جوعارى اۋديتورلىق پالاتادا ازاماتتاردى زەينەتاقىمەن جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جۇيەلەرىنە جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك اۋديت قورىتىندىلارى شىعارىلدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
قازاقستاندا ازاماتتاردى زەينەتاقىمەن جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جۇيەلەرىنىڭ تيىمدىلىگىنە جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك اۋديت اياقتالدى. ونىڭ قورىتىندىلارى ءاليحان سمايىلوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ق ر جوعارى اۋديتورلىق پالاتاسىنىڭ وتىرىسىندا قارالدى.
زەينەتاقىمەن جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جۇيەلەرىنىڭ تۇراقتى جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋ – كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. وسى مەحانيزمدەر ارقىلى الەۋمەتتىك وسال توپتارعا جاتاتىن ازاماتتار قاجەت بولعان جاعدايدا قولداۋ الا الادى.
قازاقستان كونستيتۋسياسى ءوز ازاماتتارىنا جالاقى مەن زەينەتاقىنىڭ ەڭ تومەن مولشەرىنە، جاسىنا قاراي، اۋىرعان، مۇگەدەكتىككە شالدىققان، اسىراۋشىسىنان ايىرىلعان جاعدايدا جانە وزگە دە زاڭدى نەگىزدەر بويىنشا الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋعا كەپىلدىك بەرەدى.
اۋديت قورىتىندىلارىنا سايكەس ەلىمىزدە جىل سايىن زەينەتاقى مەن جاردەماقى الۋشىلاردىڭ سانى دا، تولەمدەر سوماسى دا ارتىپ كەلەدى. سوڭعى 5 جىلدا ورتاشا ىنتىماقتى زەينەتاقى 37%، ورتاشا بازالىق زەينەتاقى 45%، زەينەتاقى قورىنان تولەنەتىن ورتاشا زەينەتاقى 25% ءوستى. مەملەكەتتىك جاردەماقىلاردىڭ ورتاشا مولشەرى 58%، ال الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنان تولەنەتىن تولەمدەر 2،5 ەسە وسكەن.
سونىمەن قاتار اۋديت قورىتىندىسى بويىنشا نازار اۋدارۋدى جانە جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەتىن ءبىرقاتار باعىت بار.
ماسەلەن، زەينەتاقى الۋشىلار تۋرالى اقپارات الماسۋ ماسەلەلەرى بويىنشا حالىقارالىق كەلىسىمدەر جاساسۋدى جانداندىرۋ تالاپ ەتىلەدى. بۇل قازاقستاندا جانە ازاماتتىعى بويىنشا تۇرعان جەرىندە قوسارلانعان تولەم تولەۋ تاۋەكەلىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ءوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتيتىن ازاماتتار تاراپىنان زەينەتاقى جارنالارىنىڭ تۇراقتىلىعى ماسەلەسى وزەكتى بولىپ وتىر. بۇل وتە ماڭىزدى، ويتكەنى زەينەتكە شىققان كەزدە ۇسىنىلعان تولەم دەڭگەيىن الۋ ءۇشىن جيناق جەتكىلىكتى بولۋى كەرەك.
الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنىڭ اكتيۆتەرىن باسقارۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن جەكەلەگەن پراكتيكالار مەن تاسىلدەر قايتا قاراۋدى نەمەسە ءجىتى باقىلاۋدى قاجەت ەتەدى.
اۋديتورلار جۇكتىلىك جانە بوسانۋ بويىنشا كوپ تولەمدەر الۋ ءۇشىن كىرىس دەڭگەيى مەن جۇمىس ورىندارىنىڭ سانىن جاساندى تۇردە كوبەيتىپ كورسەتۋ فاكتىلەرىن دە انىقتادى. كەيبىر جاعدايلاردا اۋدارىمدار ءبىر مەزگىلدە 3-10 جۇمىس ورنىنان ءتۇسىپ وتىرعان، ال 169 ادام 16-دان استام ۇيىمدا ەسەپتە تۇرعان. مۇنداي فاكتىلەردى بولدىرماۋ ءۇشىن نورماتيۆتىك بازانى پىسىقتاۋ قاجەت.
سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنىڭ اكتيۆتەرىن سەنىمگەرلىك باسقارۋدان شامادان تىس الۋ فاكتىلەرى تىركەلگەن. بۇل 216 ملرد تەڭگەدەن استام سوماعا اكتيۆتەردى ءتيىمسىز پايدالانۋعا اكەلدى.
الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ شەكتى مولشەرى تۋرالى نورمانىڭ بولماۋى، سونداي-اق تولەم الۋشىلاردىڭ تابىسىن راستاۋدا مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ جەتكىلىكسىزدىگى شامامەن 96 ملرد تەڭگە الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورى اكتيۆتەرىنىڭ جوعالۋىنا اكەلدى.
قايتىس بولعاندار، تۇراقتى تۇرۋعا كەتۋگە رۇقسات العاندار، كونسۋلدىق ەسەپكە الىنعاندار جانە ت.ب. تۋرالى مالىمەت الۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ دەرەكقورلارىمەن ينتەگراسيانىڭ بولماۋى زەينەتاقىمەن جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جۇيەلەرىنىڭ تيىمدىلىگىن تومەندەتەدى. بۇل ماسەلە پىسىقتاۋدى تالاپ ەتەدى.
الداعى جوسپارلى كەزەڭدە زەينەتاقى مەن جاردەماقى الۋشىلار سانىن جوسپارلاۋدىڭ كەلىسىلگەن ادىستەمەسى دە قاجەت، بۇل بيۋدجەتتى قالىپتاستىرۋ جانە ونى اتقارۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
- اۋديت قورىتىندىسى بويىنشا 5 ملن تەڭگەگە قارجىلىق بۇزۋشىلىقتار، 216،2 ملرد تەڭگەنىڭ ءتيىمسىز پايدالانىلعانى انىقتالدى.
- 46 جۇيەلى كەمشىلىك انىقتالدى.
- 22 ماتەريال اكىمشىلىك جاۋاپتىلىقتى قاراۋ ءۇشىن بەرىلدى.
- 2 فاكت بويىنشا ماتەريالدار قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا جىبەرىلدى.
