Бұл, бірінші кезекте өңірлерге тікелей қатысты.
Сонымен қатар, кей өңірлерде Президенттің тапсырмасы бойынша әлеуметтік-экономикалық дамудың кешенді жоспарлары бекітілді.
Алдағы бесжылдықта өңірлердің ең түйткілді мәселелерін шешуі тиіс жобаларды қаржыландыру.
Жоспарлар әртүрлі көздерден – республикалық, жергілікті бюджеттерден және инвесторларды тарту есебінен жасақталды.
Қай облыс көбірек инвестиция тарта алса, сол өңірді дамыту бойынша міндеттер жүзеге асырылады.
Аймақтарды салыстырайық.
Маңғыстау облысы.
2021-2025 жылдарға арналған инвестициялардың жалпы көлемі 2,1 трлн. теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен – 338,8 млрд.теңге, жергілікті бюджеттен – 118,3 млрд. теңге, сондай-ақ жеке инвестициялар – 1,6 трлн. теңге. теңге.
Ақтөбе облысы.
Жоспарды іске асырудың жалпы сомасы 567 миллиард теңгені құрайды, оның ішінде республикалық бюджеттен - 64,9 миллиард теңге, жергілікті бюджеттен - 7,5 миллиард теңге, жеке инвестициялар - 478,7 миллиард теңге.
Батыс Қазақстан облысы
2021-2025 жылдарға арналған жоспарды іске асыруға
2 трлн. 889,7 млрд. теңге, оның ішінде республикалық бюджет қаражаты – 461,1 млрд.теңге, жергілікті бюджет қаражаты – 124,4 млрд. теңге, басқа да көздер – 2 трлн. 304,2 млрд. теңге.
Солтүстік Қазақстан облысы
Жоспарды іске асырудың жалпы сомасы 1,8 трлн теңгені құрайды, оның ішінде республикалық бюджеттен – 517,9 млрд теңге, жергілікті бюджеттен – 43,9 млрд теңге, жеке инвестициялар – 1,3 трлн теңге.
Алматы
Алматы қаласын дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған бағдарламасы. Жергілікті, республикалық бюджеттен, сондай-ақ алдын ала есептеулер бойынша жеке инвестицияларды есепке алғанда қаражаттың жалпы көлемі 1 337 194,7 млн.теңгені құрайды.
Алматы облысын дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыруға 3,5 трлн. теңге, оның ішінде 2 трлн теңге. 300 млрд. теңге бюджет қаражаты, 1 трлн. 200 млрд.теңге – жеке сектордан қарастырылған.
Атырау облысы
Жоспарды іске асырудың жалпы сомасы – 9,5 трлн. теңге. Жеке инвестициялар есебінен (8 651 846,7 млн теңге немесе қаржыландырудың жалпы сомасының 90%); республикалық және жергілікті бюджеттер есебінен (РБ – 671 309,1 млн теңге немесе 7%, ЖБ – 108 381,2 млн теңге немесе қаржыландырудың жалпы сомасының 1,1%).
Жалпы алғанда, COVID-19 пандемиясы тікелей шетелдік инвестицияларды пайдаланудың халықаралық тәжірибесінде әсерін тигізді.
Сонымен қатар, уақтылы қабылданған шаралардың салдарынан 2020 жылы Қазақстанға $17,1 млрд. тікелей шетелдік инвестициялар тартылды.
Ал, соңғы 10 жыл ішінде республикаға жыл сайынғы инвестициялар ағыны 2015 және 2020 жылдардағы дағдарыстарды қоспағанда, орташа алғанда шамамен 24 млрд. долларды құрады.
Кешенді жоспарға енгізу үшін әрбір нысанның қажеттілігін
министрлер мен Үкіметке
дәлелдей отырып, республикалық бюджеттен мейілінше жеткілікті қаражат бөлінуіне қол жеткізу – өңір басшысы үшін оңай жұмыс емес.
Ал, инвестицияларды тарту үшін өңірде қолайлы жағдайлар ғана емес, сонымен қатар инвесторларды тарта білу де маңызды роль атқарады.
Атырау облысының әкімі Махамбет Досмұхамбетовтің ұстанымы бұл жерде табысты көрінеді. Өңірдің барлық жобаларының басым бөлігі мемлекеттік қазына есебінен емес, инвесторлар есебінен іске асырылатын болады.
Сонымен қатар, өңір басшысы лауазымына кіріскенге дейін оның кәсіби қызметі де бұл жерде маңызды рөл атқарады.
Мұнайлы аймақ ең алдымен, мұнай компаниялары мен өндірушілердің қызығушылығын тудырады. Атырау облысының әкімі лауазымына тағайындалғанға дейін Махамбет Досмұхамбетов нақ осы мұнай саласында еңбек етті.
Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің бірінші орынбасары, "ҚазМұнайГаз" ҰК АҚ Басқарма Төрағасының ірі жобалар жөніндегі орынбасары. Бұдан бұрын - "Ембімұнайгаз" АҚ Басқарма Төрағасы.
Осындай мол кәсіби тәжірибе одан жақсы менеджер жасап шығарды. Оған инвесторлармен бір тілде сөйлесу, аймақтық жобаларға инвестиция салудың өңірге
қандай мультипликативті әсер
әкелетінін кәсіби түрде дәлелдеу қиын емес.
Мұндай жұмыстар барлық өңірлерде жүргізілуі тиіс. Инвесторларды тарта білу қабілеті – аймақ әкіміне қажет ең бірінші дүние.
Мұндай оң қасиеттер және қандайма бір кландармен байланыстардың болмауы - ел басшылығының мұнай аймағы үшін көшбасшыны дұрыс таңдағандығын көрсетеді.
Мәселен, Атырау облысына келетін болсақ, өңірге инвестициялар тарту ауқымы республика бойынша инвестициялардың жалпы көлемінің шамамен 30% - ын құрайды.
Анықтама үшін:
Еске сала кетейік, кешенді жоспар аясында алдағы 5 жылда 9,5 трлн теңге сомасына 198 іс-шараны іске асыру жоспарланып отыр. Қаражаттың 90% - ы немесе 8,7 трлн теңге – жеке инвестициялар.
Жалпы сомадан (9,5 трлн. теңге) республикалық бюджеттен 671 млрд теңге, жергілікті бюджеттен 108 млрд теңгеден астам қаражат өңір экономикасын одан әрі дамытуға және әлеуметтік инфрақұрылымды нығайтуға бағытталатын болады.
Таяу жылдары жалпы Қазақстан бойынша, соның ішінде Атырау облысына инвестициялар ағыны өсетініне күмән жоқ.
Жалпы, кешенді жоспар өңірдің теңгерімді дамуын көздейді. Осы жоспарды іске асыру өңірге не әкеледі?
Бірінші кезекте – халықтың әл-ауқатының деңгейін арттыру.
Алдағы 5 жылда 37 мектептің, 16 медициналық бағыттағы нысанның құрылысы жоспарлануда.
Ауыл шаруашылығында 23 жобаның құрылысы жоспарлануда, бұл ауыл шаруашылығы өндірісін 11% - ға арттыруға мүмкіндік береді, 4 спорт нысанының құрылысы, облыстық және аудандық маңыздағы 640 км жолды жөндеуге мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, Атырау қаласындағы сүзгі станциясын қайта жаңғырту халықты ауыз сумен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Жер асты суымен қамтамасыз ету жобасы салынды, сондай-ақ туристік саланы дамыту, атап айтқанда, ғылыми зерттеулердің сапасын арттыруға мүмкіндік беретін "Сарайшық" визит-орталығының құрылысы жоспарлануда. Кешенді жоспарда көзделген барлық жобалар 42 мыңға жуық жаңа жұмыс орындарын ашуға бағытталған.
