London jáne Nú-Iork qor bırjalaryna jasaǵan sholýynda Qazaqstan mınorıtarlar aksıonerleri qaýymdastyǵy (QAMS) Kazatomprom (KAP) aksıalarynyń quny 3.5%-ǵa kúrt artqanyna nazar aýdartady. Sarapshylar buǵan Tarmptyń atom energetıkasyn qoldaý týraly buıryǵy túrtki bolǵanyn aıtady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Tramp buıryǵynda ne týraly aıtylady?
AQSH prezıdenti Donald Tramp aldaǵy 25 jyl ishinde ishki atom energıasy óndirisin tórt ese arttyrýdy buıyrǵan Jarlyqqa qol qoıdy.
"Amerıkalyq atom energetıkasynyń qýatyn 2024 jylǵy shamamen 100 GVt-tan 2050 jylǵa qaraı 400 GVt-qa deıin arttyrýǵa yqpal jasalsyn", delingen Jarlyqta.
Sondaı-aq qujat mátininde: "Atom energetıkasy Amerıkany geosaıası qarsylastaryna táýeldilikten arylýǵa kómek bola alýy múmkin" delinedi.
Jarlyqta Donald Tramp Iadrolyq retteý jónindegi komısıanyń (NRC) radıasıalyq qaýipsizdik standarttary tym qatań ekenin atap ótken.
"NRC radıasıanyń qaýipsiz shegi joq jáne zıandy sáýlelený dárejesine týra proporsıonal ekenin kórsetetin qaýipsizdik modelderin paıdalanady. Búginnen bastap meniń ákimshiligim NRC qurylymyn, qyzmetkerlerin, erejelerin jáne negizgi operasıalaryn qosa reformalaýdy bastaıdy. Osylaısha biz Amerıkanyń álemdik atom energıasy naryǵynda turaqty ústemdigin qamtamasyz etemiz", - delingen Jarlyqta.
Donald Tramp 2030 jylǵa qaraı 10 jańa ıadrolyq reaktor salýdy maqsat etip otyr.
"Jańa ıadrolyq qýattardy tezirek ornatý jáne olardyń aýqymyn barynsha arttyrý úshin Energetıka mınıstrligi qoldanystaǵy ıadrolyq reaktorlardyń qýatyn 5 GVt-qa arttyrýdy qamtamasyz etý jáne 2030 jylǵa qaraı 10 jańa iri reaktor salý úshin atom energetıkasy ónerkásibimen jumys isteýge basymdyq berýi kerek", - delingen Jarlyqta.
Aıta ketsek, Qazatomónerkásip 2024 jyly ýran óndirý jáne qarjylyq kórsetkishteri boıynsha turaqty nátıjelerge qol jetkizdi. Kompanıa ýran óndirý kólemin 23 myń tonnadan asyrdy, al satý kólemi 16,5 myń tonnadan joǵary boldy. 2023 jylmen salystyrǵanda kiris 26%-ǵa ósip, rekordtyq 1,8 trln teńgege jetti. Kompanıa Qazaqstan búdjetine 723 mlrd teńgeden astam salyq aýdardy, onyń ishinde 31 mlrd teńgeden astamy óńirlik búdjetterge jiberilgen. Qazatomónerkásip ýran óndirýmen qatar, ıadrolyq otyn sıklin damytýǵa da basymdyq beredi. Úlbi metalýrgıa zaýytynda otyn tabletkalary, al "Úlbi-TVS" zaýytynda jylý bóletin quramalar óndirilýde. 2023 jyly "Úlbi-TVS" zaýyty jylyna 200 tonna tómen baıytylǵan ýran óndirý qýatyna jetti.
2025 jyly 18 naýryzda Qazaqstanda Atom energıasy jónindegi agenttik quryldy. "Qazaqstanǵa bir emes, úsh atom elektr stansasyn salyp, aqyrynda tolyqqandy ıadrolyq klaster qalyptastyrý qajet dep esepteımin", - dedi Memleket basshysy atalǵan agenttikti qurý týraly sheshimin jarıalaǵan Ulttyq quryltaıdyń IV otyrysynda.
