Búgin Úkimetttiń keńeıtilgen otyrysynda mınıstrler kabıneti qosymsha qun salyǵy (QQS) mólsherlemesin ósirý, al osy salyq túrin tirkeýdegi shek kólemin, kerisinshe 78 mıllıonnan 15 mln teńgege tómendetý kerektigin aıtty. Osyǵan qatysty qarjy salasynyń sarapshysy Andreı Chebotarev ózi pikirin bildirdi, dep jazady Dalanews.kz.
Ol reformanyń negizgi tustary men saldaryn taldaı otyryp, mynandaı birqatar túıindi oıdy alǵa tartady:
"Birinshiden, bul reforma buryn qolǵa alynýy kerek edi. Óıtkeni Qazaqstanda salyqtyń kólemi tómen ekeni, onyń bir kezderi mindetti túrde kóteriletini týraly sarapshylar kópten beri aıtyp keledi. Degenmen Úkimet sońyna deıin tartynyp, "búdjette úńireıgen jyrtyq" paıda bolǵansha, bul máselege tıispeı keldi.
Ekinshiden,salyq mólsherlemesin birden kóterý jáne shekti birden tómendetý kerek pe? Árıne, mundaı jaǵdaı ınflásıalyq soqqyǵa alyp keledi. Biraq bir mezette aýyr soqqy bolyp, artynan áseri jyldam basylady. Al eger salyq mólsherlemesin birtindep, kezeń-kezeńimen arttyratyn bolsaq, jalpy jınaqtalǵan ınflásıa uzaq merzimdi joǵary ınflásıaǵa soqtyrýy múmkin. Sebebi bıznes bolashaq táýekelderdi baǵaǵa birden qosyp qoıady.
Úshinshiden, tirkeý shegin tómendetý bıznesti kóleńkeden alyp shyǵýy kerek, kerisinshe, kóleńkeli ekonomıkaǵa qaraı qýadamalaı. Qazirdiń ózinde,tym joǵary shektiń kesirinen bıznestiń jappaı "bólshektelip" jumys isteý tásiline kóshkeniniń kýási bolyp júrmiz. Iaǵnı tabysyn birneshe bólikke bólip, árqaısysyna jeke shot ashyp, osylaısha salyqtan jaltaryp júrgeni málim. Dárihana, dúken, meırmahana, barlyǵyna qarańyz, solaı jumys isteıdi. Jańa sharttarǵa baılanysty taǵy kóleńkege ketýi múmkin be olardyń? Mindetti túrde. Alaıda tómen shekte myna sıfrlandyrý dáýirinde bulaısha jasyrý qıynǵa soǵary anyq.
Tórtinshiden, bul tyǵyryqtan shyǵýdyń basqa joly bar ma? Árıne! Ulttyq qor qarajatyn jáne syrttan qaryz alý arqyly áli 20-30 jylǵa deıin ómir súrýge bolady. Munda turǵan dáneme joq, kóptegen damyǵan elder solaı ómir súredi. Degenmen, ol munyń "joǵary salyqtan da qaýipti saldary bolýy múmkin" ekenin meńzeıdi.
Besinshiden, bizde basqa amal qaldy. Tyǵyryqtan shyǵar tek eki jol bar: tarıfter men salyqtardy burynǵysha tizgindep qoıyp, balalarymyzdyń bolashaǵyna degen aqshaǵa jáne syrttan alynǵan qaryzdarǵa ómir súre berelik. Nemese tarıfter men salyqtardy kóterý kerek. Árıne, bul sharaǵa áldeqashan birtindep kóshkende qazir munyń saldary aýyr bolmas edi.
Altynshydan, kez kelgen elde kásipkerler salyqty az tóleýdi qalaıdy. Bir de bir halyq ózderindegi salyq mólsheri tómen dep sanamaıdy, ony tóleýge de qulyqty bolmaıdy".
Qoryta kelgende, sarapshy Úkimettiń salyq reformasy qysqa merzimde ınflásıalyq qysym týdyrýy múmkin ekenin moıyndaıdy, biraq bılik budan ári "shuǵyl qadamǵa barmasa, ulttyq ekonomıkanyń turaqtylyǵy nasharlaı túsedi" dep esepteıdi.
Aıta ketsek, buǵan deıin Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda premer-mınıstr Oljas Bektenov qosymsha qun salyǵy mólsherlemesin kóterý kerek dep sanaıtynyn jarıa etken. Onyń aıtýynsha, osylaısha Eńbekaqy tóleý qoryna túsetin júktemeni kúrt azaıtýǵa bolady. Sondaı-aq vıse-premer-ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın QQS shegin qazirgi 78 mln teńgeden 15 mln teńgege deıin tómendetýdi usyndy. QQS ósken jaǵdaıda úkimet jumys berýshiniń aýdarýy tıis áleýmettik salyǵy men mindetti zeınetaqy jarnalaryn joıýy múmkin. Bul Eńbekaqy qoryna túsetin júktemeni 10-30%-a tómendetedi dep kútiledi. "Al mundaıda bul shyǵyndardy búdjet óz moınyna ala alady", - dep atap ótti vıse-premer Serik Jumanǵarın.Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Úkimettiń qosymsha qun salyǵy (QQS) kólemin arttyrý týraly usynysyn qoldady. Memleket basshysynyń aıtýynsha, bul rette reforma kerek. Al sarapshylar qaýymynyń biri parasy bul bastamaǵa narazy.
