بۇگىندە الەمدىك ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك ريەۆوليۋسيا  تەحنولوگيالىق، ەكونوميكالىق  سالالاردان باستاپ  دامۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرىنە جول اشۋدا. سوعان سايكەس ءبىلىم سالاسىندا دا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر پايدا بولىپ، جاڭارتىلعان ءبىلىم باعدارلاماسى قابىلدانىپ، ءبىلىم بەرۋ ىسىنە دە جاڭالىقتار ەنە باستادى.

اتالعان ماقالامىزعا ارقاۋ بولىپ وتىرعان بيولوگيانى زامان  تالابىنا ساي وقىتۋ  – بۇگىنگى كۇنى دە اسا وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى. جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ ەڭ نەگىزگى ماقساتى - ءبىلىم الۋشىلاردىڭ وقۋ ناتيجەلەرىن جەتىلدىرۋ بولىپ تابىلسا، ءبىزدىڭ پانىمىزدەگى ماقساتىمىز دا ءبىلىمدى شىعارماشىلىق تۇرعىدان بەرۋ ارقىلى  رەپرودۋكتيۆت، پروبلەمالىق -ىزدەنۋشىلىك ادىستەردى پايدالانا وتىرىپ، ءبىلىم الۋشىنى ىنتالاندىرۋ.

ورتا مەكتەپتە نەمەسە كوللەدجدەردە بولسىن بيولوگيا ءپانىن وقىتۋ بارىسىندا ەسكەرەتىن جايت،  ساباقتا تەوريالىق مالىمەتتى بەرىپ قانا قويماي، وقۋشىنىڭ ءوز بەتىنشە جۇمىس جاساۋىنا  كوڭىل ءبولۋ كەرەك. وسى تۇرعىدا ءوز تاجىريبەمدە قولدانىپ جۇرگەن ىسكەرلىك،  تانىمدىق ويىندار مەن  كونفەرەنسيا ساباق، پرەسس- كونفەرەنسيا، ساياحات ساباق،  ينتەگراسيالىق ساباق  ەرتەگى، اۋكسيون، جارىس ساباقتارى، ۆيكتورينا، جانە برەينستورمينگ ساباقتارى ءتيىمدى دەپ ايتار ەدىم. مۇنداي ساباقتا ءبىلىم الۋشى ءوز ارەكەتىن ءوزى تولىعىنان باسقارىپ،  ۇيىمداستىرۋ، ىزدەنۋ تۇرعىسىندا وتەدى.

ساباقتىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزدى ءبىر جولى – ساباقتاعى اتقارىلاتىن جۇمىس تۇرلەرىنىڭ سان الۋاندىعى.بيولوگيانى مەڭگەرتۋدە بۇرىننان كەلە جاتقان مىناداي ۇتىمدى ادىستەر بار. ولار:

1) پراكتيكا، ياعني تاجىريبەلىك؛

2) كورنەكىلىك؛

3)  اڭگىمەلەسۋ:

4) كورنەكىلىك: وقۋلىق،  تەحنيكالىق قۇرالدار، ت.ب.

ارينە، ساباقتىڭ ماقساتى مەن مازمۇنىنا قاراي بۇلاردىڭ ىڭعايلىسىن ۇستاز ءوزى تاڭداپ الادى. دۇرىس تاڭدالعان ءادىس  جوعارى ساپالى ءبىلىم نەگىزىن سالادى.

كورنەكىلىك ءادىس بيولوگيانىڭ بارلىق تاقىرىپتارىندا  قولدانىلادى. سەبەبى، بيولوگيا پانىندە وقۋتىشى ءوزى ايتىپ تۇرعان ماسەلەنى تەك بايانداپ قانا قويماي، ونى كورسەتكەندە عانا ءبىلىم الۋشىنىڭ ەسىندە ساقتالۋى جوعارى بولادى. سونىمەن قاتار،  كورنەكىلىككە جاتاتىن  ءتىرى وبەكت، كينو، كەستەلەرگە قاراپ ءبىلىم الۋشى قورىتىندى جاساپ، قايتالايدى. كورنەكىلىك ءادىستى قولدانۋ وۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن، ويلاۋىن ارتتىرادى.

بيولوگيا پانىندەگى كورنەكىلىكتەر تابيعي جانە سۋرەتتەمە بولىپ ەكىگە بولىنەدى. تابيعي وبەكتىلەردى دەمونستراسيالاۋ بيولوگيانى وقىتۋدا  وتە ماڭىزدى. مۇندا وسىمدىكتەر مەن  جانۋارلاردى ءتىرى كۇيىندە كورسەتەدى، وسىمدىكتانۋ، تىرشىلىكتانۋ ساباقتارىندا دەمونستراسيالايدى. تابيعي كورنەكىلىكتەرگە كىشكەنە  قۇستار مەن تورداعى كىشكەنە  سۇتقورەكتىلەر، بانكادا اۋزى جابىلعان ۇساق جانۋارلاردى اكەلىپ كورسەتۋگە بولادى.

سونىمەن قاتار،  تومەندەگىدەي جۇمىس تۇرلەرىن قولدانۋ قاجەت: ەكسپەريمەنتتىك جۇمىس، ويىن، دەرەككوزدەردەن قاجەتتى اقپاراتتى تاڭداۋ (مىسالى، گەنەتيكالىق تۇرلەندىرىلگەن ونىمدەردىڭ اسەرى، ادامدى كلونداۋ، ورگانداردى ترانسپلانتاسيالاۋ)، تالداۋ جۇرگىزۋ، الىنعان اقپاراتتى سالىستىرۋ جانە شىنايى باعاسىن ۇسىنۋ؛بيولوگيا سالاسىنداعى ءتۇرلى ماسەلەلەردى زەرتتەۋگە باعدارلانعان ەكسپەريمەنت قۇراستىرۋ جانە وتكىزۋ (مىسالى، قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەلەرى)؛بيولوگيالىق ۇدەرىستەر مەن تابيعي قۇبىلىستاردى ۇعىنۋ، ءتۇسىندىرۋ جانە بولجاۋ ءۇشىن مودەلدەۋدىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرىن قولدانۋ. ت.ب.

جاڭارتىلعان ءبىلىم باعدارلاماسىنا قويىلاتىن باستى تالاپتاردىڭ ءبىرى -  وقۋشىلاردىڭ، ءبىلىم الۋشىلاردىڭ بۇكىلادامزاتتىق، ۇلتتىق، پاتريوتتىق سەزىمدەرىن ارتتىرۋ، تۋعان جەرگە دەگەن قۇرمەتىن، ەكولوگيالىق ساۋاتتىلىعىن قالىپتاستىرۋ. وسى ماقساتتا ءبىز ءبىلىم عانا بەرىپ قويماي، تاربيە ءىسىن دە نازاردان تىس قالدىرمايمىز. بيولوگيا ءپانى اياسىندا مىناداي مىندەتتەر قويىلادى:

• تۋعان ولكەنىڭ تابيعاتىن، ياعني ، سيرەك اڭدار مەن وسىمدىكتەر، بالىقتار، تابيعي ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ؛


• تۋعان ولكەنى كوگالداندىرۋ؛


• تۋعان ولكەنىڭ تابيعاتىن بايىتۋ:  اڭداردى جەرسىندىرۋ، وسىمدىكتەردى كوبەيتۋ؛


• تۋعان ولكەنىڭ تابيعاتىن زەرتتەۋ:  ەكسكۋرسيا (جىلدىڭ ءار مەزگىلىندە)، تىڭ ماعلۇماتتار جيناۋ (تۋعان ولكە بويىنشا)، ولكەتانۋ، مۋزەي ساياباعىن قۇرۋ، ت.ب.

بيولوگيا ءپانىن مەڭگەرتە وتىرىپ، ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ ماڭىزى زور. بىلىمگەرلەر ساباق  بارىسىندا ءوندىرىس ورىندارىنا  بارىپ، ولارمەن تانىسىپ، تەوريالىق ءبىلىمىن پراكتيكامەن ۇشتاستىرۋى كەرەك. ول ءۇشىن  بالا جاستايىنان قورشاعان ورتا، جەر، سۋدىڭ تازالىعى، فاۋنا مەن فلورانى قورعاۋ قاجەتتىگىن ءتۇسىنۋ ءتيىس.

قورىتا ايتقاندا، بيولوگيانى وقىتۋ ۇدەرىسىندە ۇستاز وقۋ ماتەريالىنىڭ مازمۇنىن، بيولوگيا كابينەتىنىڭ وقۋ جابدىعىمەن جابدىقتالۋىن، ۇلەستىرمەلى ماتەريالدىڭ بولۋىن، وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىن، ولاردىڭ دايىندىق دەڭگەيىن ەسكەرۋ قاجەت.

 

گالينا ابدييەۆا الماتى مەملەكەتتىك ەنەرگەتيكا جانە ەلەكتروندى تەحنولوگيالار كوللەدجىنىڭ بيولوگيا ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى،

گۇلنارا مۇراتباي قىزى، اباي اتىنداعى قازۇپۋ مامانى.