Sheshimdi derbes qabyldaǵan jón
Saıasattanýshy Dos Kóshim Qazaqstan bul saýalǵa áldeqashan jaýap berip qoıǵan dep sanaıdy.
– Bir jyl buryn Túrkıa prezıdenti Redjep Erdoǵan Qazaqstanǵa resmı sapary kezinde osyndaı másele kótergeni týraly estigenbiz. Sol kezde qazaq-túrik lıseılerin jabý týraly qoǵamda másele kóterilip, halyq oǵan narazy boldy. Halyqtyń pikirimen sanasqan Qazaqstan bıligi bul usynysty qabyldamaǵan edi. Óıtkeni bul bilim ordalary berip jatqan biliminiń sapasy joǵary, eń bastysy, qazaqtyń mentalıtetine saı, – deıdi saıasattanýshy.
Alaıda Túrkıada memlekettik tóńkeris jasaý áreketi boldy. Ony Gúlen uıymdastyrdy dep jatyr. Saıasattanýshynyń pikirinshe, oǵan beı-jaı qaraýǵa bolmaıdy. Osy negizdegi aqparattar bizde de tekserilip, anyqtalýy tıis.
– Eki máseleni qaraýymyz kerek. Birinshiden, zań júzinde oqý júıesi kimniń qolynda – Qazaqstan bıliginiń be, álde Gúlenniń óziniń qaraýynda ma? Mundaı oqý orny tek Qazaqstan emes, kóp elderde de bar. Onyń barlyǵyn Gúlen ózi basqaryp, qadaǵalaıdy deý qıyndaý.
Ekinshiden, oqý baǵdarlamasyna, shynymen de bóten ıdeologıa tyqpalanǵan ba, tyqpalanbaǵan ba? Muny da zertteýimiz kerek. Sóıtip, quqyqtyq memleket retinde, toq eter sheshimdi ózimiz qabyldaýymyz tıis.
«Gúlenniń jaqtasy» dep bizde bireýlerdiń qýdalanýy múmkin be degen saýalǵa Dos Kóshim
– Men bizde ondaı adamdy keziktirgen emespin, – dep qysqa qaıyrdy.
Sondaı-aq áleýmettik jelilerde Túrkıada jumystan qysqaryp, qýdalaýǵa ushyrap jatqan myńdaǵan bilimdi adamdardy Qazaqstanǵa sapaly adam kapıtaly retinde tartý jóninde usynys aıtylyp jatyr.
Bul rette saıasattanýshy Dos Kóshim oǵan qarsy ekenin aıtady.
– Óıtkeni syrttan adam kapıtalyn tartý tájirıbesine súıensek, Qazaqstandy solardyń eshqaısysy qaryq qylmady, tek aqsha shashý boldy, – deıdi ol.
Usynysqa beı-jaı qaraýǵa bolmaıdy
Ekonomıka ǵylymynyń doktory, profesor Toqtar Esirkepov:
– Qazaqstan syrtqy saıasatta baısaldylyqqa basymdyq beredi, sondyqtan Túrkıada qysqaryp jatqan qyzmettegi adamdardy jumysqa tartý týraly usynysty qabyldaı salýy ekitalaı, – dep sanaıdy.
– Túrkıa – baýyrlas memleket. Odan tys, eki memleket arasynda barlyq salada jaqyndasý óte qarqyndy júrgizilgen. Ortaq qurǵan akademıamyz bar. Bir álipbıge súıeneıik dep júrmiz. Jibek joly ekonomıkalyq jobasy arqyly osyǵan deıingi ekonomıkalyq baılanysymyz odan saıyn nyǵaıa túspek. Mine, arada asa qadirli, álpeshtegen qarym-qatynasymyz bar.
Túptiń túbinde, Erdoǵandy qoldaǵan – halyq. Al biz halyqtan úlken emespiz dep oılaımyn. Sondyqtan mundaı usynysqa júrdim-bardym qarap, urandatqandardyń jetegine kete berýge bolmaıdy, – deıdi ǵalym.
Túrkıa SİM basshysy Mevlút Chavýshoglý Qyrǵyzstan bıligin opozısıalyq qaıratker Fethýllah Gúlenniń jaqtastaryna qarsy shara qoldanýǵa shaqyrǵanyn aıta ketelik. Ol bul jóninde Alanáda demokratıany qoldaýǵa arnalǵan aksıa kezinde aıtqan. Mundaı shara Ázirbaıjanda da qolǵa alynǵandyǵy týraly aqparat bar.
Kamshat Satıeva
