زاڭ سالاسىنىڭ ساردارى

Dalanews 19 قاز. 2023 08:18 1046

زاڭ عىلىمدارىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ بىرنەشە بۋىنى بار.سول قاتاردى تولىقتىرۋشى تۇلعالاردىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى سۇلتان سارتاي ۇلى سارتايەۆ.

س. سارتايەۆتى زاڭگەر عالىم جانە قوعام قايراتكەرى رەتىندە تەك قازاقستاندا، تمد مەملەكەتتەرىندە عانا ەمەس، ەۋروپا مەن ازيانىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە بىلەدى. ول ەكى بۇكىلالەمدىك كونگرەسكە بەلسەندى قاتىسىپ، بايانداما جاساعان. 1955 جىلدان باستاپ رەسپۋبليكانىڭ ءىرى زاڭ جوبالارىن جاساۋعا اتسالىسۋدا. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ ءحىى-حىىى شاقىرىلىمىنىڭ ىسكەر دەپۋتاتتارىنىڭ ءبىرى رەتىندە تىلدەر تۋرالى زاڭداردىڭ، رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ قىزمەتىن تاعايىنداۋ، قازاق كسر-نىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگى تۋرالى دەكلاراسياسىنىڭ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى تۋرالى كونستيتۋسيالىق زاڭىن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىق تۋرالى زاڭ جوبالارىن جاساۋعا قاتىسقانداردىڭ ءبىرى. 1980 جىلى مالتادا حالىقارالىق ساياسي عىلىمدار قاۋىمداستىعى (مايۋد)، 1984 جىلى گرەكيادا، 1988 جىلى اقش-تا، 1991 جىلى ارگەنتينادا، ەۋروپا مەن ازيانىڭ جەتى مەملەكەتىندە: يسپانيادا 1982 جىلى، گفر-دا 1989 جىلى جانە 1992 جىلى، 1993 جىلى اقش-تا ادام قۇقىعىنىڭ ەڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرى بويىنشا دارىستەر وقىدى. قازاقستان تاريحىنداعى تۇڭعىش قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنت كەڭەسى – رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى جانىنداعى باس كەڭەس ورگانىنىڭ 9 مۇشەسىنىڭ ءبىرى بولعان، پرەزيدەنت جانىنداعى ق ر سوتىمەن سوتتالعاندارعا كەشىرىم جاساۋ رەسپۋبليكالىق كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى بولدى. ۇزاق جىلدار بويى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ تەوريالىق سەمينار جەتەكشىسى بولدى. سونىمەن قاتار “پاراسات” جانە “ەۋرازيا” جۋرنالدارى رەداكسيالىق القاسىنا مۇشەلىك ەتتى.

     20 جىلدان استام ۋاقىت كەڭەس زاڭگەرلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ، كەڭەس ساياسي عىلىمدار قاۋىمداستىعىنىڭ جۇمىستارىنا ارالاستى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاريحىنداعى العاشقى قازاقستان زاڭگەرلەرى وداعىنىڭ پرەزيدەنتى، كسرو زاڭگەرلەر وداعى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولدى.


قازىرگى كەزدە قازاقستان زاڭگەرلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ ءتوراعاسى. قازاقستانداعى مەملەكەتتىك ەمەس ءبىرىنشى جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ءبىرى – قازاق قۇقىقتانۋ جانە حالىقارالىق قاتىناستار ينستيتۋتىنىڭ (كيپمو) رەكتورى. ونىڭ عىلىمي جەتەكشىلىگىمەن 4 دوكتورلىق جانە 30-عا جۋىق كانديداتتىق ديسسەرتاسيا قورعالدى.490-نان استام عىلىمي جانە عىلىمي-كوپشىلىك ەڭبەكتەرى، سونىڭ ىشىندە 24 مونوگرافيا، 30 كىتاپشا، عىلىمي جانە عىلىمي-كوپشىلىك ماقالالارى بار. قازىرگى كەزدە ونىڭ باسىلۋعا ءىرى كولەمدى ەڭبەگى – “كەڭەس شارتى” بويىنشا ماتەريالدار مەن قۇجاتتاردىڭ 25 تومى جانە ق ر مەملەكەت جانە قۇقىق تاريحى بويىنشا 10 تومدىق ماتەريالدارى بار ەكەنىن ەسكە سالا كەتەيىن. 1975 جىلى قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ كوررەسپوندەنت-مۇشەسى، 1995 جىلى گۋمانيتارلىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، 1996 جىلى ق ر الەۋمەتتىك عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، 2003 جىلى ق ر ۇعا اكادەميگى بولىپ سايلاندى.

“قۇرمەت بەلگىسى” وردەنىمەن، “تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرگەنى ءۇشىن” مەدالىمەن، “ءبىلىم” بۇكىلوداقتىق قوعامىنىڭ “بەلسەندى ەڭبەگى ءۇشىن” مەدالىمەن، «ەڭبەك ارداگەرى» مەدالىمەن، قازكسر جوعارعى كەڭەسىنىڭ گراموتاسىمەن، كسرو جوعارى جانە ارناۋلى ورتا ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ “جۇمىستاعى ۇزدىك تابىستارى ءۇشىن” مەدالىمەن، “پاراسات” وردەنىمەن جانە وزگە دە ناگرادالارمەن ماراپاتتالعان.

سارتايەۆ ءوز زامانىنىڭ زاڭعارى بولعان تۇلعا.ول عىلىمي كادرلاردى دايىنداۋعا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان. اكادەميك سۇلتان سارتاي ۇلىنىڭ تەك عىلىم جولىن تاڭداعان شاكىرتتەرى – ەلۋگە تارتا عىلىم كانديداتتارى، دوسەنتتەر؛ وزگە كورشى ەلدەردى قوسا ەسەپتەگەندە، ونشاقتى عىلىم دوكتورلارى، پروفەسسورلار بار. س.سارتايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى اكادەمياسى جانىنداعى ديسسەرتاسيالىق كەڭەستەردىڭ جۇمىسىنا قاتىستى.

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ ۇجىمى سارتايەۆتىڭ زاڭ عىلىمدارىنا قوسقان ۇلەسىن ەسكەرە وتىرا، زاڭ سالاسىنداعى عىلىمي ەڭبەكتەرىن: وقۋلىقتار، وقۋ-ادىستەمەلىك كەشەندەر، مونوگرافيالار، عىلىمي ەڭبەكتەر جيناقتارىن ورنالاستىرىپ قويعان جانە س.سارتايەۆ اتىنداعى اۋديتوريا بار ەكەنىن  دە ايتا كەتكەنىمىز ءجون.

 

بيسكۋلتانوۆا البينا


ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى


 

 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار