Uzaq jyldar boıy jeń ushynan jalǵasqan jemqorlyq Qarmet kombınatyn ábden turalatyp, bankortqa túsirýdiń sál ǵana aldynda turǵan. Ótken jyly shahtadaǵy qaıǵyly oqıǵadan keıin Memleket basshysynyń tapsyrmasymen “Arselor Mıttal Temirtaý” AQ otandyq ınvestorǵa berildi. Osydan keıin Mıttalǵa rebrendıng jasalyp, jańa ınvestor kásiporynǵa burynǵy óziniń tarıhı “Qarmet” ataýyn qaıtardy. Kombınattyń tarıhı ataýy ondaǵy qyzmetkerler men jergilikti turǵyndardyń da kóńilinen shyqty, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qarmet kombınatyn uıymdasqan qylmystyq top tonap kelgen
Qaraǵandy metalýrgıa kombınaty 50-shi jyldary sol kezeńdegi jaqsy standarttar boıynsha salynǵan Keńes Odaǵynyń eń úlken ónerkásip nysandarynyń biri boldy. Ondaǵy kómir jáne marganesi bar shahtalar tirshilik kózin qyz-qyz qaınatyp, kerekti ónimmen tolyqtaı qamtamasyz etip otyrdy. Kombınat qurylysqa qajetti barlyq ónimderdi, qubyr túrlerin, avtokólikke kerek bolattardy, arnaıy bolattardyń barlyq túrleri boıynsha ishki jáne syrtqy suranystardy tolyq qamtamasyz etti. Alaıda alýan túrli ónim jasaý ókinishke qaraı kelmeske ketti. Ulttyq qazyna sheteldik ınvestorǵa berildi. Onyń jumys tásilderi, ókinishke qaraı qorqynyshty saldarǵa ákelip soqtyrdy. Otandyq ınvestor uzaq jyldar boıy kásiporynnyń búıirin tespeı soryp kelgendigin. kombınatty satyp alǵannan keıin ǵana tolyq baǵalaǵan.
“Qarmet” bas dırektorynyń orynbasary Talǵat Temirhanov aıtýynsha, kombınat resmı túrde otandyq ınvestordyń qolyna ótkennen keıin kásiporyndaǵy barlyq bylyqtardyń beti ashyla bastaǵan. Qoımalardaǵy shoıyn men metaldyń úzdiksiz óndirisin birneshe aıǵa deıin .qamtamasyz etýi kerek shıkizat .bir aptaǵa jetpeı taýysylyp, turaqty jumys isteýin toqtatqan. 8 shahtanyń tek 3-i ǵana kómir óndirgen. Kenishterde jumys jańa tehnologıalarsyz .qolmen júrgizilgen. Qajetti shıkizat basqa kompanıalardan satyp alynǵan. Strategıalyq turǵydan óte sátsiz sheshimder jasalǵan. Kompanıanyń jetkizýshiler aldyndaǵy syrtqy qaryzy aıtarlyqtaı qordalanyp qalǵan. Bunyń bári shıkizat pen daıyn ónimdi kombınattan uıymdasyp urlaýǵa jol berilgen. Kásiporyndaǵy urlyq-qarlyq kombınat jumysyn turalatyp, bankrotka túsirýge taıaǵan. Qarmet ishinde uıymdasqan qylmystyq top .jumys istegendigin júrgizilgen saraptama qorytyndysy anyqtaǵan. Saraptama aıasynda 60-tan astam qylmystyq is qozǵalyp otyr.
“8 jeltoqsanda biz kompanıany qabyldadyq. Júrgizilgen aýdıt kásiporynnyń tabys ákelmegendigin jáne jasandy túrde qoldaý jasalǵanyn kórsetti. Endi bolmaǵanda kásiporyn óz tarıhyn bankrottyqpen aıaqtaıtyn edi. Mundaı jaǵdaımen kompanıa shetel turmaq Qazaqstan naryǵyn da qamtı almady. Elimiz bolat paraqtaryn shetelge satqanymen olardan óz metalynan jasalǵan ónimderdi qymbat baǵamen satyp aldy. Bul degenińiz respýblıka ónerkásibin .qurdymǵa jiberip qarap otyrǵandaı. Osy oraıda .memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń der kezindegi sheshimin mańyzdy boldy”, - deıdi “Qarmet” bas dırektorynyń orynbasary Talǵat Temirhanov.
Búgingi qyzmet, erteńgi mindet
Otandyq ınvestor “Qarmettiń” alǵashqy 100 kúnin qorytyndylady. Osy aralyqta kombınattyń shıkizat qory turaqtandyryldy. Kásiporyn aýdıtin júrgizý úshin BSG sıaqty halyqaralyq keńesshilerdi tartty. .Osy jumystyń qorytyndysy boıynsha kompanıanyń barlyq olqy tustarynyń naqty kórinisi jáne olardy sheshýdiń keshendi baǵdarlamasy jasalynǵan. Toqtap qalǵan shahta jumysy qaıta jandandy. Kómir óndirý isi qolǵa alyndy. “Qarmet” málimetinshe .jyldyń sońyna qaraı 6 jumysshy shahtasyn tolyq iske .qosý josparlanǵan. Bul rette uńǵyma brıgadalarynyń sany eki esege artyp otyr. Óndiris oryndaryndaǵy gazdy .merziminen buryn gazsyzdandyrýdy júzege asyrý qolǵa alynýda. Atap aıtqanda jerasty jumystarynyń monıtorıńi júıelerin, kenshilerdi pozısıalaý júıelerin ázirleýshilermen jumys atqarylyp otyr. Álemdegi jetekshi taý-ken metalýrgıa kompanıalaryndaǵy tájirıbeler, .zamanaýı tehnologıalardy qoldaný zerttelýde. Talǵat Temirhanovtyń sózinshe, búginde barlyq baǵyttar boıynsha daǵdarys menejerler toby jumys isteıdi. “Qarmet” úshin basty mindet – kompanıanyń tynysyn ashý, 35 myńdyq ujymdy qaýipsiz jumyspen jáne turaqty eńbekaqymen qamtý.
Bolashaqqa jasalǵan ınvestısıa jáne 100 paıyz otandyq ónim
Jahandyq deńgeıde quny joǵary ónimderdi shyǵarýdy kózdep otyrǵan kompanıa óndiriske 3,5 mlrd dollar kóleminde ınvestısıa tartýdy kózdegen bolatyn. Sonyń 1,3 mlrd dollaryn bıyl jumsaý josparlanǵan. Halyqaralyq naryq jaǵdaıynda .básekelesterden artta qalyp otyrǵanymyz anyq. Sondyqtan bizge metaldyń jańa sorttaryn óndirýdi jolǵa qoıý asa mańyzdy.
Osy maqsattar úshin zamanaýı óndiris qajet. Sondyqtan “Qarmet” 2028 jylǵa qaraı 9 mln tonna kómir, 5 mln tonna temir keni konsentraty men 5 mln tonna bolat óndirýge múmkindik beretin úlken jańǵyrtý jumystaryn júrgizýdi kózdep otyr. “Qarmet” ókiliniń aıtýynsha kásiporyn Qazaqstan narqyn birneshe salada sapaly metalmen 100 paıyz qamtamasyz etetin múmkindigi bar.
Temirtaý gazdan arylyp, tramvaı kóligi qaıta júredi
“Qarmet” halyq aldyndaǵy jaýapkershilikti jaqsy túsinedi. Aımaqtaǵy eldi alańdatyp otyrǵan máseleniń biri - ekologıa. Otandyq kompanıa birinshi kezekte qorshaǵan ortaǵa zıandy shyǵaryndylardy azaıtý jónindegi jobany qabyldady. 2025 jyly kombınatty tolyǵymen gazǵa qosý aıaqtalmaq.
Seh qyzmetteri de birtindep kógildir otynǵa qosylady. Bul qara tútin shyǵaratyn mazýt paıdalaný shegeriledi. Kúni keshe ǵana kombınatqa qajetti gaz kólemi boıynsha negizgi sheshim qabyldandy. Energetıkalyq keńestiń strategıalyq sheshimi kásiporynnyń serpindi damýyna .múmkindik berip otyr. Temirtaýlyqtar úshin mańyzdy jańalyqtyń biri - kólik jolynan alynyp tastalǵan tramvaı kóligin iske qosý bıyldan bastap qaıta jandanady. “Qarmettiń” qyzmetkerleri Temirtaýda ǵana emes, kóptegen kenshiler Shahtınsk, Saran, Abaı qalalarynda turady. Búgingi tańda el Úkimetiniń qoldaýymen monoqalalardy qalpyna keltirýdiń keshendi jospary ázirlenýde. Oǵan bilim berý baǵdarlamalary, turǵyn úı, ınfraqurylym máseleleri kiredi. Osy rette bul qadamdar atalǵan qalalardyń jaǵdaıyna oń áser etetini anyq. Al bul Qarmet kompanıasy úshin óte mańyzdy.
