2024 جىلدىڭ ءى جارتىجىلدىعىندا توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ قۇتقارۋشىلارى 70 مىڭعا جۋىق ازاماتتى قۇتقاردى جانە ەۆاكۋاسيالادى، 42 مىڭنان استام جەدەل ساپار جاسادى. سونىمەن بىرگە 5،5 مىڭنان استام توتەنشە جاعداي مەن وقيعا تىركەلدى. ۆەدومستۆو قىزمەتكەرلەرى قانداي قيىندىقتارعا تاپ بولدى، ولاردى قالاي ەڭسەردى جانە بولاشاققا قانداي جوسپارلار قۇرىپ جاتقانى تۋرالى PrimeMinister.kz سايتى رەداكسياسىنىڭ شولۋىندا.
قىستا 4،5 مىڭعا جۋىق داۋىل تۋرالى ەسكەرتۋ جاريالاندى. قۇتقارۋشىلاردىڭ جەدەل ارەكەت ەتۋىنىڭ ارقاسىندا اۆتوجولدارداعى قايعىلى سالداردىڭ الدىن الۋعا جانە 13 مىڭنان استام ادامدى ءقاۋىپتى ايماقتان ەۆاكۋاسيالاۋعا مۇمكىندىك تۋدى.
جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىنداعى الدىن الۋ شارالارى ايتارلىقتاي ناتيجە بەردى. ءورت سانى 14%-عا، قازا تاپقاندار سانى 9%-عا، ال بالالار ءولىمى 48%-عا ازايدى.
بۇل جەتىستىكتەر دەر كەزىندە الدىن الۋ شارالارى مەن توتەنشە جاعدايلارعا ءتيىمدى ارەكەت ەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن كورسەتەدى. ءقازىر كەلەسى جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىق ءجۇرىپ جاتىر. دايىندىق شەڭبەرىندە ازاماتتار قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا تۇرعىن ۇيلەرگە تەكسەرۋ جۇرگىزىلىپ، جاڭا ءورت دابىلدارى ورناتىلادى.
بيىلعى سۋ تاسقىنى ەلىمىزدىڭ 12 ءوڭىرىن ابىگەرگە سالعان ەڭ كۇردەلى كەزەڭ بولدى. 11 مىڭنان استام تۇرعىن ءۇي سۋ استىندا قالدى، اۆتوجولداردىڭ 150 ۋچاسكەسىن سۋ شايىپ، 11 كوپىر قيرادى. تابيعي اپات سالدارىنان قۇتقارۋشىلار 120 مىڭنان استام ادامدى، ونىڭ ىشىندە 45 مىڭ بالانى ەۆاكۋاسيالادى.
تۇرعىنداردى ەۆاكۋاسيالاۋ ءۇشىن پونتون كوپىرلەرى، اۋە اۆياسياسى جانە ارنايى ينجەنەرلىك تەحنيكا پايدالانىلدى. اسا كۇردەلى سۋ تاسقىنى جاعدايى قالىپتاسقان وڭىرلەرگە كۇشتەر مەن تەحنيكانى اۋقىمدى تاسىمالداۋ جۇزەگە اسىرىلدى. سۋ تاسقىنىنا قارسى كۇرەسكە 63 مىڭنان استام ادام قاتىستى، 7 مىڭنان استام تەحنيكا، 1 مىڭنان استام سۋ ايداۋ قۇرىلعىسى، 418 ءجۇزۋ قۇرالى جانە ازاماتتىق قورعاۋ قىزمەتىنىڭ 38 اۋە كەمەسى تارتىلدى.
توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ اسكەري قىزمەتكەرلەرى بەلسەندى قاتىستى. ءقازىر ولار ءتورت اسكەري بولىمگە جەتەكشىلىك ەتىپ، الداعى سىن-قاتەرلەرگە ازىرلىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى بەلسەندى تۇردە نىعايتۋدا.
سۋعا ءتۇسۋ ماۋسىمى ءداستۇر بويىنشا 1 ماۋسىمدا باستالدى. رەسپۋبليكا بويىنشا شومىلۋعا رۇقسات ەتىلگەن 708 ورىن بار. سۋ ايدىندارىندا ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ءتجم-نىڭ 400-گە جۋىق قۇتقارۋ بەكەتى جۇمىس ىستەيدى. سۋعا ءتۇسۋ كەزەڭى باستالعانعا دەيىن جانە بۇكىل شومىلۋ كەزەڭىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا پروفيلاكتيكالىق جۇمىستار جۇرگىزىلەدى. ماسەلەن، 32 مىڭنان استام بالا ءجۇزۋ داعدىلارىنا وقىتىلدى، 4 مىڭعا جۋىق قوعامدىق قۇتقارۋشى دايارلاندى. كۇن سايىن سۋ ايدىندارىندا رەيدتەر مەن پاترۋلدەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى، ونىڭ 29 مىڭعا جۋىعى ءقازىردىڭ وزىندە جۇزەگە اسىرىلعان. سۋداعى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن بۇزعانى ءۇشىن 11،5 مىڭ ازامات اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى.
ءورت ءقاۋپى باسىم كەزەڭ باستالعالى بەرى رەسپۋبليكا اۋماعىندا 107 ورمان جانە 6 دالا ءورتى ءسوندىرىلدى. تابيعي ورتتەرمەن كۇرەسۋ ءۇشىن تابيعي ورتتەرجى جويۋعا دەن قويۋ كەزىندە مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇيىمداردىڭ باسقارۋ جانە ءوزارا ءىس-قيمىل الگوريتمى قايتا قارالدى. تجم داعدارىس جاعدايىنداعى باسقارۋ ورتالىعىندا تاۋلىك بويى مونيتورينگ جۇرگىزىلەتىن رەسپۋبليكالىق جەدەل شتاب جۇمىس ىستەيدى. ءورت تۋىنداعان جاعدايدا دەرەۋ جويۋعا تجم كۇشتەرى مەن قۇرالدارى تارتىلادى. وڭىرلەردە موبيلدىك توپتار قۇرىلىپ، تابيعاتتى قورعاۋ جانە ورمان شارۋاشىلىعى مەكەمەلەرىمەن ورت-تاكتيكالىق وقۋ-جاتتىعۋلار وتكىزىلدى.
توتەنشە جاعداي ايماعىندا كۇشتەر مەن قۇرالداردىڭ ارەكەت ەتۋىن پىسىقتاي وتىرىپ، تاجىريبەدە العاش رەت «سەمەي ورمانى» بازاسىندا «ءورت-2024» رەسپۋبليكالىق كوماندالىق-شتابتىق وقۋ-جاتتىعۋى وتكىزىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا دالا ءورتىنىڭ تۋىنداۋ ءقاۋپىن ازايتۋ شارالارىن ىسكە اسىرۋ جالعاسۋدا.
ءى جارتىجىلدىقتا ەلىمىز بويىنشا ازاماتتاردىڭ قازا بولۋى 15%-عا، ءورت سانى 11%-عا ازايدى. ءورت قاۋىپسىزدىگى جەلىسى بويىنشا 11 مىڭنان استام باقىلاۋداعى نىسان تەكسەرىلدى، 85 مىڭعا جۋىق بۇزۋشىلىق انىقتالدى، 12 مىڭ ادام اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى.
سونداي-اق توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى ەسەبىندە سەل ءقاۋپى بار 614، كوشكىن ءقاۋپى بار 412 ۋچاسكە بار. ولارعا كۇندەلىكتى مونيتورينگ جۇرگىزىلىپ، اەروۆيزۋالدى جانە جەرۇستى زەرتتەۋلەر جاسالادى. مىسالى، ىلە الاتاۋىنداعى «قازسەلدەنقورعاۋ» بولىمشەلەرى التى ىقتيمال ءقاۋىپتى مورەنالىق كولدەردى بوساتۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس جۇرگىزدى، بۇل ولاردىڭ بۇزىلۋ ءقاۋپىن ايتارلىقتاي تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى.
سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن سەيسمولوگيا سالاسىن دامىتۋدىڭ 2024-2028 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارى ازىرلەندى. سونداي-اق ەلىمىزدىڭ سەيسميكالىق ءقاۋىپتى وڭىرلەرىندە جويقىن جەر سىلكىنىسىن جويۋ كەزىندە ازاماتتىق قورعانىس كۇشتەرىن تاجىريبەلىك پىسىقتاۋ ماقساتىندا «جەر» رەسپۋبليكالىق وقۋ-جاتتىعۋى وتكىزىلدى.
ونەركاسىپتىك قاۋىپسىزدىككە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. جۇرگىزىلىپ جاتقان ساياسات وندىرىستەگى اپاتتار سانىن 22%-عا، جاراقات الۋ دەڭگەيىن 38%-عا تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. ەسەپتى كەزەڭدە 372 تەكسەرۋ جۇرگىزىلدى، 15 مىڭنان استام بۇزۋشىلىق انىقتالدى، 90 ادام اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى. ورەسكەل بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن 148 ءقاۋىپتى ءوندىرىس نىسانىنىڭ جۇمىسى توقتاتىلدى.
ءقاۋىپتى ءوندىرىس نىساندارىنداعى جازاتايىم وقيعالار دەڭگەيىن تومەندەتۋ ءۇشىن ءۇش باعىت بويىنشا ونەركاسىپتىك قاۋىپسىزدىكتى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى ازىرلەندى:
- «نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى جەتىلدىرۋ»
- «وندىرىستىك پروسەستەردى سيفرلاندىرۋ جانە اۆتوماتتاندىرۋ»
- «عىلىمي الەۋەتتى ارتتىرۋ»
مەملەكەتتىك ماتەريالدىق رەزەرۆتى قالىپتاستىرۋ ەرەكشە باقىلاۋدا. بيىل سۋ تاسقىنىن جويۋعا شامامەن 5 ملرد تەڭگە كولەمىندە قۇندى زاتتار ءبولىندى. سونداي-اق قىرعىزستان مەن اۋعانستانعا ازىق-تۇلىك جانە جانار-جاعارماي ماتەريالدارى تۇرىندە گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتىلدى.
تجم بولىمشەلەردىڭ ماتەريالدى-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋ شارالارىن جالعاستىرۋدا جانە توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ كوميتەتى مەن ۇلتتىق تەڭىز كاسىبي اپاتتىق-قۇتقارۋ قىزمەتىن قۇرۋدى قوسا العاندا، جاڭا باستامالار ازىرلەۋدە.
بيىل قۇتقارۋشىلار ءۇشىن 10 مىڭنان استام ءورت ءسودىرۋ تەحنيكالىق جابدىق، 166 بىرلىك ارنايى تەحنيكا ساتىپ الۋ، ليزينگ شەڭبەرىندە اپاتتىق-قۇتقارۋ جانە ىزدەستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن ۇشاق پەن 5 تىكۇشاق ساتىپ الۋ جوسپارلانىپ وتىر. رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن 20 ءورت ءسوندىرۋ دەپوسىنىڭ قۇرىلىسى جالعاسۋدا. جاتاقحاناسى بار بىرەگەي قۇراستىرمالى ءمودۋلدى ءورت ءسوندىرۋ كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋدا.
توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە ولاردى جويۋ جونىندەگى ءبىرىڭعاي باسقارما ءۇشىن زاماناۋي اقپاراتتىق تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالعان داعدارىستى باسقارۋ ورتالىعىن جاڭعىرتۋ اياقتالدى.
ازاماتتىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ الەۋمەتتىك پاكەتىن جاقسارتۋ بولىگىندە مەملەكەت باسشىسى مەن استانا اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن جىل باسىنان بەرى ەلوردالىق گارنيزون قىزمەتكەرلەرىنىڭ 50 وتباسى تۇرعىن ءۇي سەرتيفيكاتتارىن الدى. اتالعان تاجىريبەنى وڭىرلەردە دە جالعاستىرۋ كوزدەلىپ وتىر. سونداي-اق تۇرعىن ءۇي تولەمدەرى ماسەلەسى زاڭنامالىق دەڭگەيدە شەشىلۋدە.
