اقش-تىڭ الەمگە جاريالاعان ساۋدا سوعىسى قازاقستانعا دا تەرىس اسەرىن بەرىپ ۇلگەردى. قازاقستاننىڭ شيكىزات ەكسپورتىنىڭ كولەمى بيىل ەكى ايدا 12%-عا تومەندەدى. يمپورت ءىس جۇزىندە وزگەرمەگەندىكتەن، ساۋدا بالانسىنىڭ ءپروفيسيتى دە 36%-عا تومەندەدى. وسىلايشا جۇڭگو العاش رەت رەسەيدىڭ الدىن وراپ ءوتىپ، باستى يمپورت تاسىمالداۋشىسى اتاندى. ماماندار قازاقستان ءۇشىن بۇل دابىل قاعارلىق بەلگى ەكەنىن ايتادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى قازاقستاننىڭ 2025 جىلعى قاڭتار-اقپان ايلارىنداعى سىرتقى ساۋدا-ساتتىق مالىمەتتەرىمەن ءبولىستى.
2025 جىلدىڭ العاشقى ەكى ايىندا ەكسپورتتىڭ كۇرت تومەندەۋى بايقالادى، ياعني جىلىنا 12،4% نەمەسە 12،2 ملرد دوللاردان 10،7 ملرد دوللارعا دەيىن.
دەگەنمەن بۇل ارادا ىشكى قۇرىلىمى كورسەتىلمەيدى.
"ال ءبىزدىڭ ەسەپتەۋلەرىمىز بويىنشا، بۇل شيكىزات ەكسپورتى كولىمىنىڭ 15% نەمەسە 1،5 ملرد دوللارعا، اتاپ ايتقاندا شيكى مۇنايدى 21%-عا قىسقارۋىنان ورىن الدى. باسقا شيكىزات تۇرلەرى از مولشەردە ازايعان: كەن مەن مينەرالدار - 14%، مەتالدار مەن قورىتپالار - 10%. كەرىسىنشە، شيكى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى 30%-عا ءوستى. ەكسپورتتىڭ قىسقارۋىنا، نەگىزىنەن، جۇڭگو، ءباا، رەسەي، فرانسيا جانە گەرمانيا ەلدەرىنە تاۋار تاسىمالىنىڭ كۇرت ازايۋى ىقپال ەتتى. جالپى، ەاەو ەلدەرىنە باعىتتالعان ەكسپورت 19،7% - عا، ەۋروپا ەلدەرىنە 1،6% - عا تومەندەدى، ال ورتالىق ازيا مەن ءازىربايجانعا جەتكىزىلىم 3،3%-عا ءوستى. ەۋروپاعا باعىتتالعان ەكسپورتتىڭ تومەندەۋىنە شيكىزات نارىقتارىنداعى باعانىڭ قۇبىلمالىلىعى، نەگىزگى ساۋدا سەرىكتەستەرىن قايتا قاراستىرۋ سىندى فاكتورلار تۇرتكى بولۋى مۇمكىن"، - دەيدى Halyk Finance تالداۋ ورتالىعىنىڭ ساراپشىسى ايدوس تايبەك ۇلى.
فرانسياعا (جىلىنا: -45%) جانە گەرمانياعا (جىلىنا: -50%) باعىتتالعان شيكىزات ەكسپورتىنىڭ كۇرت تومەندەۋىنە قاراماستان، قازاقستاندىق مۇنايدىڭ ءداستۇرلى ساتىپ الۋشىسى - يتالياعا جەتكىزىلەتىن مۇناي كولەمى 11% جىلدىق ءوسىمدى تىركەدى. سونداي-اق نورۆەگياعا اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى بىرنەشە ەسە وسكەنىن ايتا كەتەلىك: 1،4 ملن دوللاردان 2،06 ملرد دوللار.
قۇرىلىمى جاعىنان ەكسپورت ءالى دە نەگىزىنەن شيكىزاتتان تۇرادى.
ءبىزدىڭ جىكتەي قاراستىرۋىمىز بويىنشا، ولاردىڭ ۇلەسى 79%-دى قۇرايدى، ونىڭ 58%-ى - مۇناي، 15%-ى — ءارتۇرلى كەندەر، مينەرالدار جانە ولاردىڭ باستاپقى وڭدەلگەن ونىمدەرى، 5%-ى - اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى، قالعان 2%-ى - شيكىزاتتىڭ باسقا تۇرلەرى.
قازاقستاندا وندىرىلمەيتىن دايىن جوعارى تەحنولوگيالىق ونىمدەر (مىسالى، رەسەيگە ەكسپورتتالاتىن ەلەكترونيكا جانە قىتايعا جونەلتىلەتىن يادرولىق رەاكتورلار) ەكسپورتىنىڭ ەداۋىر كولەمى ءىس جۇزىندە رەەكسپورت بولىپ تابىلۋى مۇمكىن ەكەندىگى دە ەسكەرتىلەدى.
"ەكسپورتتىڭ ەداۋىر تومەندەۋىن ەسكەرە وتىرىپ، ساۋدا بالانسىنىڭ ءپروفيسيتى 36%-عا نەمەسە 3،9 ملرد دوللاردان 2،5 ملرد دوللارعا دەيىن قىسقاردى.قازاقستاننىڭ ءداستۇرلى پروفيسيتتىك ساۋدا بالانسى شيكىزاتتىڭ جوعارى ەكسپورتى ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلەتىنىن اتاي كەتەلىك. الايدا، تەك شيكىزاتتىق ەمەس ەكسپورتتى ەسەپكە العاندا، ءبىزدىڭ جىكتەۋىمىزگە سايكەس، كورسەتىلگەن كەزەڭدەگى ساۋدا بالانسى تاپشى بولدى: 6 ملرد دوللار. وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا قىتايدىڭ يمپورتتاعى ۇلەسى 25،7%-دان 28،8% - عا دەيىن ءوستى. ۇزاق ۋاقىتتان بەرى وسىلايشا العاش رەت جۇڭگو يمپورتتىق تاۋارلاردىڭ باستى جەتكىزۋشىسى بولىپ، رەسەيدى وسى پوزيسيادان ىعىستىردى"، - دەيدى ول.
ەلىمىزدەگى قولدانبالى ەكونوميكانى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ عىلىمي جەتەكشىسى جاقسىبەك قۇلەكەيەۆ بارلىق ەكسپورتتىڭ شامامەن 80%-ى تەك 10 تاۋار پوزيسياسى ماڭايىندا قالىپتاساتىنىن ايتادى. ونىڭ ايتۋىنشا، جىلدىڭ باسىندا ەكسپورت كولەمىنىڭ 12%-عا تومەندەپ، شامامەن 2،5 ملرد دوللارعا دەيىن قىسقاردى. ول مۇنداي قۇلدىراۋ دابىل قاعارلىق بەلگى ەكەنىن ايتادى.
"الەمدىك ەكونوميكا تۇراقسىزدىعى مەن جۇڭگو جاعدايىنىڭ بەيمالىمدىگى اياسىندا ءوسىمنىڭ 2%-عا باياۋلاۋى كۇتىلەدى. مۇندايدا ءبىزدىڭ بيزنەسكە دەگەن قاۋىپ-قاتەر تاۋەكەلدەرى كۇشەيە تۇسەدى. ءبىزدىڭ ەنشىمىزدە، ەڭ كوپ دەگەندە ەكى اي بار، ياعني قازاقستان جاھاندىق قۇبىلمالىلىقتىڭ سالدارىن شىنداپ سەزىنە باستاۋىنا دەيىن. ساۋدا-ەكونوميكالىق قىزمەتتى جۇزەگە اسىراتىن مىڭداعان كاسىپكەرلەر بارىنەن بۇرىن قيىندىقتارعا تاپ بولۋى مۇمكىن"، - دەيدى ول "اتامەكەن" ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىندا وتكەن جيىندا.
بۇعان دەيىن سايتىمىزدا "حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى الەم ەلدەرىنە ساۋدا سوعىسى جاعدايىندا نە ىستەۋ كەرەكتىگىن ايتتى" دەگەن ماتەريال جاريالانعان بولاتىن. سونداي-اق وتاندىق ەكونوميست ەلىمىزدە بيزنەس گەنوسيدى جۇرگەلى جاتقانىن ەسكەرتكەن ەدى.
