قازاقستان ۇكىمەتى ريەلتورلار قىزمەتىن رەتكە كەلتىرۋدى باستادى. ەندى تۇرعىن ءۇيدى ساتۋ-ساتىپ الۋمەن اينالىساتىندار مىندەتتى تۇردە ءوزىن-وزى رەتتەيتىن ۇيىمدار ارقىلى جۇمىس ىستەۋى ءتيىس. بۇل شەشىم ۆيسە-پرەمەر سەرىك جۇمانعارين ءتوراعالىق ەتكەن كوميسسيا وتىرىسىندا قابىلداندى. اتالعان جاڭاشىلدىققا بايلانىستى Dalanews.kz رەداكسياسى ءماجىلىس دەپۋتاتى ولجاس قۇسپەكوۆتىڭ پىكىرىن سۇراپ ءبىلدى. ول زاڭ جوباسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى، جاڭا تالاپتاردىڭ ريەلتورلار جۇمىسىنا اسەرى جانە تۇتىنۋشىلاردى قورعاۋ مەحانيزمدەرى تۋرالى تارقاتىپ ايتتى.
“زاڭ جوباسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى - ريەلتورلىق قىزمەتتى جۇيەلەۋ جانە ءار مامان ءبىرىڭعاي تالاپتار مەن ايقىن جاۋاپكەرشىلىك اياسىندا جۇمىس ىستەيتىن كاسىبي ورتا قالىپتاستىرۋ. بۇعان دەيىن نارىقتىڭ رەتتەلمەۋى، بىلىكتىلىككە قويىلاتىن تالاپتاردىڭ جانە باقىلاۋ تەتىكتەرىنىڭ بولماۋى كولەڭكەلى سحەمالاردىڭ، جالعان حابارلاندىرۋلاردىڭ، كەلىسىمشارتتاردى دۇرىس تولتىرماۋ فاكتىلەرىنىڭ جانە ازاماتتار سەنىمىنىڭ تومەندەۋىنە اكەلگەن”، - دەيدى ول.
ونىڭ سوزىنشە، جاڭا مودەل ريەلتورلار ءۇشىن مىندەتتى ءوزىن-وزى رەتتەۋ جۇيەسىن ەنگىزەدى.
“مامان ءوزىن-وزى رەتتەيتىن ۇيىمعا (ءورۇ) مۇشەلىككە وتپەيىنشە، وقىتۋدان وتپەيىنشە، بىلىكتىلىگىن راستامايىنشا جانە ىشكى ستاندارتتاردى ساقتامايىنشا جۇمىس ىستەي المايدى”، - دەيدى ول.
سونىمەن بىرگە دەپۋتات جاڭا جۇيەدە ەمتيحان، ءبىرىڭعاي ماماندار رەەسترى، كاسىبي جاۋاپكەرشىلىكتى ساقتاندىرۋ، تيپتىك شارتتار مەن ىشكى ءتارتىپ مەحانيزمدەرى ەنگىزىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.
“مۇنداي قۇرىلىم كەزدەيسوق ادامداردى نارىقتان شىعارىپ، قىزمەت ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى”، - دەيدى ول.
رەەسترگە تىركەلۋ سيفرلىق فورماتتا جۇرگىزىلەدى
دەپۋتات ءبىرىڭعاي تىزىلىمگە تىركەلۋ پروسەسىنىڭ قولايلىلىعى تۋرالى دا ءتۇسىندىردى.
“ءبىرىڭعاي رەەسترگە تىركەلۋ زاماناۋي ءارى قولايلى سيفرلىق ءراسىم رەتىندە قۇرىلادى. ريەلتور ءورۇ-عا مۇشەلىككە وتكەننەن كەيىن، قاجەتتى تالاپتاردى — وقىتۋدى، اتتەستاتتاۋدى جانە دەرەكتەردى تەكسەرۋدى اياقتاعان سوڭ، رەەسترگە اۆتوماتتى تۇردە ەنگىزىلەدى”، – دەدى ول.
ايتۋىنشا، رەەستر اشىق بولادى، كەز كەلگەن ازامات ريەلتوردىڭ مارتەبەسىن تەكسەرە الادى.
سونداي-اق قۇسپەكوۆ قازىرگى جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ريەلتورلارعا جەڭىلدەتىلگەن وتپەلى كەزەڭ قاراستىرىلعانىن اتاپ ءوتتى.
“رەەستردىڭ ماقساتى – كەدەرگىلەر جاساۋ ەمەس، نارىقتىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋ”، – دەپ قوستى دەپۋتات.
تىركەلمەگەن ريەلتورلاردىڭ قىزمەتى زاڭسىز دەپ تانىلادى
دەپۋتات جاڭا تالاپتاردى بۇزعان جاعدايدا ريەلتورلارعا قانداي شارا قولدانىلاتىنىن دا ءتۇسىندىردى.
“ءبىرىڭعاي رەەستردەن تىس جۇمىس ىستەۋ زاڭسىز دەپ تانىلادى. تىركەۋدەن وتپەگەن نەمەسە ءورۇ مۇشەسى بولىپ تابىلمايتىن مامان مامىلەلەرگە قاتىسا المايدى جانە كاسىبي سيفرلىق پلاتفورمالارعا قول جەتكىزبەيدى”، – دەدى ول.
سونىمەن قاتار اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك نەمەسە قىزمەتپەن اينالىسۋ قۇقىعىنان ايىرۋ جازاسى دا قاراستىرىلعان.
ءورۇ ىشىندەگى ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن دە جاۋاپكەرشىلىك بار.
“ەتيكالىق كودەكستى، ستاندارتتاردى نەمەسە تۇتىنۋشى قۇقىعىن بۇزۋ فاكتىلەرى ارنايى تارتىپتىك ورگاندا قارالادى. سانكسيالار ەسكەرتۋ جاساۋدان باستاپ ءورۇ-دان شىعارۋ شاراسىنا دەيىن جەتەدى. ءورۇ-دان شىعارۋ - كاسىبي قىزمەتتى جالعاستىرۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرۋمەن تەڭ، ويتكەنى ءورۇ مۇشەلىگى مىندەتتى شارت”، – دەدى ول.
باعا مەن ساپا قالاي وزگەرەدى؟
تۇرعىن ءۇي نارىعىنداعى باعا مەن ساپاعا قاتىستى سۇراققا جاۋاپ بەرگەن قۇسپەكوۆ وڭ وزگەرىستەر كۇتەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى. ايتۋىنشا، جاڭا زاڭ نارىقتا ساپانى ارتتىرىپ، كولەڭكەلى سحەمالاردى ازايتادى.
“ءبىرىڭعاي ستاندارتتار، مىندەتتى وقىتۋ، ەمتيحان جانە جاۋاپكەرشىلىكتى ساقتاندىرۋ ەنگىزىلۋى قىزمەتتىڭ جاڭا ساپالىق دەڭگەيىن قالىپتاستىرادى. كليەنتتەر “كەلىسىم بويىنشا” ەمەس، ناقتى بەكىتىلگەن قاعيدالار مەن تيپتىك شارتتارعا ساي قىزمەت الادى. ريەلتورلار قۇجاتتاردى تەكسەرۋ راسىمدەرىن قاتاڭ ساقتاۋعا، اشىق جۇمىس ىستەۋگە جانە قاتەلىكتەرى ءۇشىن قارجىلاي جاۋاپكەرشىلىك كوتەرۋگە مىندەتتى بولادى"، – دەدى ول.
ول باستاپقىدا باعادا شامالى ءوسىم بولۋى مۇمكىن ەكەنىن دە ەسكەرتتى.
“باستاپقى كەزەڭدە وقىتۋ، ساقتاندىرۋ جانە ءورۇ مۇشەلىگىنە بايلانىستى ازداپ قىمباتتاۋى مۇمكىن. الايدا ۋاقىت وتە نارىق تۇراقتانادى، “كولەڭكەلى سحەمانىڭ” ەداۋىر بولىگى جويىلادى، ال كاسىبي ماماندار اراسىنداعى باسەكە قىزمەت ساپاسىنا نەگىزدەلەدى. ناتيجەسىندە سالا ماماندارى ءۇشىن دە، ازاماتتار ءۇشىن دە ءقاۋىپسىز ءارى بولجامدى بولادى”، – دەدى دەپۋتات.
وتەماقى قورى تۇتىنۋشىلار قۇقىعىن قورعايدى
دەپۋتات وتەماقى قورىنىڭ ءتيىمدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
“كومپەنساسيالىق قور - تۇتىنۋشىلاردى قورعاۋدىڭ ماڭىزدى تەتىگى. ول ءورۇ مۇشەلەرىنىڭ مىندەتتى جارنالارى ەسەبىنەن قالىپتاسادى جانە ريەلتوركاسىبي قاتەلىك جىبەرگەن نەمەسە ءوز مىندەتىن ورىنداماعان جاعدايلاردا كليەنتكە تۋىنداعان شىعىندى جەدەل وتەيتىن جۇيە سانالادى.”، – دەدى ول.
سوزىنشە، بۇل مەحانيزم نارىقتاعى ادىلەتسىزدىكتى ازايتىپ، ازاماتتاردىڭ سەنىمىن ارتتىرادى.
“كومپەنساسيالىق قور ريەلتورلاردى ستاندارتتاردى ساقتاۋعا ىنتالاندىرادى جانە ادال ەمەس ارەكەتتەردىڭ الدىن الادى. داۋلى ماسەلەلەردى تەز ءارى ءتيىمدى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، دەمەك نارىقتاعى جانجالداردى ازايتىپ، ازاماتتاردىڭ سەنىمىن ارتتىرادى. كليەنتتەر ءۇشىن بۇل - قۇقىقتارى بۇزىلعان جاعدايدا ءبىرىنشى رەت ناقتى قارجىلىق كەپىلدىك الاتىنىن بىلدىرەدى”، – دەدى دەپۋتات.
بۇعان دەيىن
ەسكە سالساق، كۇنى كەشە ۇكىمەت ريەلتورلاردىڭ قىزمەتىن ءوزىن-وزى رەتتەيتىن ۇيىمدار ارقىلى جۇرگىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان ەدى. بۇدان بىلاي جىلجىمايتىن مۇلىكپەن اينالىساتىندار ءبىرىڭعاي تىزىلىمگە تىركەلىپ، تيپتىك كەلىسىمشارتتاردى قولدانۋعا جانە ەتيكالىق كودەكستى ساقتاۋعا مىندەتتەلەدى. تۇتىنۋشىلاردى قورعاۋ ءۇشىن وتەماقى قورى قۇرىلىپ، سالاعا باقىلاۋدى يندۋستريا جانە قۇرىلىس مينيسترلىگى جۇزەگە اسىرادى.
