Qan dıabeti (Sýsamyr) dertimen kúres aıasynda, naýqastar Túrkistandyqtar oblystan arnaıy kelgen endokrınolog mamandardan keńes alyp, turǵyndar qandaǵy qant deńgeıin anyqtaý analızin jasatýda.
14 qarasha — ınsýlındi sıntezdep, alǵash ret naýqasqa ekken ǵalym Frederık Bankıngtiń týǵan kúni qurmetine belgilendi. Bul kúndi álemniń 160 memleketi atap ótedi.
Qant dıabeti – keń taraǵan qaýipti aýrý. Jazylmas dertke shaldyqqandar sany jyl ótken saıyn kóbeıýde. Búginde densaýlyqty saqtaýdyń, kez- kelgen keseldiń aldyn alýdyń eń tıimdi joly — skrınıng. Osy arqyly halyqtan keń taraǵan aýrý túrleri erterek anyqtalyp, utymdy emdeý isi júrgizilýde. Túrkistan oblysynda sońǵy 10 aıdyń ishinde 2,5 myń adamnan Qan dıabeti anyqtalǵan. Bul naýqastar «Densaýlyq» basqarmasy aıasynda ótkizilip jatqan tegin skrınıng jumystary barysynda anyqtalǵan. 40 pen 70 jas shamasyndaǵy azamattar tirkelgen emhanasynda skrınıngten aqysyz óte alady.
Dárigerler 40 jastan asqan, dene salmaǵy aýyr adamdar men gıpertonıaǵa shaldyqqan jandarǵa qant dıabetine udaıy tekserilip otyrý keregin eskertedi. Derttiń bul túri tuqym qýalaıdy.
Sýsamyr aýrýy óte kúrdeli jáne qaterli aýrý. Bul aýrýǵa qanttyń qandaǵy deńgeıi kóterilýi tán. Onyń sońy asqazan asty bezi shyǵaratyn gormon- ınsýlınniń azdyǵy týyndap, aqyrynda zat almasýdyń buzylýyna alyp keledi. Qant dıabetiniń İİ tıpi tabletkamen emdelse, İ-shisi tek ınsýlınge kónedi.
Túrkistan oblysynda 23 myńǵa jýyq adam qan dıabeti dertine shaldyqqan. Sýsamyr dertine shaldyqqandardyń 93% -y 40 -80 jas shamasyndaǵy azamattar.
