار ما،

قالا سالار اق قاردان،

تاڭ اتادى، كەش باتادى،

بارلىق بالا شاتتانعان.

 

-ەرتەڭ ەرتە تۇرايىقشى،-

دەدى مايرا داناعا،

شەلەگى مەن قوس كۇرەگىن،

سالىپ قويدى شاناعا.

 

- جارىسامىز شانامەنەن،

جارىسامىز شاڭعىمەن.

- ەڭ ادەمى اققالانى

جاسايىقشى الدىمەن...

 

ساياباققا جينالىپتى،

بۇكىل اۋىل بالاسى،

تاڭقالدىرار تاڭعاجايىپ،

ەرتەگىلەر قالاسى.

 

بۇلدىرشىندەر ماز-مەيرام بوپ،

دومالاتار اق قاردى،

ءداۋ اققالا جاساپ شىعىپ،

دوستارىنا ماقتاندى.

 

قىس قىزىعى تاۋسىلار ما،

قالا سالار اق قاردان،

باقىت ءانى ەستىلەدى،

اۋلالاردان، باقتاردان.

 

كوكتەم ناقىشتارى 

كوك شىعىپ قىرلارعا

قىس تاستاپ بورىگىن،

بالالار قىزدىردى

ويىننىڭ كورىگىن.

 

***

قوزى-لاق جامىراپ،

سەكىرىپ وينايدى.

حورمەن ءان سالعانداي

كوككە اۋەن بويلايدى.

 

***

باۋ-باقشا جاپ-جاسىل،

ورىكتەر گۇلدەدى،

اق ماقتا ءتارىزدى

الما اعاش بۇرلەدى.

 

***

قىپ-قىزىل قىزعالداق

كومكەردى دالانى.

جۋساننىڭ ءيىسى

تازارتتى اۋانى.

 

***

كوك ءتۇس پەن جاسىلعا

اعاشتار بويالدى.

قۇستاردىڭ ۇنىمەن

قۋانىپ وياندىم.

 

بايشەشەك

ءموپ-مولدىر نازىك بايشەشەك -

بەلگىسى ارۋ كوكتەمنىڭ.

اق گۇلدەن تۇمار تاققانداي

ادەمىسىن-اي كوك بەلدىڭ.

 

كىرشىكسىز ءاپپاق بايشەشەك -

نىشانى بەرىك دوستىقتىڭ،

جاڭارعان ساتتە دۇنيە

مەن داعى ادال دوس كۇتتىم.

 

ۇلبىرەر سۇلۋ بايشەشەك -

ءۇمىتتىڭ گ ۇلى ارايلى.

تازالىق تۇنعان بار الەم

ءسۇيسىنىپ دالا قارايدى.

 

دومبىرا

ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ تورىندە،

بار ۇكىلى دومبىرا،

قازاعىمنىڭ بولمىسى،

قاسيەتتى ول - مۇرا.

 

قۇرمانعازى، دينانىڭ،

كۇيىن توگەر، تىنبايدى،

اتا مەنىڭ ءسۇيسىنىپ،

قوڭىر ءۇنىن تىڭدايدى.

 

 

قوبىز

كۇيى بولەك قوبىزدىڭ،

تابيعاتپەن ۇندەسكەن.

كۇي اتاسى كەمەڭگەر

قورقىت بابام تىلدەسكەن.

 

تاريحىمدى اقتارسام،

قوبىز جايلى اڭىز كوپ.

قويلىبايدىڭ قوبىزى،

بايگە العان جالعىز كەپ..

 

قاراعايدان قايىرعان،

ۇيەڭكىدەن ۇيىرگەن،

اققۋ ءمۇسىن، كيەلى

قاناتىنا كۇي ىلگەن.

 

 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار