Қазақстан Қытайға газ экспортын ұлғайту бойынша маңызды келіссөздер жүргізіп жатыр. Бұл қадам елдің аймақтағы энергетикалық нарықтағы ықпалының артуын көрсетеді,- деп хабарлайды Dalanews.kz Bloomberg басылымына сілтеме жасап.
QazaqGaz басқарма төрағасы Санжар Жаркешовтың айтуынша, қосымша газ құбырын салу арқылы жеткізілім көлемін одан әрі арттыру жоспарда бар.
Жаркешовтың мәлімдеуінше, Қытай экономикасының өсу қарқыны бәсеңдегенімен, газға деген сұраныс жоғары деңгейде сақталып отыр. Бұл жағдай Қазақстанның Қытай және Өзбекстан сынды көршілес елдерге газ экспортын едәуір ұлғайтуға мүмкіндік береді деп күтілуде. Қытайдағы энергетикалық сұраныстың өсуі Қазақстанды Ресей, Түрікменстан және Өзбекстан сынды елдермен бәсекелестікке түсіруге итермелеп отыр.
2022 жылы Ресей Украинаға басып кіргеннен кейін Еуропадағы негізгі газ нарығын жоғалтқанымен, Қытай Ресей үшін балама әрі маңызды экспорттық нарыққа айналды. Ресейдің газ жеткізілімдері арта түсті, ал бұл уақытта Қазақстан да экспорттық әлеуетін кеңейтіп, ішкі сұранысты қанағаттандыруды көздеп отыр. Қазіргі уақытта Қазақстан Қытайға жылына шамамен 4 миллиард текше метр газ жеткізсе, елдің жалпы газ тұтыну көлемі 21 миллиард текше метрге жуықтайды.
QazaqGaz компаниясы ірі өндірушілермен, оның ішінде «ҚазМұнайГаз» және басқа да кен орындарының операторларымен өндіріс көлемін ұлғайту бағытында жұмыс істеп жатыр. Сонымен қатар, компания катарлық және Chevron секілді инвесторлармен жаңа жобаларды іске асыруды жоспарлауда.
Жаңа газ құбырын салу мәселесі де күн тәртібінде тұр. Қытайға қосымша газ жеткізу үшін жоспарланып отырған құбырдың құны шамамен 3 миллиардтан 6 миллиард долларға дейін болуы мүмкін. Егер бұл жоба мақұлданса, оның құрылысы екі-үш жылға созылады деп күтілуде. Жаркешовтың айтуынша, Қытай сұйытылған табиғи газға (СТГ) қол жеткізгенімен, құбыр арқылы жеткізілетін газ бәсекеге қабілетті болып қала береді.
QazaqGaz компаниясы 2025 жылы 1 миллиард доллар көлемінде еурооблигациялар шығаруды жоспарлап отыр, бұл қаражат газ өндірісін ұлғайту жобаларын қаржыландыруға бағытталмақ.
2023 жылдың қаңтар-тамыз айлары аралығында Қазақстан Қытайға 575,7 миллион долларға 2,3 миллиард текше метр газ экспорттаған. Бұл 2022 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 20%-ға төмен көрсеткіш. Дегенмен, жалпы алғанда, 2023 жылы Қытайға жеткізілген газ көлемі 5,857 миллиард текше метрді құрап, өткен жылмен салыстырғанда 15,5%-ға өсті.
Қазақстанның газ саласындағы серіктестіктері тек Қытаймен шектелмейді. QazaqGaz Ресейдің «Газпром» компаниясымен келісімшарт жасасып, Өзбекстан мен Қырғызстанға ресейлік газды Қазақстан арқылы транзиттеу келісіміне қол жеткізді. Сонымен қатар, Түрікменстан мен Өзбекстанның газдары да Қазақстан арқылы Қытайға экспортталады.
Ішкі нарықтағы газ бағасының төмендігін сақтау үшін экспорттан түскен табыс арқылы субсидиялау саясаты жүзеге асырылып отыр. Бұл Қазақстанның энергетикалық тұрақтылығы мен экспорттық әлеуетін сақтап қалуға бағытталған маңызды қадамдардың бірі болып табылады.
