ا. بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ باسشىسى، ۇلتتىق كوميسسيانىڭ مۇشەسى ەردەن زادا ۇلى قاجىبەك، اتالعان ينستيتۋتتىڭ عالىمدارى، وبلىسىمىزداعى ىرگەلى وقۋ ورنى سانالاتىن ءى. جانسۇگىروۆ اتىنداعى جەتىسۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار بەلسەندىلىك تانىتىپ، سۇبەلى ۇلەس قوسۋدا.
ءتىل سارايىندا وتكەن «جاڭا قازاق ءالىپبيىن ەنگىزۋدىڭ عىلىمي جانە ۇيىمداستىرۋشىلىق نەگىزدەرى» اتتى سەمينار-كەڭەستە الماتى وبلىسىنىڭ تىلدەردى دامىتۋ جونىندەگى باسقارماسىنىڭ باسشىسى ايدار باشبايەۆ وسىلاي دەدى.
ءوز سوزىندە باسقارما باسشىسى وڭىردە قازاق ءتىلى ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسى نەگىزىندەگى الىپبيگە كوشىرۋ جونىندەگى «جاڭا ءالىپبي – جاڭا ءداۋىر باستاۋى» اتتى جۇمىس توبى قۇرىلىپ، ەل ىشىندە ءاقپاراتتىق-تۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەنىن دە ايتتى. بارلىق اۋدان، قالالاردىڭ 70 ەلدى مەكەنىن قامتىعان كەزدەسۋلەردە 12 مىڭان اسا ادام قامتىلعان.
سەمينار كەڭەستى اشىپ، جۇرگىزگەن ايدار كاربوز ۇلى قازاق ءالىپبيىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ بويىنشا ءارتۇرلى تاقىرىپتا دوڭگەلەك ۇستەل، كونفەرەنسيا، كەزدەسۋ، پىكىر الماسۋ، اقپاراتتىق ساعات، فورۋم، دەبات، اكسيا، سەمينار، بريفينگ وتكىزىلگەندىگىن، مۇنداي جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا جالعاسىن تاباتىندىعىن تىلگە تيەك ەتتى.
– لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – ۇلتتىق بولمىسىمىزعا قايتۋ دەپ ءتۇسىنۋ كەرەك. ەلباسىمىزدىڭ ءوزى مۇنى رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ ءبىرىنشى شاراسى رەتىندە جۇزەگە اسىرىپ وتىر. نەگە؟ سەبەبى ءالىپبيدى رەفورمالاۋ ارقىلى ءبىز تىلىمىزدەگى ۇلتتىق ناقىشتى، ۇلتتىق جۇيەنى ساقتاي الامىز. ال ۇلتتىق جۇيە ساقتالاتىن بولسا، وندا ميىمىزداعى دۇنيەنى تانيتىن ۇلتتىق نەيروندارىمىز جۇمىس جاسايدى، – دەدى «جاڭا ۇلتتىق ءالىپبي نەگىزىندەگى جازۋ رەفورماسى: پروبلەمالار مەن شەشۋ جولدارى» اتتى تاقىرىپتا بايانداما جاساعان ا. بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى انار فازىلجانوۆا.
سونداي-اق، ول وسى رەفورما تۋرالى قوعامدا سان ءتۇرلى پىكىرلەردىڭ ايتىلىپ جۇرگەنىن ايتتى. «اسىرەسە، ءتىل تانۋشى مامانداردىڭ باسىندا ءارتۇرلى ميفتەر ءورىپ ءجۇر. ميف دەگەن شىندىققا جاناسپايتىن، ءبىراق شىندىق سەكىلدى قابىلداناتىن ۇستانىمدار. ماسەلەن، «ءالىپبي رەفورماسى – ءارىپ اۋىستىرۋ عانا دەپ تۇسىنەدى. قىسقا، مەرزىمدە «وپ-وڭاي» وتەدى. وعان ەشقانداي كۇشتى جۇمساۋ قاجەت ەمەس ەكەنىن ايتادى. سونىمەن قاتار، لاتىن گرافيكاسىنا كوشە قالساق قوعامدا اعىلشىن تىلىندە سويلەۋشىلەردىڭ قاتارى تەز ارادا ءوسىپ، ءبارىمىز دەرلىك اعىلشىن تىلىندە سويلەپ كەتەمىز دەۋشىلەر كوپ. ءتىپتى، وسى تۇرعىدا سۇقبات بەرىپ جۇرگەن ساياساتكەرلەر دە بار. تاعى ءبىرى – وتاندىق سوفتىلار وزدىگىنەن دامىپ شىعا كەلەتىنىن ايتادى. ياعني، لاتىنعا كوشسەك، سوف جاسايتىن قازاقتار كوبەيەدى. ءبىز IT الەمدە الدىڭعى قاتارعا يە بولامىز دەگەن ويدا. البەتتە، ارمانداۋ جاقسى. ءبىراق، مۇنىڭ ءبارىن ءبىر عانا لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋگە اپارىپ تىرەپ، قاراپ وتىرۋ دەگەن دۇرىس ەمەس»، – دەگەن انار مۇرات قىزى ءاربىر ميفكە قاتىستى پروبلەمالاردىڭ شەشۋ جولدارىن دا اتاپ ءوتتى.
بايانداماشىنىڭ سوزىنشە، لاتىن قارپىنە كوشۋدە گرافيكالىق كەڭىستىكتەردىڭ اۋماعى وزگەرەدى. ياعني، بۇعان دەيىن ۇلكەن شەڭبەر ىشىندە كيريلل گرافيكاسىنىڭ كەڭىستىگى بولىپ كەلسە، لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋدە ونىڭ كەڭىستىگى كەڭەيمەك. سونىمەن قاتار، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتىنىن مامانداردىڭ قازاق ءتىلىنىڭ گرامماتيكاسىن جاقسى ءبىلۋى كەرەك دەگەن وي دا ايتىلدى.
– بۇل – جالپىحالىقتىق رەفورما. ءبىراق، ونى جۇزەگە اسىرۋشى اۆانگارد بولادى. كەز كەلگەن ءىستىڭ باسىندا جۇرەتىن كۇش. ولار كىمدەر دەگەندە: ءتىلتانۋشىلار، قازاق ءتىلىنىڭ وقىتۋشىلارى، قازاق ءتىلىنىڭ مۇعالىمدەرى، ءتىل ساياساتىنىڭ مەنەدجەرلەرى، IT-ماماندارى» بولىپ تابىلادى. ەندەشە، بۇل ماسەلەگە ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋىمىز ءتيىس، – دەدى انار فازىلجانوۆا.
لاتىن الىپبيىنە كوشۋدى تابىستى جۇزەگە اسىرۋ جولىنداعى ماسەلەلەردى ورتاعا سالعان سەميناردا ا. بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋىنىڭ ديرەكتورى ەردەن قاجىبەك، ءى. جانسۇگىروۆ اتىنداعى جەتىسۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، فيلوسوفيا دوكتورى اينا راحيموۆا، وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باس مامانى روزا تۇرعانبايەۆا بايانداما جاساپ، كەلەلى ويلارىمەن ءبولىستى.
جيىندى قورىتىندىلاعان وبلىستىق ءتىل باسقارماسىنىڭ باسشىسى ايدار كاربوز ۇلى لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – قازاق حالقىنىڭ العا جىلجۋىنا، جاڭا زامان تالابىنا ساي وسىپ-وركەندەۋىنە، بولاشاقتا ەلىمىزدىڭ جان-جاقتى دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ، جەمىسى مەن جەڭىسىن اكەلەتىنىن ايتتى.
