وقۋشىلاردىڭ كوكىرەگىندە بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىق، جاڭا بەلەستەردى باعىندىرۋعا دەگەن ىنتا-جىگەرى سايراپ جاتىر. قىسقاسىن ايتقاندا وقۋ، ىزدەنۋ، زەرتتەۋ، جەتىستىككە جەتۋ كەزەڭى كەلدى. بۇل رەتتە ءبىلىمدى ۇرپاق ءوسىرۋ، زەردەلى دە ىزگى نيەتتى ۇرپاق تاربيەلەۋ – ۇستازداردىڭ باستى مىندەتى. ال ءبىلىم مەن ىزدەنۋگە قاجەتتى ينۆەنتارلاردى تۇگەندەپ، ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى نىعايتىپ، ونى زاماناۋي يننوۆاسيالىق، سيفرلىق، ءىت تەحنولوگيالارمەن جابدىقتاۋ – اتقارۋشى بيلىكتىڭ باستى مىندەتى.
330 مەكتەپكە STARLINK سپۋتنيكتىك قۇرىلعىسى ورناتىلادى
تۇركىستان وبلىسىندا بۇگىندە ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا 500 مىڭنان استام بالا ءبىلىم الۋدا. بۇل رەسپۋبليكاداعى ءاربىر جەتىنشى وقۋشى وسى ايماقتا تۇرادى دەگەن ءسوز. ال بيىلعى جاڭا وقۋ جىلىندا 52 مىڭعا جۋىق وقۋشى ءبىرىنشى سىنىپقا باردى.
وبلىستا 14 مىڭ ادام ءبىلىم الاتىن 29 جايلى مەكتەپ سالىنۋدا. ءقازىر ءبىلىم سالاسىندا ناعىز قۇرىلىس سەرپىلىسى بار.
بيىلدىڭ وزىندە 300-دەن استام بالاباقشالار، مەكتەپتەر، كوللەدجدەر، لاگەرلەر كۇردەلى جانە اعىمداعى جوندەۋدەن وتۋدە. جاڭادان سالىنىپ جاتقان نىساندار دا بار. بۇل باعىتتا وبلىس رەسپۋبليكادا كوش باستاپ تۇر. جاڭا نىسانداردىڭ باسىم بولىگى اۋىلدىق جەرلەردە ورنالاسقان. ونىڭ ىشىندە ون جىلدان استام جوندەۋ كورمەگەن توزىعى جەتكەن، ءقاۋىپتى عيماراتتار دا بار. بۇل وبلىستاعى ءاربىر ءۇشىنشى مەكتەپ جاڭارتىلدى دەگەن ءسوز. بۇل جۇمىستىڭ ناتيجەسى ساپالى ءبىلىم مەن تاربيە بولۋى كەرەك.
ورتا مەكتەپتە جاراتىلىستانۋ-جاراتىلىستانۋ پاندەرىن جانە اعىلشىن ءتىلىن تەرەڭدەتىپ وقىتۋ ماڭىزدى. سوندىقتان جاڭا وقۋ جىلىندا 62 مەكتەپتە 3،5 ملرد تەڭگەگە 265 ارنايى ءپان كابينەتى جابدىقتالادى. سونىمەن قاتار، يلون ماسكتىڭ Starlink سپۋتنيكتىك قۇرىلعىسى 330 مەكتەپتە ورناتىلادى.
بۇل ينتەرنەت جىلدامدىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن قاجەت. بۇل شالعاي جانە شەكارالاس اۋدانداردا ورنالاسقان مەكتەپتەردەگى ينتەرنەت ماسەلەسىن ءتيىمدى شەشتى.
بالاباقشالاردى سيفرلاندىرۋ مەن ۆاۋچەرلىك جۇيە
بۇگىنگى تاڭدا وبلىستا 2-6 جاس ارالىعىنداعى بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن قامتۋ كورسەتكىشى 97،8 پايىزدى (187 612 بالا) قۇرايدى. دەگەنمەن، وبلىستا بالالاردىڭ ۇشتەن ەكىسى عانا بالاباقشاعا بارادى. دەمەك، 72 مىڭ بالا مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋدەن تىس قالىپ وتىر. وسى ورايدا تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى دارحان ساتىبالدى بالاباقشا ماسەلەسىن تۇپكىلىكتى شەشۋ قاجەتتىگىن العا تارتىپ، ناقتى تاپسىرمالار بەردى.
ساپا ماسەلەسى جەكە مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەر ءۇشىن وزەكتى بولۋى كەرەك. بۇعان ءتيىستى كوڭىل بولىنبەگەندىكتەن 7664 ورىن قىسقارتىلعان. ونىڭ باستى سەبەبى، كەيبىر بالاباقشالار ساباققا كەلمەيتىن بالالاردى تىركەگەن نەمەسە سانيتارلىق نورمادان اساتىن بالالاردى قابىلداعان. سونداي-اق قۇرىلتايشىلاردىڭ سالىق تولەۋدەن جالتارۋ فاكتىلەرى انىقتالدى.
مۇنداي جاعدايلاردا كاسىپكەرمەن شارت بۇزىلادى. بۇزۋشىلىقتاردى جويۋ ءۇشىن سيفرلاندىرۋ مەن ۆاۋچەرلىك جۇيە قاتار ەنگىزىلۋدە.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا اعىمداعى وقۋ جىلىندا رەسپۋبليكاداعى ءبىلىم دەڭگەيى تومەن مەكتەپتەردىڭ ءتىزىمى جاسالدى. تۇركىستان وبلىسىنداعى وسىنداي 162 مەكتەپ 943 «ماقساتتى مەكتەپ» قاتارىندا تۇر. الداعى ۋاقىتتا اتالعان وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ جوسپارى ازىرلەنەتىن بولادى.
ەندى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا سىبايلاس جەمقورلىقپەن الىنعان اقشا مەملەكەتكە قايتارىلىپ، مەكتەپ قۇرىلىسىنا جۇمسالادى. قور ارقىلى وبلىستا 20 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى باستالدى. ونىڭ 13ء-ى بيىل پايدالانۋعا بەرىلمەك. سونداي-اق ءتورت اپاتتى جانە ءۇش اۋىسىمدى مەكتەپ ماسەلەسى دە تولىعىمەن شەشىلەدى.
«ە-اسحانا» مەن «Alaqan» جۇيەلەرىنىڭ ارتىقشىلىعى
بۇگىنگى تاڭدا ۇزدىك مۇعالىمدەردى باسشىلىق قىزمەتكە كونكۋرسسىز تاعايىنداۋ ءۇشىن 150 ادامنان تۇراتىن كادرلىق رەزەرۆ جاساقتالدى. بۇل بىلىكتى مۇعالىمدەرگە مانساپتىق وسۋگە ۇلكەن جول اشادى.
تۇركىستان وبلىسىندا رەسپۋبليكادا العاش رەت 500-دەن استام مەكتەپ ديرەكتورى ارنايى مەنەدجمەنت كۋرسىندا وقىتىلادى. بۇل باستاماعا الماتىداعى اباي ۋنيۆەرسيتەتى دە ءوز ۇلەسىن قوسپاق. سونىمەن قاتار، تۇركىستاندىق ۇستازدار مەن ادىسكەرلەر جاپونيادا Lesson Study ءادىسى، اقش-تا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ، قىتايدا تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك وقىتۋ بويىنشا تاجىريبە الماستى.
بۇل جۇمىس جاڭا وقۋ جىلىندا جالعاسادى، مۇعالىمدەر فرانسيادا، مالايزيادا، فينليانديادا ارنايى پراكتيكالىق كۋرستاردان وتەدى. «جايلى» جانە «ماقساتتى» مەكتەپتەردىڭ مۇعالىمدەرىنە باسىمدىق بەرىلەدى.
سونداي-اق، وسى وقۋ جىلىندا 910 مەملەكەتتىك مەكتەپتە 221 مىڭ وقۋشى ءبىر رەتتىك تەگىن ىستىق تاماقپەن قامتىلادى. بۇل ماقساتتارعا 19،4 ملرد تەڭگە ءبولىندى. وڭىردە مەكتەپ اسحانالارى مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك ارقىلى جۇمىس ىستەيتىن بولادى. بيىل بۇل جوبا 419 اسحانادا جۇزەگە اسىرىلماق. ناتيجەسىندە مەردىگەرلەر 2 ميلليارد تەڭگەدەن استام قايتارىمسىز ينۆەستيسيانى سيفرلىق جۇيەگە نەگىزدەلگەن اس ءۇي جابدىقتارىن جاڭارتۋعا جۇمسادى. وسىعان وراي، اسحانالاردا جاڭا سيفرلىق پلاتفورما ەنگىزىلەدى.
سيفرلاندىرۋ ءىس جۇزىندە ءوزىنىڭ وڭ ناتيجەلەرىن كورسەتتى. وسىلايشا، مەملەكەتتىك-جەكەشەلىك ارىپتەستىك ارقىلى وبلىس كولەمىندەگى مەكتەپ اسحانالارىن جەكە باسقارۋدى قولعا العان جەكە كاسىپكەر قالىمبەتوۆ ەكى جىلدان بەرى «ە-اسحانا» جۇيەسىن ەنگىزدى.
ءسويتىپ، 458 ميلليون تەڭگەنى ۇنەمدەپ، بيۋدجەتكە قايتارعان. تۇركىستان قالاسىنداعى №28 مەكتەپ-ليسەيدە ەنگىزىلگەن Alaqan جۇيەسى بەس ايدا 11،8 ميلليون تەڭگە ۇنەمدەۋگە مۇمكىندىك بەردى. بوس ۋاقىتىن ءتيىمدى ۇيىمداستىرۋ ماقساتىندا بيىلعى جىلى بيۋدجەت ەسەبىنەن حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنان 35 482 وقۋشى لاگەرلەردە تەگىن دەمالىسپەن قامتىلدى.
مەكتەپتەردىڭ عىلىمي-تەحنيكالىق پروگرەسىنە 2،7 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى
جىلدار بويى قوردالانىپ قالعان ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن جاڭا جوبالار جۇزەگە اسىرىلادى. اتاپ ايتقاندا، 1800 ورىندىق بەس لاگەر قايتا جاڭعىرتىلسا، تورتەۋى كۇردەلى جوندەۋدەن وتەدى.
ناتيجەسىندە سەگىز جازعى اۋىسىمدا قوسىمشا 14 مىڭ بالا دەمالاتىن بولادى. وسىلايشا، جازعى دەمالىس كەزىندە بالالاردى قامتۋ 58 مىڭنان 72 مىڭعا دەيىن ارتادى.
وتكەن جىلى 101 مەكتەپكە وقۋشىلاردى تاسىمالداۋ ءۇشىن اۆتوبۋستار الىندى. 2025 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنە دەيىن «بايتەرەك» ۇلتتىق باسقارۋشى حولدينگى ارقىلى قاتىنايتىن اۆتوبۋستار سانى تاعى 65-كە كوبەيەدى. سوندا ستۋدەنتتەر مەملەكەتتىك تاسىمالداۋمەن 100 پايىز قامتىلادى.
تۇركىستان وبلىسىندا 50 كوللەدج بولسا، وندا 30 مىڭ ستۋدەنت 71 ماماندىق بويىنشا ءبىلىم الۋدا. كوللەدجدەرگە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن 15 445 گرانت بولىنەدى.
وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا وقۋشىلار سانى ەكى مىڭعا ارتقان. الايدا، ارنايى وقۋ ورىندارىنىڭ وقۋ باعدارلامالارى مەن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسى قازىرگى ءوندىرىس تالاپتارىنا تولىق ساي ەمەس. ياعني، كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ سالاسى وندىرىستەگى عىلىمي-تەحنيكالىق پروگرەستىڭ دامۋىنان ارتتا قالىپ وتىر.
وسى وزەكتى ماسەلەنى شەشۋ ماقساتىندا كوللەدجدىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋعا وتكەن جىلى 3،1 ميلليارد تەڭگە، بيىلعى جىلى 2،7 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى. وقىتۋشىلار مەن ماگيسترانتتار تمد ەلدەرىندە، قىتايدا، تۇركيادا، اۆستريادا جانە فرانسيادا ارنايى وقۋ تاجىريبەسىنەن وتەدى.
سارىاعاش اۋدانىندا ءىت كوللەدجى اشىلادى
تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا جاڭادان ون ماماندىق اشۋدى تاپسىردى. سارىاعاش اۋدانىندا ءىت كوللەدجى اشىلادى. ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى نىعايتۋعا 155 ميلليون تەڭگە ءبولىندى.
تاعى ءبىر جاقسى جاڭالىق – وڭتۇستىك كورەيامەن ىنتىماقتاستىق پەن تۇركىستان قالاسىندا WOOSONG-TURKISTAN كورەي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اشىلۋى. ءتيىستى مەموراندۋمعا قول قويىلىپ، وقۋ عيماراتى دايىندالۋدا. ايماق باسشىسى مامانداردى دايارلاۋعا اكىمدىك تاراپىنان ارنايى گرانتتار بولىنەتىنىن اتاپ ءوتتى. ا.ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنە بيىل مەديسينالىق ماماندىقتارعا 50 گرانت ءبولىندى. 139 گرانت – باسقا جوو-داعى رەزيدەنتۋراعا. مامان تاپشىلىعى ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن جوعارى وقۋ ورىندارىمەن بىرلەسكەن جۇمىس جالعاسادى.
قاي ەل بولماسىن، ءبىلىم مەن ەكونوميكا اراسىنداعى بايلانىستىڭ ماڭىزى زور. زەرتتەۋگە سايكەس، وبلىس تۇرعىندارى تابىسىنىڭ 64 پايىزى ازىق-تۇلىككە جۇمسالادى. ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگى تومەن جەردە تابىس تومەن بولادى. سوندىقتان ءاربىر ادام تابىستى بولۋ ءۇشىن ءبىلىمدى بولۋى كەرەك.
بۇگىندە وبلىس وقۋشىلارى PISA جانە MODO سياقتى رەيتينگتەردە تومەن دەڭگەيدە. ەگەر بالا دۇرىس ءبىلىم الماسا، ەرتەڭ ونىڭ ەكونوميكالىق كەرى اسەرى بولادى. ول ءۇشىن وقۋعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراپ، وڭ ناتيجەگە جەتۋى كەرەك. سوندىقتان مۇعالىمدەردىڭ دە كاسىبي ءبىلىمى بولۋى كەرەك. الايدا، تەكسەرۋ بارىسىندا انىقتالعانداي، كەيبىر مۇعالىمدەردىڭ جوعارى ءبىلىمى تۋرالى ديپلومدارى جالعان بولىپ شىقتى.
سونداي-اق، ۇجىم مەن مەكتەپ باسشىلارى اراسىنداعى 16 ەڭبەك داۋىنىڭ قارالۋى سوتتار مەن ق ر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ دەڭگەيىنە جەتتى. كەيبىر ساراپشىلار ءبىلىم سالاسىن تابىس كوزىنە اينالدىرىپ، مەملەكەت قارجىسىن تالان-تاراجعا سالدى. اتالعان فاكتى بويىنشا تەرگەۋ امالدارى جۇرگىزىلىپ، ءبىرقاتار جاۋاپتى تۇلعالار مەن قىزمەتكەرلەر قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى.
جاساندى ينتەللەكت داۋىرىنە اياق باستىق
الەم سيفرلاندىرۋ كەزەڭىنەن جاساندى ينتەللەكت داۋىرىنە نەمەسە كومپيۋتەرلىك جۇيەلەردى پايدالانىپ ادامنىڭ ويلاۋىن مودەلدەۋ داۋىرىنە وتۋدە. وسى ورايدا مەملەكەت باسشىسى ق.توقايەۆ مۇعالىمدەردىڭ ءبىرىنشى رەسپۋبليكالىق سەزىندە وقۋ ۇدەرىسىن جەدەل سيفرلاندىرۋدى تاپسىرعان بولاتىن. بۇل باعىتتا ۇستازداردى ۇلكەن جۇمىس كۇتىپ تۇر. «سيفرلىق قازاقستان: زاماناۋي ءبىلىم» تاقىرىبى كەزدەيسوق تاڭدالعان جوق.
جيىنعا قاتىسقان تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى د.ساتىبالدى ءبىلىم سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىنا جاڭا مىندەتتەر قويدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم مينيسترلىگى ءبىلىم ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى م.تۇرعانباي قىزى، عالىم، پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ءا.حۇسايىنوۆ، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى ج.وماربەكوۆا، «ءبىلىم-يننوۆاسيا» حالىقارالىق قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى و.دارحان، اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى ت.بولات ۇستازدار قاۋىمىمەن كەزدەسىپ، تىڭ باستامالارعا توقتالدى.
وسىلايشا تۇركىستاندىق ۇستازدار بيىلعى جاڭا وقۋ جىلىن جاڭا تاجىريبەمەن باستادى. وسىلايشا، الدىمىزدا ودان ءارى دامىتۋ مەن جەتىلدىرۋدى تالاپ ەتەتىن جاڭا مىندەتتەر تۇر. بۇل ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ، بارلىق بالالار ءۇشىن ينكليۋزيۆتىلىك پەن قولجەتىمدىلىكتى كۇشەيتۋ جانە ولاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ. ءاربىر مەكتەپ ءاربىر وقۋشى ءوزىنىڭ الەۋەتىن اشىپ، ەل يگىلىگى ءۇشىن دامىتاتىن قولايلى ءبىلىم بەرۋ ورتاسىنا اينالۋى ءتيىس.
