[caption id="attachment_10838" align="alignright" width="441"]
Irına Mlodık, Reseılik psıholog[/caption]
Irına Mlodık, Reseı
Biraq tisiń emes, janyń aýyrsa qaıtpek kerek? Tipti janyń aýyrmady delik. Alaıda, kúndiz kúlki, túnde uıqy joq, beımaza kúı keshseńiz she? Ómir súresiń, al baqyt joq. Kimge baryp janyńnyń dertin emdersiń? Kóp adam ımam, eresek aqylshy, keıbiri tipti táýipke baryp jatady. Kómek suraıdy. Emshige baryp jolyn ashtyrady. Qara duǵany aldyrady. Kómektesedi me? Iá!
Bunyń barlyǵy ýaqytsha serpilis. Qıyndyq qaıtalanatyn qubylys. Ony jeńý úshin táýiptiń tabaldyryǵyn tozdyrý shart pa? Sondyqtan jannyń qalaýy men óz múmkindigińniń shegin ajyratý kerektigin túsinesiń. Sizdiń qaıtalanbas ómirińizdiń shylbyryn bóten adamǵa ustata bergen qanshalyqty durys?
Psıhologtarǵa kóp adam keńes surap keledi. Bir nárse túsingisi, qıyndyǵyn qaıtyp jeńýge bolatynyn suraı keledi. Konsýltasıany myqty mamandar beredi. Psıholog ózi jaqsy túsinetin salanyń qyr-syryn, búge-shigesin myqty biledi dep esepteledi. Sondyqtan ol keńes bere alady dep senemiz.
Keńes berý bir saǵat ýaqyt alar. Osy bir saǵatta keńeske muqtaj adam ne alady? Óziniń qıyndyǵyna basqa kózqaraspen qaraýǵa bolatynyn biledi. Kókjıek keńeıe túsedi. Buryn baıqalmaǵan qubylysty sezedi. Keı adamǵa osynyń ózi jetkilikti. Ary qaraı ózi sol baǵytta damı beredi. Óziniń qıyndyǵyn ár túrli qyrynan qarap úırenedi.
Psıhologqa kelgen keı adam óziniń qıyndyǵynyń tamyry tym tereńde ekenin bajaılaıdy. Óz kúshimen, ózgeniń kómeginsiz sheshilmesin túsinedi. Oǵan jol bastaýshy qajet. Sol kezde ekeýi de – psıholog pen emdelýshi de sol túıtkilge den qoıyp, ony túbegeıli sheshýge bel sheshe kirisedi. Eger bul qıyndyq, sebep jaqynda paıda bolsa, balalyq shaqpen shatysy bolmasa, birneshe ret keńes alý jetkilikti bolady. Eger tamyry tereńge tartqan qubylys bolsa, ony emdeýge kóp ýaqyt ketedi. Az ýaqytta emdeý tásilderi ýaqytsha ǵana kómektesýi múmkin. Sondyqtan josparly jumys jasaýǵa týra keledi. Keıde birneshe aı, keıde jyldarǵa sozylady.
Kez kelgen qıyndyq adam ómirindegi qolaısyzdyqtan týady. Bári jaqsy bolsa, eshkim ózgerýge qumartpas edi. Psıhoterapıaǵa adamdy kúızelis, qaıǵy, ýaıym, aýyr soqqy jetelep ákeledi. Sol sátte bastaǵy synaqqa qatty narazy bolamyz. Biraq sol arqyly ósetinimizdi, ómirdi retteıtinimizdi bilmeımiz. Áıtpese, rızashylyǵymyzdy bildirer edik. Adamnyń basyna túsken qolaısyzdyq bir satydan ekinshisine ótýge septesedi. Damýǵa, jetilýge, transformasıalanýǵa serpin beredi.
Psıhoterapıa – bul…
Janǵa dárý beretin taǵy bir sala psıhoterapıa. Batysta ol dárimen emdeý dep túsindiriledi. Al, bizde bári basqasha. Adamǵa ózin tanýǵa, ómirin ózgertýge kómektesken ár psıholog psıhoterapevt sanalady.
Syrtqy álem eshqashan ózgermeıtinin túsingende, baqytty kútý beker, álemniń ádiletti bolýyn armandaý qajetsiz ekenin bilgen ár adam psıhologtyń kómegine muqtaj ekenin sezedi. Ár nárseni ózinen bastaýy kerektigin túsingen jan durys jolǵa túskeni. Túısiktegi «men kimmin?» degen saýal túp kóterilip, júrekke jetkende bári ózgerip sala beredi. Ne istesem bolady? Nege bul meni mazalady? Ómirde neni ózgertken durys? Qalaı ózgertem? Janyń qysylyp, jaǵdaıyń ýshyqqanda ózgertý kerektigin túsinesiń, májbúrligiń údeı túsedi. Neǵurlym jyldam ózgertseń, bári soǵurlym tez jaqsaratynyn bilesiń.
Kez kelgen qıyndyq adam ómirindegi qolaısyzdyqtan týady. Bári jaqsy bolsa, eshkim ózgerýge qumartpas edi. Psıhoterapıaǵa adamdy kúızelis, qaıǵy, ýaıym, aýyr soqqy jetelep ákeledi. Sol sátte bastaǵy synaqqa qatty narazy bolamyz. Biraq sol arqyly ósetinimizdi, ómirdi retteıtinimizdi bilmeımiz. Áıtpese, rızashylyǵymyzdy bildirer edik. Adamnyń basyna túsken qolaısyzdyq bir satydan ekinshisine ótýge septesedi. Damýǵa, jetilýge, transformasıalanýǵa serpin beredi.
Qıyndyq ne úshin kerek?
Adam ómiri qaıtalanyp otyrady. Tabıǵattyń ózinde kúndi tún almastyrý, jastyq shaqty kárilik aýystyratyny buljymaıtyn aqıqat. Dál sol sıaqty adam psıhıkasynda kezektesý suranysy bar. Tynyshtyq kezi bar. Qýanysh sáti. Qanaǵat etý. Biraq bul kúıdiń bárinde adam uzaq qalsa, tynyshtyq ishpysýǵa, qýanysh toqmeıilsýge, qanaǵat etý saǵynyshqa ulasady. Adam jańa birdeńeni ańsaıdy.
Ár adam basyndaǵy qıyndyǵy men qolaısyzdyqtaryna alǵys aıta bilýi kerek. Daǵdarys, ózgeris – adam ómirinde bir nárse úırensin degen maqsatta júzege asady. Sál de bolsa basqa qyrynan ashylsyn deıdi. Kópshilik adamdar daǵdarysty kádesine jarata bilmeıdi. Túıtkilden qorqady. Ony boldyrmaý úshin qanshama kúsh-jigerin sarp etedi. Aqyr sońy ózin ózgerissiz qaldyrady. Biraq zańdylyq boıynsha, qıyndyqtan birjolata qashyp qutylý múmkin emes. Al, kóp adam ózin ózgertýdiń ornyna eski amal-tásilin qoldanyp, kónergen tártipten aýytqymaı, keshendi, qalyptasqan minezin saqtap qalady.
Janyńyz aýyra ma? Kóńilsiz be edińiz? Ómirdiń qyzyǵy joq pa? Onda ómirdi ózgertetin ýaqyt jetti degen sóz. Ómirdi tek ózińizdi ózgertý arqyly ǵana jańalaýǵa bolady. Balalyq shaq pen jastyq kezdegi amal-tásilder eresek ómirde paıdasy azdaý bolmaq. Sondyqtan eseıýge, esti bolýǵa qoryqpańyz.
Kóbine adam qandaı jolmen ómir súrgenin paıymdaı bermeıdi. Qıyndyqty qalaı jeńem dep te ózinen suramaıdy. Eger úıdegi tárbıe neǵurlym qatal bolsa, ata-ana qysyp ustasa, onda álemniń alýandylyǵyn túsiný soǵurlym qıyndaı beredi. Balaǵa kúnde shekteý men tyıym qajet bolady. Onyń bári balanyń qaýipsizdigi úshin. Eseıgen soń ómirge jan-jaqty qarap úırený kerek. Bóten bireýdiń kómeginsiz aınalany zertteý qorqynyshty. Óıtkeni, ishteı álem sizge sińirgendeı ǵana degen senimge nyq baılanǵansyz. Eger kúni-túni eńbek etip, ózińdi bárinen tyıyp ustasań, sonda baqytty bolasyń degennen shyǵa almaý. Biraq únemi til alǵysh, jaqsy, jaǵymdy bolyp, ózińdi, oıyńdy, júregińdi ózgege qurbandyqqa shala berseń, eshkim maqtaý qaǵazyn bermeıtini eskertilmeıdi.
Qansha kúsh-jiger jumsasańyz da siz kútken baqyt áli joq pa? Súıiktińiz tastap ketedi. Ata-anańyz ádettegideı kóńili tolmaıdy. Bastyq maqtamaıdy, isińizdiń tıanaqty baǵasyn bermeıdi. Baqyt ta, marapat ta joq. Nege? Siz tyrystyńyz ǵoı! Bul ne? Ádiletsizdik? Nemen túsindirýge bolady? Bolady eken. Balalyq eles pen sol kezdegi oılaý júıesinen arylý kerek. Bunyń eles ekenimen de kelispeýińiz yqtımal. Durys! Ol úshin ýaqyt kerek. Ózińizge shyndyqty kórsete alatyn adamnyń pikiri qajet. Jolbastaýshy aýadaı kerek! Eski ómirden bas tartý ońaı emes.
Bala kúngi sana ózine kóptegen qorǵan-qamaldar turǵyzyp alǵan. Kezdeısoqtyq pen jaǵymsyzdyqty ómirińizge engizýge qorqasyz. Ol qamaldardy búldirýge bergińiz kelmeıdi. Qamal synsa, qalaı qorǵanbaqsyz? Júregińe ıne tyqsa, janyńdy órtese qaıtpek kerek? Qabyrǵa-dýalsyz qalaı ómir súresiz? Kim qorǵaıdy? Sondyqtan bárine ýaqyt kerek. Satylap ózgerýge betburýdyń ózi úlken jeńis. İrgetasy týǵannan qalanǵan qamaldy buzý bir kúnniń isi emes. Psıhıka ózgeriske qarsy shyǵady. İshki ekologıa biraz búlinedi.
Sodan keıin sizdiń ómirińizde jańa dáýir bastalady.
Eseıip, ósip, jetilip kele jatqanyńyzda adamdar sizdi bir qyryńyzdan ǵana kórdi. Ary ketse, eki qyryńyzdan. Sosyn siz ózińizdi osyndaı ǵanamyn dep túıip qoıasyz sanaǵa. Basqa eshteńege qabiletim joq dep oılaısyz. Al, shyn máninde, sizdiń qolyńyzdan kelmeıtin nárse joqtyǵyn sezbeısiz de. Ár adam – zerttelmegen ǵalam. Ózge túgili ózin de túbegeıli tanymaı ketetin taǵdyrlar bar.
Siz ózgermeısiz
Psıhoterapıa eski ómirlik ustanymdaryńyzdy birjolata joq qyla almaıdy. Eger qaıtyp oralǵyńyz kelse, olardy da paıdalana alasyz. Psıhoterapıanyń kómegimen adam basqa nusqalardyń da baryn biledi. Kóredi. Túısinedi. Qazirgi jaǵdaıǵa áldeqaıda kóbirek sáıkesetin amal-tásilderdi meńgertedi. Minezińdi ózgertý ózińniń menińnen bas tartý emes. Adam boıynda eshqashan ózgermeıtin de minezderi bolady. Al, psıholog sizdiń burynǵydan góri ózińizge jaqyndaı túsýińizge, menińizdi tanı túsýge sebepshi bolmaq.
Eseıip, ósip, jetilip kele jatqanyńyzda adamdar sizdi bir qyryńyzdan ǵana kórdi. Ary ketse, eki qyryńyzdan. Sosyn siz ózińizdi osyndaı ǵanamyn dep túıip qoıasyz sanaǵa. Basqa eshteńege qabiletim joq dep oılaısyz. Al, shyn máninde, sizdiń qolyńyzdan kelmeıtin nárse joqtyǵyn sezbeısiz de. Ár adam – zerttelmegen ǵalam. Ózge túgili ózin de túbegeıli tanymaı ketetin taǵdyrlar bar. Turaqtylyqtan aýytqysy kelmeıtinder, solaı bir sydyrǵy kún keshedi. Túıequs sekildi. Basyn qumǵa tyǵyp alyp. Aınaladaǵy qorshaǵan ǵajaptyń birinde sezbeı qalady. Sizdiń ómirińizdiń qaharmany – siz ǵana. Ómir toqtaýsyz saıahat. Ony zertteý, ıe bolý, baıytý sizdiń ǵana qolyńyzdan keletin erlik. Sondyqtan ary qaraı jyljýǵa, jańa satyǵa kóterilýge esh qymsynbańyz. Ósý men damýǵa degen suranys – qaýipsizdikten attap ótip, naǵyz álemge esik ashý degen sóz. Muny adam ózine óte senimdi, tanymy tereń, qýat-kúshim jetkilikti degende ǵana jasaı alady.
Psıhoterapıa adamdardy baqytty etedi. Ol adamdy eseıtedi. Tek baqyt izdep kelse, adam qateleskeni. Balany qyzyqtyrý, elitý jeńil. Biraq eresek adamnyń oıyn ózgertý sonshalyqty ońaı emes. Balanyń elesi ózgeshe. Ony qaıtarý múmkin emes. Muny sezý ár adamǵa qıyn. Endi kelmeıtin nárseni qaıtarýǵa talpynbaıtyn bolasyz.
Sondyqtan eseıýden qoryqpaý kerek. Tym bolmasa ózge úshin ómir súrmeı, óz ómirińizdi kórkeıtýge talpynys jasaısyz. Ózińniń taǵdyryńa óziń ıemin degen senim kókjıekti keńeıtedi. Eshkimde joq, bolmaǵan ómir súrý múmkindigi tek sizdiń qolyńyzda. Bireý ursady, sógedi, jaqpaı qalam ǵoı dep buǵyp ómir súrgennen, óz erkindigińdi dáleldep, sonyń arqasynda óz ómirińdi basqarasyń. Psıhoterapıa ómirdiń kiltin qolyńyzǵa ustatatyn ǵylym. Ómirińizge dán rızasyz ba?
Aýdarǵan Shynar ÁBİLDÁ
