Qazaqstan Qytaıǵa gaz eksportyn ulǵaıtý boıynsha mańyzdy kelissózder júrgizip jatyr. Bul qadam eldiń aımaqtaǵy energetıkalyq naryqtaǵy yqpalynyń artýyn kórsetedi,- dep habarlaıdy Dalanews.kz Bloomberg basylymyna silteme jasap.
QazaqGaz basqarma tóraǵasy Sanjar Jarkeshovtyń aıtýynsha, qosymsha gaz qubyryn salý arqyly jetkizilim kólemin odan ári arttyrý josparda bar.
Jarkeshovtyń málimdeýinshe, Qytaı ekonomıkasynyń ósý qarqyny báseńdegenimen, gazǵa degen suranys joǵary deńgeıde saqtalyp otyr. Bul jaǵdaı Qazaqstannyń Qytaı jáne Ózbekstan syndy kórshiles elderge gaz eksportyn edáýir ulǵaıtýǵa múmkindik beredi dep kútilýde. Qytaıdaǵy energetıkalyq suranystyń ósýi Qazaqstandy Reseı, Túrikmenstan jáne Ózbekstan syndy eldermen básekelestikke túsirýge ıtermelep otyr.
2022 jyly Reseı Ýkraınaǵa basyp kirgennen keıin Eýropadaǵy negizgi gaz naryǵyn joǵaltqanymen, Qytaı Reseı úshin balama ári mańyzdy eksporttyq naryqqa aınaldy. Reseıdiń gaz jetkizilimderi arta tústi, al bul ýaqytta Qazaqstan da eksporttyq áleýetin keńeıtip, ishki suranysty qanaǵattandyrýdy kózdep otyr. Qazirgi ýaqytta Qazaqstan Qytaıǵa jylyna shamamen 4 mıllıard tekshe metr gaz jetkizse, eldiń jalpy gaz tutyný kólemi 21 mıllıard tekshe metrge jýyqtaıdy.
QazaqGaz kompanıasy iri óndirýshilermen, onyń ishinde «QazMunaıGaz» jáne basqa da ken oryndarynyń operatorlarymen óndiris kólemin ulǵaıtý baǵytynda jumys istep jatyr. Sonymen qatar, kompanıa katarlyq jáne Chevron sekildi ınvestorlarmen jańa jobalardy iske asyrýdy josparlaýda.
Jańa gaz qubyryn salý máselesi de kún tártibinde tur. Qytaıǵa qosymsha gaz jetkizý úshin josparlanyp otyrǵan qubyrdyń quny shamamen 3 mıllıardtan 6 mıllıard dollarǵa deıin bolýy múmkin. Eger bul joba maquldansa, onyń qurylysy eki-úsh jylǵa sozylady dep kútilýde. Jarkeshovtyń aıtýynsha, Qytaı suıytylǵan tabıǵı gazǵa (STG) qol jetkizgenimen, qubyr arqyly jetkiziletin gaz básekege qabiletti bolyp qala beredi.
QazaqGaz kompanıasy 2025 jyly 1 mıllıard dollar kóleminde eýrooblıgasıalar shyǵarýdy josparlap otyr, bul qarajat gaz óndirisin ulǵaıtý jobalaryn qarjylandyrýǵa baǵyttalmaq.
2023 jyldyń qańtar-tamyz aılary aralyǵynda Qazaqstan Qytaıǵa 575,7 mıllıon dollarǵa 2,3 mıllıard tekshe metr gaz eksporttaǵan. Bul 2022 jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda 20%-ǵa tómen kórsetkish. Degenmen, jalpy alǵanda, 2023 jyly Qytaıǵa jetkizilgen gaz kólemi 5,857 mıllıard tekshe metrdi qurap, ótken jylmen salystyrǵanda 15,5%-ǵa ósti.
Qazaqstannyń gaz salasyndaǵy seriktestikteri tek Qytaımen shektelmeıdi. QazaqGaz Reseıdiń «Gazprom» kompanıasymen kelisimshart jasasyp, Ózbekstan men Qyrǵyzstanǵa reseılik gazdy Qazaqstan arqyly tranzıtteý kelisimine qol jetkizdi. Sonymen qatar, Túrikmenstan men Ózbekstannyń gazdary da Qazaqstan arqyly Qytaıǵa eksporttalady.
İshki naryqtaǵy gaz baǵasynyń tómendigin saqtaý úshin eksporttan túsken tabys arqyly sýbsıdıalaý saıasaty júzege asyrylyp otyr. Bul Qazaqstannyń energetıkalyq turaqtylyǵy men eksporttyq áleýetin saqtap qalýǵa baǵyttalǵan mańyzdy qadamdardyń biri bolyp tabylady.
