Kúni keshe ǵana Dalainside telegram arnasy ınsaıderlik málimet kózderine súıenip, Ahmetovtyń óz qyzmetin saqtap qalatynyn jazǵan edi. Sol boljam rasqa aınaldy.
Jalpy, sońǵy ýaqyttary Dalainside-tiń saıası boljamdary dál kelip júr. Jazylyp, jańalyqty birinshi bolyp bilip júrýge bolady.
Ahmetov kim?
Endi Danıal Ahmetovtyń qaıta taǵaıyndalýyna qatysty kókeıge tunǵan birer oıymyzdy kópshilikpen bólissek.
Bıliktiń ushar basyndaǵy joǵary qyzmetterdiń bárin atqarǵan Ahmetov úshin qyzmetin saqtap qalý anaý aıtqandaı qıyn sharýa emes desek artyq aıtqandyq bolmas. Óıtkeni dál qazir Ahmetovty almastyra qoıatyndaı kadr joq.
Ahmetov Úkimet basqarǵan jyldary Qazaqstan ekonomıkasy barynshy damydy. Muny sol kezdegi statısıkalyq derekterdi bir qarap shyqqan adamnyń kózi jetedi. Sondyqtan Dákeńniń sol kezdegi eńbegin umytýǵa bolamaıdy.
Kezinde Dalanews.kz saıty Ahmetov Pavlodarda ákim bolyp turǵanda ózi Mońǵolıaǵa «Kamazben» baryp, qandastarymyzdy kóshirip ákelip, qandastardyń aýylyn quryp bergen bolatyn.
Budan basqa orysy kóp óńirde ózgelerge úlgi bolsyn dep balasynyń qolynan jetektep baryp, qazaq mektebine bergenin jurt jyrdaı qylyp áli kúnge deıin aıtady.
Táýelsizdik jyldaryndaǵy tarıhqa úńilseńiz, osyndaı «áreketke» barǵan shendini qolyńyzǵa sham alyp izdeseńiz de tappaısyz. Ári qaraı kettik.
Ádette áldekimder Danıal Ahmetovti otqa salsa janbaıtyn, sýǵa salsa batpaıtyn erteginiń keıipkerine uqsatýǵa qumar. Shyndyǵynda Ahmetovtiń ákimdik qyzmetti saqtap qalýynyń anaý aıtqandaı qupıasy joq.
Eń bastysy ol ózine tapsyrylǵan isti tyńǵylyqty atqaratyn bilikti maman, isker basshy. Bolǵan-bitkeni osy ǵana.
Aıtalyq, qarasha aıynda Rıdder qalasynda Ekibastuzdaǵy jaǵdaıǵa uqsas tótenshe oqıǵa oryn alǵanyn bárimiz bilemiz.
Biraq sol kezde rıdderlikter jylýsyz qalǵanda qoǵamdyq ortada anaý aıtqandaı aıqaı-shý týyndaǵan joq. Sonymen qatar bolǵan oqıǵany jasyryp, jabý degen de bolmady. Nege?
Sol kezde Ahmetov Rıdderge baryp, jaǵdaıdy baqylaýynda ustaı bildi. Tek ózi ǵana barǵan joq, ózimen birge Shyǵystaǵy iri zaýyttardyń bilikti qyzmetkerleri men tehnıkalaryn ala baryp, tótenshe jaǵdaıdy joıýǵa oblystyń barlyq resýrsyn jumyldyrdy.
Osylaısha Ahmetov ózine senip tapsyrylǵan aýmaqty baqylaýynda ustaıtyn isker basshy ekenin kórsetti. Áıtpese óndirisi órkendegen Pavlodar oblysynda Ekibastuzdaǵy jaǵdaıdy tez arada retteıtin resýrsy bolmady degenge kim senedi.
...
Búginde óńirlerde qandaıda bir tótenshe oqıǵa oryn alsa, ortalyqta júrgen keıbir shendiler ózine jarnama jasap qalýǵa tyrysady. Budan basqa «Amanat» partıasynyń volonterleri de jurttan jylý jınap, kómegin kórsetip jiberetin ádet te qalyptasty.
Eń birinshe kezekte Ahmetov Rıdderdegi tótenshe oqıǵa kezinde eshkimniń saıası jarnama jasaýyn jol bergen joq.
Depýtattar Ekibastuzǵa barǵandaı – Rıdderge aǵylmady. Jertólege túsip jaǵdaıdy óz kózimen kórgen Smaıylovty da kórmedik.
Osylaısha Ahmetov qazaq qoǵamyna óz máselesin ózi sheshe alatyn menejer ekenin kórsetti.
Osyndaı syn saǵatta máseleni yń-shyńsyz sheshken Ahmetovtyń áreketi onyń qyzmetin saqtap qalýyna qatysty naqty logıkalyq jaýap bolary anyq.
Búginde áleýmettik jelidegi jurt Ahmetovtyń zeınettik jasyn betine basyp, áńgime aıtýǵa qumar. Endi osy máselege qatysty kókeıimizde kópten beri júrgen oıymyzdy bólise ketsek.
...
Osyǵan deıin Danıal Ahmetov, Berdibek Saparbaev jáne Amandyq Batalovty jastardyń jolyn baılap otyrǵan adam retinde kórsetýge kúsh salǵan toptar boldy.
Bul endi Nazarbaev kezindegi jymysqy saıasattyń bir bóligi desek bolady. Nurekeń ózi bılikten ketkennen keıin qoǵamdyq ortada osyndaı tendensıa qalyptastyryp ketti.
Eger jas kadrlar jergilikti jerde jumys isteýge ańsary aýsa, Ahmetovtyń ákimdik qyzmetinen basqa da jumys oryndary jetip artylady.
«Bılikke jastar kelsin!» dep áńgime aıtýshylar bılikke kelse halyqtyń aýzynan aq maıdy aǵyzatyn 10 jastyń esim-soıyn atap bere ala ma? Ataı almaıdy. Jalyndaǵan ondaı jasty da kórmedik.
Áńgimeniń ashyǵyn aıtsaq bul – Nazarbaev kezinde paıda bolǵan kóp lozýngterdiń biri ǵana.
Iá, jastarǵa jol berý kerek. Biraq qandaı jasqa jol beremiz? Jaýapkershilikti moınyna alatyn jas menejerler bar ma?
Búginde Túrkıada qashyp júrgen Baýyrjan Baıbek Almaty qalasynyń ákimi bolyp taǵaıyndalǵanda talaı jas Almaty qalasyndaǵy jaýapty qyzmetterge taǵaıyndalǵan edi.
Sol kezde "Nur-Otannyń" qazanynda qaınaǵan mansapqor jastar bılikke kelgen bette komýnaldyq qyzmet salasynda uzaq jyldar boıy jumys istegen tájirıbeli mamandarǵa tis batyryp, jumystan shyǵaryp, jumysty qojyratyp jibergenin bir tanysymyz aıtqan edi.
Bizge osyndaı mansapqor jastar kerek pe?
Dál qazir bılik basyndaǵy jastardy ekige bólip qarastyrýǵa bolady.
Birinshisin, Nazarbaevtyń ıdeologıasyn urandatqan "Nur-Otan" belsendileri desek, ekinshileri – karerasyn áke-kókesiniń bankteri men jeke kompanıalarynda bastaǵan qarjy «spekýlánttary». Olar "qatty aıtty" dep bizdi sóge jamandamasyn. Anyǵy osy.
Qazir bıliktiń basynda júrgen jastardyń ómirbaıanyna úńilseńiz bireýiniń aýyl-aýdandaǵy ákimdikte, sharýa qojalyǵynda, óndiriste bir kúnde jumys istemegenine kóz jetkizesiz.
Esesine bári sheteldiń aldyńǵy qatarly oqý oryndarynda bilim alyp, odan keıin atynan at úrketin «korporeıshnderde» jumys tájirıbeden ótkenin baıqaısyz.
Mundaı jastardyń zeınet jasyndaǵy kadrlardan «artyq» tusy orys pen aǵylshyn tilin qazaq tilinen artyq biletini kózge uryp turady. Ómiriniń kóp bóligin shetelde ótkizgen mundaı jastar aýyl aýdanǵa attap baspaıtyny belgili.
Iá, bılikke jastardy tarý kerek. Bizdińshe, bılikke birinshi kezekte sharýashylyqta, óndiriste jumys istep ysylǵan jastardy ákelý kerek. Astanadaǵy dókeılerdiń balalaryn biraz ýaqytqa oblystyq ákimdikterge «komandırovkaǵa» jiberýdi qoıý kerek.
Dál qazir «korporeıshnderde» tájirıbe jınap, bıznes boıynsha iskerlik ákimshilik magıstri (MVA) atanǵan hám qazaq tilin bilmeıtin baı-baǵlandardyń balalarymen jergilikti jerlerde Jańa Qazaqstandy qurý múmkin emes.
Jeńildi asty, aýyrdyń ústimen júrgen mundaı «magıstrler» esh ýaqytta Ahmetovtyń ornyn aýystyra almaıdy.
Sony bilip júreıik, aǵaıyn.
Nurlan JUMAHAN
