اۋەلدە قايران قالدىق. قازاقستاندا وندىرىلەتىن ءونىمنىڭ شەتەلگە شىعىپ جاتقانىن سيرەك ەستيتىنىمىز جاسىرىن ەمەس قوي ەندى.
Kaz-Ir AGRO قازاقستان تاريحىنداعى جاپونياعا ماقسارى مايىن جەتكىزەتىن العاشقى كومپانيا اتانىپتى. بىلسەك، بۇل دا وڭايعا سوقپاعان. جاپوندار تالعامپاز عوي. تەحنولوگيا، تازالىق تالاپتارىن قاتاڭ ساقتايدى.
جاپونياعا ماي تاسىمالداماس بۇرىن Kaz-Ir AGRO التى اي بويىنا ساپانى راستاۋعا، مەملەكەتتىك جانە حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەستىككە جۇرگىزىلگەن زەرتحانالىق تالداۋلار بويىنشا مۇقيات تەكسەرۋدەن ءوتىپتى. كەلىسىمشارتقا كۇنى كەشە قول قويىلعان.
Kaz-Ir AGRO قايدا ورنالاسقان؟ كوزبەن كورگىمىز كەلدى بۇل زاۋىتتى.
پرەزيدەنت نە دەپ ەدى؟
ءبىر سوزىندە پرەزيدەنت يندۋستريالىق-يننوۆاسيالىق جوبالاردىڭ قالالاردا ەمەس، شالعاي اۋدان-اۋىلداردا ورىن تەپكەنى ءجون ەكەنىن ايتقان.
مۇنىسى دۇرىس تا. اۋىل تۇرعىندارىنا جۇمىس تابىلادى ويتكەنى. اۋىلداعى جۇرت جۇمىسپەن قامتىلادى، جالاقىسىن ايىرادى. جانۇياسىن اسىرايدى.
جاپونياعا ماي ەكسپورتتايتىن Kaz-Ir AGRO – شۋ اۋدانىندا ورنالاسىپتى. باردىق. كوردىك.
وسى شۋدىڭ بىرلىك اتتى اۋىلىندا 60 ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىر بۇل زاۋىت. وسىدان شامامەن 12 جىل بۇرىن قۇرىلىپتى.
Kaz Ir AGRO كومپانياسى بىرلىكتەگى 5 مىڭ گەكتار جەرگە ماقسارى ءوسىرىپ، سونىڭ مايىن سىعىپ الادى.
كومپانيانىڭ قارجى ديرەكتورى ابۇلفازىل اليناگيان كۇتىپ الدى ءبىزدى. ۇلتى پارسى ەكەن.
– بۇل قازاقستان مەن يراننىڭ بىرىگىپ جاساعان جوباسى عوي. مۇندا كەلگەنىمە كوپ بولعان جوق. ماماندىعىم قارجىگەر. ءبىراق اۋىل شارۋاشىلىعىن بەس ساۋساعىمداي بىلەم. وسى سالانىڭ قازانىندا قايناپ جۇرگەنىمە ءبىراز ۋاقىت بولدى، – دەدى ول.
ايتۋىنشا، وسى بىرلىكتە وندىرىلەتىن ماقسارى مايى ءبىراز ەلدە مۇلدە وسپەيدى ەكەن. ماقسارىنىڭ وسىپ-ونۋىنە قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك وڭىرلەرى اسا قولايلى.
ودان بۇرىن بۇل ماي تاعامدى تالعاپ جەيتىن جاپونيا، اقش، چەحيا، بەلگيا سياقتى دامىعان ەلدەردە جوعارى باعالانادى. باعاسى دا ساپاسىنا ساي. ايتالىق، جاپونياداعى ماقسارى مايىنىڭ قۇنى بىزدەگىدەن ون ەسە قىمبات.
ماقسارى مايى دەگەنىمىز نە؟
شىنى كەرەك، قانداي، نەندەي ماي ەكەنىن بىلمەپپىز العاشقىدا. كۇندەلىكتى ومىردە كوپ قولدانبايتىندىقتان باستاپقىدا اتاۋى دا تاڭسىق ەستىلدى.
– ءيا، راس، قازاقستاندا بۇل ونىمگە سۇرانىس ازداۋ. كۇندەلىكتى ومىردە كۇنباعىس مايىن پايدالانادى جەرگىلىكتى جۇرت. ماقسارىنىڭ ەل ىشىنىدەگى جارناماسى كەمشىن بولىپ تۇر. ارتىقشىلىقتارىن از ايتىپ ءجۇرمىز، – دەيدى وسىنداعى سەح باسشىسى زارينا ميروشنيكوۆا (سۋرەتتە).
پايداسى بەس ەلى ەكەن سويتسەك. الەمنىڭ دامىعان ەلدەرى ىزدەپ ءجۇرىپ الدىرتادى ەكەن.
– ءسىز ونىڭ قانداي قاسيەتى بارىن بىلەسىز بە؟ جاپوندار بۇل مايعا نەگە قىزىعىپ ءجۇر؟ – دەپ سۇرادىق ءبىز.
– ماقسارى ما؟ بۇل دا مايلى داقىل. سىرت كوزگە كادىمگى كۇنباعىس مايىنان ايىرماشىلىعى بولماعانمەن جوعارى تەمپەراتۋرادا قىزدىرعان ساتتە دە ءوز قۇندىلىقتارىن ساقتاپ قالاتىن قاسيەتى بار.
تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى – حولەستەرينى تومەن.
دارىگەرلەردىڭ ءوزى ەمدىك ماقساتتا قولدانۋعا ۇسىناتىن مايلى داقىلدىڭ ءبىرى. ءجيى تۇتىنعان جاعدايدا جۇرەكتىڭ يشەميالىق اۋرۋلارى، قانت ديابەتى، جوعارى قان قىسىمى، اتەروسكلەروز سىندى ءتۇرلى دەرتپەن كۇرەسۋگە سەپتەسەدى.
– جاپوندار مۇنى جاقسى بىلەدى عوي، دەمەك؟..
– ارينە. ماقسارىنىڭ قۇرامىندا ە دارۋمەنى وتە كوپ. سودان دا شىعار ادامنىڭ قان اينالىمىن جاقسارتىپ، تۇتاس يممۋندىق جۇيەنى نىعايتىپ، اعزاداعى اۋرۋدىڭ اسقىنىپ كەتۋىن تەجەيدى.
ءتىپتى كەي كەزدەرى جۇرەك اۋرۋلارىنا شالدىققان ادامدارعا تەك ماقسارى مايىن عانا قولدانۋعا كەڭەس بەرەدى.
– ءبىز بىلسەك جاپوندار بۇل مايدى باسقا سالالاردا دا قولداناتىن سياقتى؟
– بۇل راس. قولدانۋ اياسى كەڭ ويتكەنى. سۋسابىن دا جاسايدى بۇل مايدان. كرەم دە ازىرلەيدى. اسىرەسە، شاش وسىرۋگە، تەرى كۇتىمىنە دە تاپتىرمايدى. كوسمەتيكالىق ماقساتتا مولىنان قولدانادى، – دەدى بىزگە زارينا ميروشنيكوۆا.
ايتپاقشى، ىزدەنە كەلە تاپقانىمىز: ماقسارىنىڭ مايىنان قالعان قالدىقتان يراندا حالۋا دايىندالادى ەكەن، ال تۇركيادا ءتۇرلى سابىندار شىعارادى. بولاشاقتا بىزگە دە وسى كوشكە ىلەسۋ قاجەت شىعار.
تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى
ىلگەرىدە ايتتىق كاسىپورىننىڭ قابىرعاسى 12 جىل بۇرىن قالانىپتى. ءقازىر مۇندا 60-قا جۋىق ادام ەڭبەك ەتۋدە. بۇلاردىڭ باسىم بولىگى بىرلىك اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى.
زاۋىت باسشىسى، پارسى كاسىپكەرى حاميدرەزا اليناگياننىڭ ايتۋىنشا، ماقسارى مايىن وسىرۋگە شۋ ءوڭىرىنىڭ تاڭدالىپ الىنۋى تەگىن ەمەس.
– ماقسارى كۇي تالعايتىن داقىل. كەز كەلگەن جەردە ءوسىپ، ونە بەرمەيتىن ادەتى بار. سودان دا شىعار الەمدە بۇل داقىلدى وسىرۋمەن اينالىساتىن ەلدەر ساناۋلى عانا. ماقسارىنى ءوسىرۋ ءۇشىن شۋدىڭ تابيعاتى اسا قولايلى. ءتىپتى بۇل مايدىڭ ەڭ ساپالى ءتۇرى وسى ارادا وندىرىلەدى دەسەم ارتىق بولماس، – دەيدى ول.
بىزدىڭشە، بۇعان تابيعات قانا ەمەس، جاڭا تەحنولوگيالار دا سەپتەسۋ كەرەك. ونى دا كوزبەن كوردىك.
ماقسارى سالقىنداي سىعىلادى ەكەن. ال بۇعان قاجەتتى قۇرال-جابدىقتى گەرمانيادان الدىرتىپتى. بارلىعى اۆتوماتتاندىرىلعان.
وسىنداعى جۇمىسشىلارمەن دە تىلدەسىپ ۇلگەردىك. سونىڭ ءبىرى جامبىل ساعىنبەكوۆ بىلاي دەدى بىزگە:
– ءوزىڭىز دە كوردىڭىز. مۇنداعى جۇيەنىڭ دەرلىگى اۆتوماتتاندىرىلعان. تۋ سىرتىمدا اموفيلتر دەگەن فيلتر تۇر (سۋرەتتە). سول فيلتردە 1 ساعات بويى سۇرىپتالادى. بۇل – ءبىرىنشى تازارتۋ. ەكىنشى تازارتۋعا 1 جارىم ساعات ۋاقىت جۇمسالادى. تەك سودان كەيىن بارىپ تاعى دا ەكى شاعىن ءفيلتردىڭ ەلەگىنەن ءوتىپ، قۇيۋ جۇيەسىنە بارادى.
بۇل مايدىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى تۋرالى ايتايىن. بۇل مايدى وتە تومەنگى تەمپەراتۋرادا سىعۋ تەحنولوگياسىن قولدانا وتىرىپ الامىز. وسىنىڭ ارقاسىندا ماقسارىنىڭ قۇرامىنداعى پايدالى زاتتار، دارۋمەندەر جويىلمايدى، – دەيدى ول.
KAZ-IR AGRO -نىڭ قولداۋشىسى كىم؟
ءقازىر زاۋىت ايىنا 130 مىڭ ليتردەن اسىپ جىعىلاتىن ماي وندىرۋدە. ماي وڭدەيتىن سەحتى، داقىل ساقتايتىن قويمانى قوسا العاندا زاۋىت اۋماعى 8 گەكتار جەردى الىپ جاتىر.
بۇل مايعا «قۇدا ءتۇسىپ» وتىرعان جالعىز جاپونيا ەمەس، نەگىزىندە. بەلگيا، گوللانديا، رەسەي، جۇڭگو (تاپسىرىستىڭ ۇلكەنى وسى ەلدەن تۇسەدى)، يران، الىستاعى اقش – Kaz Ir Agro كومپانياسىنىڭ تۇراقتى تۇتىنۋشىلارى ەكەن.
ايتپاقشى، 2006 جىلى ىسكە قوسىلعان بۇل جوبانىڭ قۇنى 5،7 ملن دوللاردى قۇراپتى.
«زاۋىتقا پارسىلاردىڭ قانداي قاتىسى بار؟» دەسەڭىز بۇعان يران كاسىپكەرلەرى ينۆەستيسيا قۇيعان.
«العاشقى التى جىل اۋىر بولدى. 2012 جىلدان بەرى تامىرىنا قان جۇگىردى زاۋىتتىڭ. تاۋلىگىنە 4 مىڭ ليترگە جۋىق ماقسارى مايىن ءوندىرىپ جاتقان جايىمىز بار. وسى جىلدىڭ باسىندا 400 توننا ماقسارى مايىن ەكسپورتتادىق.
قازىرگى تاڭدا KazakhExport كومپانياسىمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋدەمىز.
ولار سەنىمدى كومپانيا، ءبىزدىڭ جوبانى كەپىلدەندىرىپ، 200 ءجۇز ميلليون تەڭگەگە ساقتاندىرۋ قورعانىسىن بەردى جانە ءونىمدى شەتەلدىك كليەنتتەرگە ساتۋعا كومەكتەسىپ جاتىر»، – دەيدى ول.
دايىنداعان، دۋمان بىقاي
