– «تاماعى توقتىق، جۇمىسى جوقتىق ازدىرار ادام بالاسىن» دەيدى حاكىم اباي. ەلىمىزدە سوڭعى كەزدەرى بولىپ جاتقان لاڭكەستىك ارەكەتتەردىڭ، ءتۇرلى زاڭ بۇزۋشىلىقتاردىڭ، جاستار اراسىنداعى قىلمىستىڭ كوبەيۋىنە وسى اباي اتامىز ايتقان جاعىمسىز نارسەلەر اسەر ەتىپ وتىرعان جوق پا؟
– سۇلمانماحمۇتتىڭ: «جاقسىلىق كورسەم وزىمنەن، جاماندىق كورسەم ءوزىمنەن» دەگەن ءسوزى بار. ءبارى وزىمىزدەن بولىپ جاتىر. بىزگە جاۋ سىرتتان كەلىپ وتىرعان جوق. ءوزىمىز وسىنداي جاعدايعا جەتكىزىپ الدىق. قالاي؟ ويتكەنى ءبىز سەبەبىمەن ەمەس، سالدارىمەن عانا كۇرەسىپ ءجۇرمىز.
ماسەلەن، ءوزىن-وزى ءولتىرىپ جاتقان بالالاردىڭ تۇپ-توركىنى، سەبەبى نەدەن ەكەنىن زەرتتەپ وتىرعان ارنايى عىلىمي ينستيتۋتتار بار ما؟ جوق. ونىڭ سالدارىنا ءۇڭىلىپ وتىرعان دا ەشكىم جوق. وسىنداي زەرتتەۋسىز، سالدارى انىقتالماعان جاعدايلاردا مۇنداي ىس-ارەكەتتەردىڭ بەلەڭ الا بەرەتىنى داۋسىز.
ءقازىر جاستارىمىزدىڭ كوبى – جۇمىسسىز. ۇرلىق ىستەگەن جىگىتتەن سۇراساڭىز، «جۇمىس جوق، اقشا جوق، سوسىن امالسىز ۇرلىققا باردىم» دەيدى. بالاسىن ساتقان ايەلدەن سۇراساڭىز: «كۇن كورىسىم قيىنداپ كەتتى، بالامدى ساتپاعاندا نە ىستەيءمىن؟» دەپ، وزىڭە قارسى ساۋال قويادى.
بالاسىن ساتۋ دەگەن ەشقانداي دىندە جوق نارسە. نەمەسە ساتۋ ءۇشىن بالا تۋۋ سياقتى دۇنيەلەر بىزدە عانا ورىن الىپ وتىر. وسىنىڭ ءبارىنىڭ تۇپ-توركىنى نەدە؟ جۇمىسسىزدىق پەن تويىپ تاماق ىشكەندەردىڭ كەسىرى.
ەلىمىزدە «ديپلوممەن – اۋىلعا» باعدارلاماسى جۇزەگە استى. وسى جاپ-جاقسى باعدارلامانىڭ ءوزىن كەيدە الاۋلاتىپ، جالاۋلاتىپ جالعان ۇرانعا اينالدىرىپ العاندايمىز. ماسەلەن، مەنىڭ اۋىلىم مونتايتاستا سەگىز ءجۇز حالىق تۇرادى. ول اۋىلعا ديپلوممەن كىمدەر بارادى؟ اۋىلدا تەك مەكتەپ عانا جۇمىس ىستەپ تۇر. ديپلومى بارلاردىڭ ءبارىن تەك مەكتەپكە اپارا المايمىز عوي.
كەڭەس ۇكىمەتى تاراعاننان كەيىن كولحوز-سوۆحوزداردى ساقتاپ قالعان ەكى مەملەكەت عانا بار. ول – وزبەكستان مەن بەلورۋسسيا. ولاردىڭ بارىندە دە جۇمىس بار. مۇمكىن، ايلىعى از شىعار. باستىسى، ەكى قولعا ءبىر كۇرەك تابىلىپ تۇر. بۇگىنگىدەي ناۋقان قىزىپ وتىرعان جاعدايدا ولار قولىنان كەتپەنى مەن ايىرىن تاستاعان جوق. بارلىعى جۇمىسپەن قامتىلعان.
بىزدە ءبارى تاراپ كەتتى. ەكى قولعا ءبىر كۇرەك تابىلماي تۇر. مەنىڭشە، قىلمىستىڭ كوبەيۋىنىڭ تۇپ-توركىنى وسىندا جاتىر. ءقازىر ەلىمىزدە ءتۇرلى ءدىني ورتالىقتار قاپتاپ كەتتى. سونى كورىپ، ءبىلىپ جۇرگەنىمىزبەن، كۇرەسۋگە قاۋقارىمىز جوق. قىسقا بالاق، ساقالدىلار كوپ. ولار قانداي اعىمنىڭ وكىلدەرى؟ ولار ءدىنبۇزارلار ەمەس پە؟ ونى نەگە زەرتتەمەيمىز؟
سيرياعا كىم كەتىپ جاتىر؟ اداسىپ جۇرگەندەر. جۇمىس جوق، اقشاسىز جۇرگەندەردى ءتۇرلى اعىمعا الىپ كەتۋ وڭاي. ولاردى ەڭ الدىمەن اقشامەن كوزىن بايلايدى. تەگىن تاماق بەرەدى، وقىتادى. ارى قاراي ءيىرىم سياقتى وزىنە تارتىپ اكەتەدى دە، وڭاي اداستىرادى. سوسىن ءوز قالاۋىن جۇزەگە اسىرا بەرەدى.
اقتوبە، الماتىدا ورىن العان وقيعالاردىڭ تامىرى وسىندا ما دەپ قالامىن. وتكەندە الماتىنى دۇرلىكتىرگەن جالعىز ادام ەكەن. جالعىز ادامنىڭ كەسىرىنەن جالعىز الماتى عانا دۇرلىكتى مە؟ بۇكىل قازاقستاننىڭ نازارىن وزىنە اۋداردى. نەگە ءبىر ادام ەمىن-ەركىن قيمىلداپ ءجۇر؟ وسىنىڭ ءبارى دە ءبىزدىڭ كوپ نارسەگە دايىن ەمەستىگىمىزدى كورسەتەدى. ەلباسى باستاپ ەلىمىزدە تىنىشتىق پەن تۇراقتىلىقتى ساقتاپ وتىرعانى قۋانتادى. ول دا دۇرىس. ءبىراق «تىنىشپىز» دەپ الاڭسىز وتىرۋعا تاعى بولمايتىنىن سوڭعى وقيعالار دالەلدەپ بەردى.
– جاستاردىڭ كوپ «اداسۋىنىڭ» تاعى ءبىر سەبەبى – ءبىلىمىنىڭ جوقتىعىنان، ساۋاتسىزدىقتان تۋىنداپ وتىرعان جوق پا؟
– بىلىمسىزدىك دەگەنىمىز نە؟ وقىماعان ناداندىق پا؟ ءبىراق بۇلاردىڭ بارلىعى كەمىندە 11 جىل مەكتەپ پارتاسىندا وتىرعاندار عوي. كەزىندە جەتى كلاسستىق بىلىمىمەن ەل باسقارعان ادامدار بولدى. ونى تاريحتان بىلەسىزدەر. ءارىپ تانىمايتىن، مەكتەپتە وتىرماعان اقساقالدار الدەقايدا اقىلدى بولعان جوق پا؟
مەنىڭشە، مۇنداعى ەڭ ۇلكەن كىلتيپان – سانانىڭ تومەندىگى. سانانىڭ تومەندىگى نەدەن باستالادى؟ كەشەگى جىگىت تۋرالى دا «ءتارتىبى دۇرىس ەدى» دەگەن پىكىرلەر ايتىلىپ جاتىر. ول بالانىڭ اداسۋىنا ادەبيەتتى وقىماعاندىعى دەپ ايتار بولساق، ءبىر عانا جالاڭ سەبەپ بولار ەدى. كوركەم ادەبيەتتى كوپ وقىعان ادام ونداي ىس-ارەكەتكە بارمايتىن دا بولار، ارينە.
ءبىراق ون ءبىر جىل بويى پارتادا وتىرعاندا، مەكتەپ باعدارلاماسى بويىنشا ادەبيەت ساباعىنان قۇرىعاندا بىرنەشە شىعارمامەن تانىستى عوي. سوندىقتان ونى ساۋاتسىزدىقتان وسىنداي ىس-ارەكەتكە باردى دەپ ايتۋعا اۋزىم بارمايدى.
راس، كەزىندە ءبىزدىڭ ادەبي شىعارمالارىمىز قولدان قولعا تيمەدى. ءتىپتى مەنىڭ العاشقى كىتابىم 24 مىڭ تارالىممەن جارىق كورگەن ەدى. ءقازىر سول تارالىم ەكى مىڭعا ءتۇسىپ قالدى. «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ تارالىمى – 240 مىڭ بولاتىن. قونىشىنا تىعىپ الىپ قويشىلار تاۋدا وقىپ جۇرەتىن ەدى. كىتاپ دۇكەندەرىندە قازاق كىتاپتارى تولىپ تۇراتىن. كىتاپ دۇكەنى بولماعان جاعدايدا ورتالىق دۇكەندەردىڭ ءبىر بۇرىشىندا كىتاپتار ساتىلاتىن ەدى. ءتىپتى كەرەك دەسەڭىز، ءۇندى شايىنا قوسىپ، كىتاپ تەگىن تاراتىلاتىن.
سول سەبەپتى دە، كىتاپ وقىعان ادامنىڭ ساناسى وزگەشە قالىپتاستى. بۇزاقىلىقتان اۋلاق ءجۇردى. تارتىپسىزدىككە كوپ ۇرىنا قويعان جوق. ءارى ىشكى تاربيەسى بولەك قالىپتاستى. ءقازىر ونىڭ ءبارى توقتادى.
راسۋل عامزاتوۆ ءبىر كەزدە: «كەڭەس وكىمەتى وزىنەن شىركەۋدى ءبولىپ تاستاعان ەدى. ال تاۋەلسىز رەسەي ادەبيەتتى ءبولىپ تاستادى» دەگەن ەكەن. ادەبيەتتى ءبولىپ تاستاۋ دەگەنىمىز – ادامداردىڭ ىشكى جان-دۇنيەسىنىڭ دەگراداسياعا تۇسۋىنە اكەلەدى. ءقازىر شەنەۋنىكتەردىڭ كوبى كىتاپ وقىمايدى. مەكتەپ ءبىتىردى، جوعارى وقۋعا ءتۇستى. ولاردىڭ قوسىمشا ءبىر كىتاپتىڭ بەتىن اشپاعانىنا كامىل سەنەمىن.
ءوزى وقىماعان ادام وزگەنى قالاي تاربيەلەيدى؟ ولار مەملەكەتتەگى ەڭ ۇلكەن جاۋاپتى ادامدار ەمەس پە؟ ادامداردىڭ ءحالىن بىلەتىن، ونىڭ مۇڭ-مۇحتاجىنا كوز جۇگىرتە الاتىن ادامدار لاۋازىمدى قىزمەتكە تارتىلاتىن ەدى بۇرىن. ءقازىر مۇلدەم كەرىسىنشە بوپ كەتتى. بۇرىن ادەبيەت پەن وقىرمان بىرگە ەدى.
بۇگىن ادەبيەت پەن حالىقتى ءبولىپ تاستاعانداي اسەر الامىن. سونىڭ كەسىرىنەن ءبىلىمى ساياز، ساناسى تومەن جاستار كەز كەلگەن اعىمعا، كەز كەلگەن ۋاعىزعا ىلەسىپ كەتە بەرەدى.
ىشكى مادەنيەتى قالىپتاسپاعان، باعىت-باعدارىنان ايرىلعان جاندار كورسەقىزار، ىلەسپە، ۋلانعىش كەلەدى. ەكىنشى جاعىنان، تۇرمىستىق الەۋمەتتىك جاعدايى دا سەبەپكەر بوپ جاتادى. سانانى تۇرمىس بيلەگەن زاماندا «اقشا تولەيمىن» دەسە، كەيبىر جاستار حالىققا قارۋ كەزەنۋدەن دە تايىنباي كەتە مە دەپ قاۋىپتەنەمىن.
– ادەبيەتتى حالىقتان ءبولىپ تاستاۋدىڭ ءبىر سەبەبى – جازۋشىعا دا كەلىپ تىرەلەتىن سياقتى. وتكەن عاسىر كەڭەستىك كەيىپكەرلەردى تاربيەلەسە، بۇگىنگى تاۋەلسىز ادەبيەتتە تاۋەلسىز كەيىپكەرلەر ءالى تۋعان جوق. سونىڭ ءبىر ۇشى ادەبيەتتىڭ وقىلماۋىنا الىپ كەلدى. وسىدان ون-جيىرما جىل بۇرىن جازىلعان شىعارمامەن بۇگىنگى وقىرماندى تاربيەلەۋ مۇمكىن بە؟
– بۇدان كەيىن وتكەن ادەبيەت وقىلمايدى. وعان ناقتى كوزىم جەتتى. ول ادەبيەتتىڭ جازىلىپ-جازىلماۋىنان ەمەس. جارايدى، مۇحتار اۋەزوۆ «اباي» رومانىن بۇگىن جازىپ ءبىتىردى دەلىك. سول روماندى جۇرت تالاسىپ-تارماسىپ وقيدى دەپ ويلايسىز با؟ ول كىسى رومانىن شىعارۋ ءۇشىن اقشا ىزدەپ الەك بولىپ كەتەر ەدى. كىتابىن باستىرۋ ءۇشىن، ونى وزگە تىلگە اۋدارۋ ءۇشىن جانتالاسار ما ەدى، كىم ءبىلسىن؟!
سول روماننىڭ كەڭەس كەزىندە جازىلىپ قالعانىنا قۋانامىن. ول سول زامانداعى ەڭ ۇلكەن وقيعا بولدى دا، لەنيندىك سىيلىق الدى. ودان كەيىن الەمگە تارادى. وعان سول ءۇشىن قوماقتى قالاماقى تولەدى.
ءقازىر قالاماقى دەگەن بار ما؟ جوق. شىعارما مۇلدەم جازىلمايدى دەپ اۋىزدى قۋ شوپپەن سۇرتە المايسىز. جاقسى شىعارمالار ءالى دە جازىلۋدا. ماعاۋين «شىڭعىسحانىن» جازدى. بەكسۇلتان نۇرجەكەيەۆتىڭ «ءاي، دۇنيە-اي» دەگەن رومانى شىقتى. بۇرىن دا جاقسى شىعارمالار سيرەك جازىلعان.
«جۇلدىزدىڭ» ءبىر سانىندا ءبىر عانا شىعارما وقىلاتىن دا، قالعانى جالپىلاما دۇنيەلەر بولىپ كەتەتىن. كەزىندە قانشا جازۋشى تانىلدى، ءقازىر دە سولاي. وداققا جەتى جۇزدەن استام جازۋشى مۇشە بولسا، سونىڭ الپىس-جەتپىسى عانا تانىمال. وقۋشى وزگەرگەن جوق. تەك ءومىردى تۇرمىس بيلەپ كەتكەنى بولماسا.
ونىڭ ۇستىنە، كىتاپ وقىپ وتىرۋعا ادامداردىڭ ۋاقىتى دا جەتپەيدى. كوپشىلىك كۇنكورىستىڭ قامىمەن ءجۇر. تەاترعا بارماعان جۇرت «تاماشادان» تابىلادى. ويتكەنى وندا باس قاتىرىپ جاتپايدى. كۇردەلى ادەبيەتكە، كۇردەلى شىعارماعا ويلانعىسى كەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە ەكى مىڭ تارالىممەن شىققان جاقسى رومان كىمگە جەتەدى؟
ولار بەكسۇلتاننىڭ «اي-دۇنيە-اي» رومانىنىڭ شىققانىنان دا حابارسىز بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان، بۇگىنگى ادەبيەت پەن وقىرمان بىرىگە مە، بىرىكپەي مە، ول جاعى تاعى بەلگىسىز.
دەگەنمەن، ءبىر نارسە اقيقات: ادەبيەتتى كەرەك ەتەتىن ۇرپاق جوعالعان جوق. تاعى ءبىر ماسەلە، ادەبيەتتىڭ جاعدايىنىڭ بۇلاي تومەندەۋى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە عانا ەمەس. جوعارىدا راسۋل عامزاتوۆتىڭ پىكىرىن تەككە مىسالعا كەلتىرگەن جوقپىن. ويتكەنى رەسەيدە دە تارالىم ازايىپ كەتتى. بۇرىن ەلۋ-الپىس مىڭمەن تاراتىلاتىن كىتاپتار ءقازىر ەكى-ۇش مىڭعا ءتۇسىپ قالدى. كىتاپ نارىعى مۇلدەم جوق.
– دامىعان مەملەكەتتەردە كىتاپ تاراتۋ ىسىمەن ادەبي اگەنتتەر اينالىسادى. ماسەلەن، ءسىزدىڭ «قارعىن» رومانىڭىز شىقتى دەلىك. رومان شىقپاس بۇرىن اگەنتتەر ونىڭ ناسيحاتىمەن اينالىسادى. سول ارقىلى جازۋشى قىرۋار پايدا تابادى. ال جازۋشى تەك جازۋمەن اينالىسادى. مۇمكىن، سىزگە ادەبي اگەنت قاجەت شىعار. قالاي ويلايسىز؟
– ادەبي اگەنت بولۋى ءۇشىن شەت ەلدەردەن ۇيرەنەتىنىمىز كوپ ءالى. ءبىز ونى قاءزىر ۇيرەنە المايتىن سياقتىمىز. ويتكەنى ول سالانىڭ مايىن ىشكەن، سونى جەتىلدىرە الاتىن ماماندار كەرەك. قۇر پايدا تابامىن دەگەن «جولبيكەلەر» بۇعان جارامايدى.
ول تىنباي ەڭبەك ەتۋدى تالاپ ەتەدى. ماسەلەن، مەنىڭ ادەبي اگەنتىم بار دەلىك. ول اۋەلى مىقتى باسپامەن كەلىسىم-شارتقا وتىرادى. ياعني، كىتابىمدى الدىن الا ساتادى. بۇگىنگى ادەبي اگەنت ونى جاساي الا ما؟ جوق. ءونىم بار، ءبىراق سونى كىم ساتىپ الادى؟ جاڭا شىعارما جازسام، ونى تەگىن العىسى كەلەتىندەر كوپ. سوڭعى رەت شىعارعان ءبىر كىتابىما 168 مىڭ تەڭگە قالاماقى الدىم. جىلاعىم كەلەدى.
– اۋكسيونعا قاتىسقان شىعارما ساتىلعان سوڭ، اۆتوردىڭ قۇقىعى جوعالماي ما؟
– اۋكسيوندا شىعارما قانشا اقشاعا باعالانادى؟ سول اقشا اۆتورعا بەرىلەدى. شىعارمانىڭ ودان كەيىنگى تاعدىرىن جازۋشى شەشپەيدى. ءبىزدىڭ باسپالاردا قانداي تەندەنسيا قالىپتاسقان؟ تەندەرگە قاتىسادى. ول تەندەر جىل ءبىتىپ جاتقان كەزدە باسپاعا بەرىلەدى. سوسىن باسپا اپاي-توپاي شىعارادى دا، ونىڭ ماعىناسىنا، مازمۇنىنا ءمان بەرىپ جاتپايدى.
باستىسى، مەملەكەتتەن بولىنگەن قارجىنى اقتاسا بولعانى. مەنىڭشە، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ جۇيەسىن قايتا قاراۋ قاجەت سەكىلدى. ونى دۇرىس كوزقاراسپەن قالىپتاستىرماي، كوركەم ادەبيەتتىڭ حال-احۋالى جاقسارمايدى.
– وسىدان ءۇش جىل بۇرىن لوندوندا كىتابىڭىز شىقتى. لوندوندا پەساڭىز قويىلدى. ودان قانشالىقتى پايدا تابا الدىڭىز؟
– كوپ پايدا تاپتىم دەپ ايتا المايمىن. ءتىپتى پايدا تابا المايسىڭ. ازىن-اۋلاق بىردەڭە تۇسەدى. ول ءۇشىن ادەبي اگەنتىڭنىڭ وزىندە قور بولۋى كەرەك. سوندا عانا بارىپ ول سەنىڭ كىتابىڭدى تاراتۋ ىسىمەن اينالىسادى. اقشانى اقشا تابادى.
كىتابىڭ شىقتى دەلىك، ونى ساۋداعا شىعارۋ ءىسى مۇلدەم بولەك. ونى كەلىسىم-شارت بويىنشا جاسايدى. اقشاسىنىڭ قايتارىمى بولماسا، ادەبي اگەنت جۇمىس ىستەمەيدى. شىندىعىن ايتقاندا، سول كىتاپتىڭ قانشا تارالىممەن شىققانىن دا بىلمەيمىن. نارىققا شىقتى ما، جوق پا، ول جاعى بەيماعلۇم. اعىلشىندار نە ىستەيدى؟ ول ءوز كىتابىنىڭ قايدا، قانشا تارالىممەن شىققانىنان حاباردار بولىپ وتىرادى. بىزدە ونىڭ قالىپتاسقان مەحانيزمى جوق. سوندىقتان، كىتاپتان دا، سپەكتاكلدەن دە حابارسىزبىن. ازىرگە «سابىر ساقتاڭىز» دەگەن الدامشى ۇمىتپەن ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز.
– «ىشكى مادەنيەتى قالىپتاسپاعان» كوپشىلىككە ارناپ، «مادەنيەت» جۋرنالىن شىعارۋ قيىن ەمەس پە؟
– «مادەنيەتتى» شىعارۋعا ۇيرەنىپ الدىق. ءوزىمىزدىڭ قالىپتاسقان اۆتورلارىمىز بار. بۇرىن ازىن-اۋلاق اقشا تولەپ وتىرۋشى ەدىك. ءقازىر ول دا جوق. قالاماقى توقتاپ قالعانى قيىن بوپ قالدى. اۆتورلاردى تەگىن ۇستاپ وتىرا المايمىز. دەگەنمەن، جۋرنالدا ايىنا ەكى نەمەسە ءۇش جاقسى ماقالا شىقسا، وقىرماندى تاربيەلەۋگە سونىڭ ءوزى زور مۇمكىندىك.
– مادەنيەت دەمەكشى، سوڭعى كەزدەرى مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنا قاتىستى داۋ-داماي كوبەيىپ كەتتى. مادەنيەت مينيسترىنە ءسوز ەرۋى قانشالىقتى دۇرىس؟
– جالپى، مادەنيەت مينيسترلىگى بولعالى بەرى داۋ-دامايدان اۋلاق بولعان ەمەس. ءتىپتى كەڭەستىك كەزەڭنىڭ وزىندە مادەنيەت سالاسى داۋدان ارىلمايتىن. جۇرتتىڭ ەرمەك قىلاتىن سالاسى دا – وسى مادەنيەت جاعى.
باياعىدا رەپەرتۋارلىق رەدكوللەگيا دەگەن بولدى. سونىڭ ماڭايىندا پىكىرتالاس تولاستامايتىن. ءازىربايجان مامبەتوۆتىڭ ءوزىن سىناۋشىلار وتە كوپ بولدى. «رەپەرتۋارلىق رەدكوللەگيانى قۇرتۋ كەرەك» دەپ ءجۇرىپ، سونىڭ ءبارىن تاراتىپ ەدى، ءقازىر قايتا شۋلاپ جاتىر: «رەپەرتۋار رەدكوللەگياسىن قايتا قۇرۋ كەرەك» دەپ.
سول كەزدەگى داۋ-دامايدىڭ كوبى دراماتۋرگيانىڭ اينالاسىندا بولاتىن. «ورىس تەاترلارى، وزگە تەاترلار قازاق دراماتۋرگتەرىن قويمايدى» دەپ شۋىلدايتىن توپ ءقازىر ورىس تەاترىندا قازاق شىعارماسى ساحنالانىپ جاتسا دا، ۇندەمەيدى.
پەسالارىم تۇركيادا، لوندوندا قويىلدى. سوعان قۋانعان قازاقتى كورگەنىم جوق. كوردىڭىز بە؟ سوندىقتان، مادەنيەت مينيسترىنە قاتىستى داۋ-دامايدىڭ بولۋى مەن ءۇشىن جاڭالىق ەمەس. ويتكەنى مۇنداي داۋلار بۇنىمەن توقتاپ قالمايدى. ارىستانبەككە دەيىن دە مۇنداي دۇنيەلەر بولعان. بۇدان كەيىن دە بولادى.
كەزىندە ەرمۇحامەت ەرتىسبايەۆتى قالاي سىنادىق؟ «قازاقشا بىلمەيدى» دەدىك. قازاقشا بىلەتىن ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى كەلىپ ەدى، ونى دا سان-ساققا جۇگىرتىپ جاتىرمىز. وسىلاردىڭ اۋزىنداعى ءسوزدى اڭدىپ وتىرا ما، بىلمەيمىن.
مەنىڭشە، ارىستانبەك وسى سالادا جانىن سالىپ جۇمىس ىستەپ ءجۇر. ءارى قازاقى تاربيە العان جىگىت. ەكىنشىدەن، قازاقى رۋحى بار. ۇشىنشىدەن، قازاقتىڭ رۋحاني دۇنيەسى جاقسارسا دەپ شىرىلداپ ءجۇر. ونىڭ ۇستىنە، ءقازىر قارجىلىق داعدارىس تا بەلەڭ الىپ تۇر. تەاترعا دا، كينوعا دا اقشا جەتپەي جاتادى. ماسەلەن، قىزىلوردا وبلىستىق تەاترىندا جىلىنا بەس سپەكتاكل قويىلاتىن بولسا، ءقازىر ونىڭ ەكەۋىن قىسقارتۋعا ءماجبۇر.
– قادىر مىرزا ءالىنىڭ «ءيىرىمى» بار. قاليحان ىسقاق «كەلمەس كۇندەردىڭ ەلەسىن» جازىپ قالدىردى. قاتار جۇرگەن قالامگەر دوستارىڭىز جونىندە ەستەلىك جازۋ ويىڭىزدا بار ما؟
– جازعىم-اق كەلەدى. اسقار سۇلەيمەنوۆ تۋرالى «ەميگرانتتى» جازعان ەدىم. سونى جالعاستىرسام دەگەن ويىم بار. كەيدە سولارعا ارناپ، حات تا جازعىم كەلەدى. اسىرەسە، ورالحان مەن اقسەلەۋگە مۇڭىمدى شاقسام دەيمىن. «نەگە كەتىپ قالدىڭدار؟ نەگە ەرتە اسىقتىڭدار؟ ءبىزبەن بىرگە حالىقتىڭ جاقسىلىعىن دا، جاماندىعىن دا بىرگە كورۋلەرىڭ كەرەك ەدى عوي» دەپ جازسام دەيمىن.
ولارعا ايتار ويىم، شاعار مۇڭىم بار. وزەگىمدى ورتەيتىن دۇنيەنىڭ ءبارىن جازىپ، اقتارىلعىم كەلەدى.ءقازىر ىشتەگى ىزانى ءتوگەتىن ادامىم دا جوق. سوندىقتان، ءبارى ميدا ءپىسىپ جاتىر. قاعازعا قاشان تۇسەءتىنىن بىلمەيمىن...
اڭگىمەلەسكەن گۇلزينا بەكتاس
«ايقىن» گازەتى
