Osy kúnge deıin Nur-Sultan qalasy Sáýlet, qala qurylysy jáne jer qatynastary basqarmasynyń basshysy qyzmetin atqarǵan.
Nurlan myrza 90-shy jyldary týǵan shahary Semeı qalasynda kásipkerlikpen aınalysty. Qazaqstannyń 3 dúrkin chempıony «Elim-aı» fýtbol klýbynyń jeńisti sátteri qazirgi Abaı oblysynyń ákimimen tikeleı baılanysty.
Dalanews.kz iskerligimen tanylǵan Nurlan Uranhaev jaıly, óńirde birge eńbek etken burynǵy Semeı oblysynyń ákimi bolǵan Ǵalymjan Jaqıanov pen suhbattasyp, pikirin bildi.
«Men Semeı oblysynyń ákimi bolǵan kezde, Nurlan qalada aldyńǵy qatardaǵy kásipker, belsendi azamat edi. Sol ýaqyttan biletinmin. Jasyratyny joq otbasymyzben de aralasqanbyz. Ol sporttyń ásirese, fýtboldyń jankúıeri bolatyn.
Bir kúni kelip, qalamyzda aıaq dopty jandandyrsaq degen tilegin bildirdi. Bastamasyn qoldap, jergilikti bıznesmenderdiń basyn qosyp, bir aýyzdan Nurlannyń fýtboldy jandandyrý ıdeıasyn quptadyq.
Sonymen jergilikti búdjetten bir tıynda shyǵarmaı, demeýshilerdiń járdemimen komanda aıaǵynan nyq tura bastady.
94-95-shi jyldary elimizdiń eki dúrkin chempıony boldy. Alǵashqy ret osy Nurlan, Qazaqstanǵa Brazıalıa elinen shet eldik oıynshylar aldyrtyp, «Elim-aıda» jaqsy oıyn órnegin kórsetken edi.
Demek, fýtboldyń otany Semeı jerinde aıaq doptyń qaıtadan jandanýyna Nurlan Uranhaevtyń qosqan úlesi zor. Mine, sol kezde ýaqytpen sanaspaı, tyńbaı eńbek etkenin jaqsy bilemin», – dedi Ǵalymjan Jaqıanov.
– Nurlan Telmanulynyń sportan bólek, qoǵamǵa qandaı paıdasyn tıgizdi?
– Ózińiz jaqsy bilesiz, 1995 jyly Abaı Qunanbaıulynyń 150 jyldyq mereıtoıy IýNESKO kóleminde atalyp ótti. Ásirese, halyqtyq toıǵa Semeı oblysy úlken kúsh tústi.
Mine, sol kezde Nurlan da basqa kásipkerlermen birge qol ushyn sozyp, azamattyǵyn bildirip, qarjylaı qoldaý kórsetken edi. Sonymen qatar oblysta balalar men jasóspirimderge, ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalardy qoldaý maqsatynda «Balaýsa» qaıyrymdylyq qoryn qurǵan bolatynbyz.
Mine, osy qorǵa da óz deńgeıinde qarjylyq kómek kórsetip turdy.
– El prezıdentiniń jarlyǵymen Nurlan Uranhaev Abaı oblysynyń ákimi laýazymyna taǵaıyndaldy. Toqaevtyń kadrlyq tańdaýyna ne deısiz?
– Nurlan Semeıdiń óz týmasy. Týǵan jerinde ákim bolǵany oryndy.
Ekinshi jaǵynan alyp qarasaq, meniń kózqarasym boıynsha ákimdi taǵaıyndamaı, halyq tańdap, saılasa deımin. Halyq aldynda jaýapkershiligi joǵary bolýshy edi.
Áliptiń artyn baǵaıyq, Abaı oblysyna ákim bolý ońaı emes. Basymnan ótken. Jaqsy túsinemin. Áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaı óte kúrdeli. Óndiris oryndary toqtap tur.
Abaı oblysynyń ortalyǵy Semeı qalasy da sońǵy kezderi damymaı qaldy. Kóptegen máseleler sheshý kerek. Ýaqyt kórsetedi.
– Otyz jasynda orda buzǵan Nurlan Uranhaevtyń boıyndaǵy qandaı qasıetin baǵalar edińiz?
– Ákesi marqum Telman aqsaqal oblysqa tanymal atqaminerlerdiń biri edi. Al Nurlandy el biletin, kásipker, isker, belsendi azamat retinde bilemin. Minezdemeni jaqsy jaǵynan ǵana bere alamyn.
– Semeı oblysynyń sońǵy ákimi retinde, Abaı oblysynyń tuńǵysh ákimine qandaı aqyl-keńes berer edińiz?
– Bir tilek,
halyqpen qazaq tilinde sóılesip, oblysqa qaraıtyn shalǵaı jatqan aýyl, aýdandarǵa jıi at basyn buryp, sol eldi mekenniń turǵyndarynyń hal-ahýalyn bilip tursa deımin.
Al iskerlik qabileti jaǵynan, Abaı oblysyn damytyp, alyp ketedi dep oılaımyn.
– Sońǵy ret Nurlan Telmanulymen qashan sóılestińiz?
– 2000-shy jyldyń basyna deıin kórgen kezde aralasyp, amandyq surasyp júrdik. Biraq qatty aralasqan joqpyz. Sálemimiz túzý boldy. Ózderiń arqyly sálem joldap qoıaıyn. Jumysyna tabys tileımin.
Men biletin Nurlan isker, belsendi azamat bolatyn. Halqyna jumys jasasa dep tileımin. El aman bolsyn! Qýanysh, kóp rahmet.
...
Jaqıanov: «Semeıim…»
Ol Semeı oblysynyń taratylyp, Óskemenge qosylýyn quptaǵan joq.
«Semeı – Semeı bolyp qalýy kerek. Keshegi babalardan qalǵan dástúrdi basshylyqqa alsaq ta, búgingi geosaıasatty tarazyǵa salsaq ta, qazaq eliniń bir ordasy – uly ǵulamalardyń Otany – Semeı» dedi. Basqa qolynan ne kelýshi edi? Ol kezdegi ákimniń bıligi shekteýli bolatyn, másele ákimde de emes edi…
Ol Semeıdi reformalaǵysy keldi. Ólkeni sosıalızmniń josparly júıesinen jańa naryq qatynastaryna kóshirý úshin túbegeıli reformalardy júzege asyrǵan.
Aıaqtaı alǵan joq bastaǵan isin. Sol kezderi Úkimet ishinde «ekonomıkalyq reformalardyń otany – Semeı» degen pikir bolǵan.
Bastysy, Semeı oblysyn taratqan sol kezgi Úkimettiń sheshimi qanshalyqty qısyndy boldy? Munyń ekonomıkalyq-áleýmettik ári saıası turǵydan qatelik bolǵanyn ýaqyttyń ózi dáleldegen syndy.
Suhbattasqan, Qýanysh Rahmetollauly
